Омонова Наргиза Махмуджоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Помидор ўсимлигининг микофлораси ва уларга қарши кураш чораларини такомиллаштириш”, 06.01.09 – Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.4.PhD/Qx238.
Илмий раҳбар: Бойжигитов Фозил Мухаммадиевич, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/30.12.2019.Qx.13.01.
Расмий оппонентлар: Гулмуродов Рисқибой Абдиевич, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Рахматов Асрор Ахрорович, қишлоқ хўжалиги фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Андижон вилояти шароитида помидор ўсимлигида касаллик қўзғатувчи замбуруғларнинг тур таркиби, ривожланиши ва биоэкологик хусусиятларини ўрганиш асосида уларга қарши самарали кураш чораларини ишлаб чиқиш ва такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
илк бор помидорда учрайдиган касалликларни қўзғатувчи Phytophthora infestans, Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici ва Alternaria solani турлари лаборатория шароитида тоза муҳитга ажратиб олиниб, уларнинг тур таркиби, айрим биоэкологик хусусиятлари ва ривожланиши аниқланган; 
касалликларни қўзғатувчи P. infestans (15-25°С), F. oxysporum f.sp. lycopersici (20-25°С) ва A. solani (20-25°С) замбуруғлари спораларининг ўсиши ва ривожланиши учун қулай ҳароратлар аниқланган;
касалланган ўсимлик аъзолари 20 см тупроқ остида 100 кун муддатгача сақланганда ҳам P. infestans ва F. oxysporum f.sp. lycopersici замбуруғларнинг ривожланиши (яшовчанлигини сақлаши) исботланган;
лаборатория шароитида фитофтороз, фузариоз ва альтернариоз касалликларини қўзғатувчи замбуруғларга қарши синалган фунгицидлар орасида манкоцеб+металаксил (0,4 фоизли эритма), цимоксанил+мис хлороксиди (0,3 фоизли), беномил (0,3 фоизли) ва азоксистробин (0,1 фоизли) энг юқори самара кўрсатган ва P. infestans, F. oxysporum f.sp. lycopersici ва A. solani турлари ўсишини тўла тўхтатиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Андижон вилояти шароитида помидорнинг нав ва дурагайларида замбуруғлар қўзғатадиган касалликларнинг тарқалиши, ривожланиши ва зарари ҳамда қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган илмий изланишлар натижалари асосида:
помидор ўсимлигида касаллик қўзғатувчи Phytophthora infestans, Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici ва Alternaria solani турлари соф культурага ажратилган ҳамда уларнинг штаммлари Жаҳон микроорганизмлар маълумотлар марказининг Патоген Микроорганизмлар Миллий коллекцияси маълумотлар базасига №1228-рақам билан рўйхатдан ўтказилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг 2020 йил 9 июлдаги 4/1255-1427-сон маълумотномаси). Натижада ушбу маълумотлардан дунёнинг турли минтақаларида тарқалган помидорда фитофтороз касаллигини қўзғатувчи Phytophthora infestans, фузариоз касаллигини қўзғатувчи Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici ва альтернариоз касаллигини қўзғатувчи Alternaria solani замбуруғ турларини тадқиқ қилишда глобал доирада фойдаланилмоқда;
помидорнинг замбуруғлар қўзғатадиган фитофтороз ва альтернариоз касалликларига қарши Превикур SL 
(1,5 л/га), Гурзат н.кук. (3 кг/га), Фунгоцеб Плюс 68% с.д.г. (2,5 кг/га), Шавит Ф 72% с.э.г. (2,5 кг/га), Браво 50% сус.к. (3,0 л/га) ва Квадрис эм.к. (0,6 л/га) фунгицидларини қўллаш бўйича ишлаб чиқилган регламент Андижон вилояти Асака ва Балиқчи туманлари кўп тармоқли фермер хўжаликларида жами 108,5 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 19 майдаги 02/025-1435-сон маълумотномаси). Натижада юқори самарали ушбу фунгицидлари қўллаш ҳисобига бир гектар помидор экилган майдонда 154-239 центнергача ҳосил касалликлардан сақлаб қолинган ва фунгицидларнинг биологик самарадорлиги 85,0-92,6% ни ташкил этган;
замбуруғлар қўзғатадиган помидорнинг фузариоз касаллигига қарши Ридомил Голд МЦ 68% с.д.г. (2,5 кг/га), Фундазол 50% н.кук. (2,0-3,0 кг/га) фунгицидларини қўллаш бўйича ишлаб чиқилган регламент Андижон вилояти Андижон туманида кўп тармоқли фермер хўжаликларида жами 16,2 гектар майдонда жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 19 майдаги 02/025-1435-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида бир гектар майдондан 199-250 центнергаач ҳосил сақлаб қолинган, иқтисодий самарадорлик 37,4-50,0 млн. сўмни ташкил этган ва сарфланган 1 сўм маблағ 4,5 мартагача қайтарилган.