Нишанов Муроджон Фозилжоновичнинг
фан доктори (DSс) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ошқозон ва ўн икки бармоқли ичак яра касаллигининг асоратланган шаклларида эндоскопик ва анъанавий аралашувларнинг рақобатли истиқболлари», 14.00.27 – «Хирургия» (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2019.4.DSc/Tib379.
Илмий маслаҳатчи: Назиров Феруз Гафурович, тиббиёт фанлари доктори, профессор, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолияткўрсатаётганмуассасаноми, ИК рақами: академик В.Воҳидов номидаги Республика ихтисослаштирилган хирургия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.49.01.
Расмийоппонентлар: Гурбанхан Фатали оглы Муслимов, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Озарбайжон Республикаси); Хакимов Мурод Шавкатович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Садиков Рустам Аброрович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Абуали ибн Сино номидаги Тожикистон давлат тиббиёт университети (Тожикистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак сурункали яраларининг асоратланган шакллари билан беморларни жарроҳлик йўли билан даволашнинг тактик-техник жиҳатларини такомиллаштириш йўли билан даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллигининг клиник-патогенетик кечиши хусусиятлари, жараённинг жойлашуви ва асоратлар характерини ҳисобга олган ҳолда Фарғона водийси аҳолиси орасида касаллик тарқалганлигининг интенсив кўрсаткичи аниқланган;
ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллигининг турли асоратлари билан беморларни жарроҳлик йўли билан даволаш сифатида олинган бир қатор чок қўйиш билан гастродуоденоанастомоз қўйиш орқали ошқозонни эконом резекцияси ва кичик чарвини кесиб ташлаш усули ишлаб чиқилган;
стандарт усулларга қараганда камроқ травматик ва функционал пострезекцион асоратлар ривожланиш хавфини камайтирувчи бир қаторли чок қўйиш билан терминолатерал эгри гастродуоденоанастомоз қўйиш орқали ошқозон антрумрезекцияси усули ишлаб чиқилган;
ярани кесиб ташлашга мўлжалланган пилородуоденал локализацияли яра касаллиги асоратларини жарроҳлик йўли билан даволашнинг аъзони сақлаб қолувчи усуллари ва бир қаторли чок билан пилородуоденопластика бажариш усуллари ишлаб чиқилган;
ошқозон-ичак тракти юқори қисмида жойлашган яралардан қон кетиш фонида спонтан гемостазда, профилактик мақсадда эндоскопик амалиётларни бажариш орқали геморрагик синдромнинг эрта қайталаниши хавфининг камайиши ва шошилинч жарроҳлик ёрдами зарурияти аниқланган;
беморларнинг соматик ҳолати ва ошқозоннинг мотор-эвакуатор функциясини инобатга олган ҳолда эндоскопик бужлашни қўллаш билан пилородуоденал стенознинг декомпенсация босқичидаги беморларни комплекс ташрих олди тайёргарлиги таъсирининг клиник-функционал хусусиятлари аниқланган;
ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллиги асоратларини жарроҳлик йўли билан даволашнинг таклиф этилган аъзони сақлаб қолувчи усуллари қўлланилгандан сўнг ошқозоннинг кислота ишлаб чиқарувчи ва мотор-эвакуатор функцияси ҳолатининг патогномик хусусиятлари белгиаланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яра касаллигининг асоратли шакллари билан беморларга кўрсатиладиган юқори технологияли ёрдам сифатини яхшилашга бағишланган тадқиқот бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Ўн икки бармоқли ичак яра касаллигида перфорация билан асоратланган, икки ёқлама жойлашган яраларни хирургик даволаш усули» ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг 2014 йил 22 октябрдаги IAP 04962-сонли ихтиро учун патенти). Таклиф этилган усул перфорация билан асоратланган яра касаллигини хирургик даволашда ташрихдан кейинги асоратлар частотасини камайтириш имконини берган;
«Ошқозон резекцияси ва гастродуоденоанастомоз қўйиш усули» ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг 2016 йил 24 ноябрдаги IAP 05306-сонли ихтиро учун патенти). Таклиф этилган усул ошқозон яраси касаллигини хирургик даволаш натижаларини яхшилаш имконини берган;
«Ошқозон антрумрезекцияси ва қийшиқ терминолатерал гастродуоденоанастомоз қўйиш усули» ишлаб чиқилган (Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг 2020 йил 13 мартдаги IAP 06188-сонли ихтиро учун патенти). Таклиф этилган усул ўн икки бармоқ ичак яраси касаллигини хирургик даволаш натижаларини яхшилаш имконини берган;
«Ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яраларидан қон кетишда жарроҳлик тактикаси алгоритми» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 3 августдаги 8н-з/95-сон маълумотномаси). Ишлаб чиқилган тавсиялар ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яраларини, айниқса, касалликнинг асоратли кечган гуруҳидаги беморларни даволаш натижаларини яхшилаш имконини берган;
«Ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак перфоратив яраларини жарроҳлик йўли билан даволаш усуллари» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 3 августдаги 8н-з/95-сон маълумотномаси). Таклиф этилган тавсиялар қон кетишларнинг эрта қайталанишлари ривожланиш хавфини ва касалликни жарроҳлик йўли билан даволаш заруриятини камайтириш имконини берган;
«Стеноз билан асоратланган ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яраларини жарроҳлик йўли билан даволаш усуллари» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 3 августдаги 8н-з/95-сон маълумотномаси). Таклиф этилган тавсиялар қониқарли ва яхши натижалар кўрсаткичини ошириш, қониқарсиз натижалар сонини камайтириш, ўзига хос ва умумий асоратлар, ўлим кўрсаткичини камайтириш имконини берган;
ошқозон ва ўн икки бармоқ ичак яраларининг асоратли шакллари билан беморларга кўрсатиладиган жарроҳлик ёрдам сифатини яхшилаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалий фаолиятида, хусусан, Андижон давлат тиббиёт институти клиникаси шошилинч жарроҳлик бўлими ва Андижон шахар тиббиёт бирлашмаси жарроҳлик бўлими амалий фаолиятига (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2020 йил 3 августдаги 8н-з/95-сон маълумотномаси) татбиқ этилган. Ошқозон ва ўн икки бармоқли ичакнинг асоратланган яралари бўлган беморларни хирургик даволашда таклиф этилган тактик-техник ёндашувларни қўллаш, амалиётлар структурасини ўзгартириш билан бирга аъзо сақлаб қолувчи амалиётларулушини ошириш, специфик ва умумий асоратларни камайтириш, қоникарли ва яхши натижалар улушини 77,2% дан 89,5% гача ошириш  имконини берган.