Tursunmaxatov Kaxramon Irisbaevichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Periferial yadroviy zaryadlangan zarralarni uzatish reaksiyasining asimptotik nazariyasi va uning yadroviy astrofizikada qo‘llanilishi», 01.04.08 – Atom yadrosi va elementar zarrachalar fizikasi. Tezlashtiruvchi texnika (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.2.PhD/FM473.
Ilmiy rahbar: Yarmuxamedov Raxim, fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Guliston davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Yadro fizikasi instituti, DSc.02/30.12.2019.FM/T.33.01.
Rasmiy opponentlar: Muminov Tolib Musaevich, fizika-matematika fanlari doktori, professor, akademik; Sanetullaev Alisher Esbosinovich, fizika-matematika fanlari bo‘yicha falsafa  doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Fizika-texnika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi quyi energiyalarda asosiy uzatish mexanizmida uch zarrali kulon dinamikasini to‘g‘ri hisobga olgan binar periferial yadroviy zaryadlangan zarralarni uzatish reaksiyalarining asimptotik nazariyasini ishlab chiqish, engil yadrolardan proton va α-zarraning virtual bo‘linishi uchun konkret ANK ning «eksperimental» qiymatlarini topish va ularning o‘ta quyi energiyalarda mos yadroviy-astrofizik radiatsion qamrab olish reaksiyalarining astrofizik S faktorini hisoblash uchun qo‘llanilishidan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
periferial yadroviy zaryadlangan (a) zarrani uzatish A(x,y)B reaksiyasining o‘tish mexanizmida uch zarrali kulon dinamikasi to‘g‘ri hisobga olingan asimptotik nazariya ishlab chiqilgan (x=y+a va B=A+a);
periferial 9Be(10B,9Be)10B va 11B(12C,11B)12C reaksiya amplitudalarining parsial to‘lqinning katta ( ) qiymatlarida periferial parsial amplitudalarida uch zarrali kulon dinamikasining ta’siri baholangan va 9Be+p→10B(osn), 9Be+p→10B(0.718 MeV), 9Be+p→10B(1.740 MeV), 9Be+p→10B (2.154 MeV), 11B+p→12C(aso.) uchun asimptotik normirovka koeffisientlarining «eksperimental» qiymatlari va ularning xatoliklari olingan;
d+p→3He, 16O+p→17F(aso.), 16O+p→17F(0.495 MeV), d+α→6Li va 14N+p→15O(6.793 MeV) uchun ANK ning «eksperimental» qiymatlari va ularning xatoliklari aniqlangan;  
radiatsion qamrab olish d(p,γ)3He, 16O(p,γ)17F(osn), 16O(p,γ)17F(0.495 MeV),  d(α,γ)6Li, 9Be(p,γ)10B va 14N(p,γ)15O(6.793 MeV) reaksiyalarning 0≤E≤25 keV energiyalardagi astrofizik S faktorlarining qiymatlari va ularning xatoliklari olingan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Quyi energiyalarda binar periferial yadroviy zaryadlangan zarralarni uzatish reaksiyasining asimptotik nazariyasini ishlab chiqish bo‘yicha olingan natijalar asosida:
ishlab chiqilgan periferial yadroviy zaryadlangan zarralarni uzatish reaksiyasining ishlab chiqilgan asimptotik nazariyasi va u asosida 9Be+p→10B(aso.) uchun ANK qiymatlarining olingan natijalari Varshava universitetining og‘ir ionlar laboratoriyasida «Engil yadrolar uchun asimptotik normirovka koeffisientlarini aniqlash» mavzusida xalqaro hamkorlik loyihasi doirasida periferial yadroviy proton uzatish reaksiyasining differensial kesimini tahlil qilish uchun foydalanilgan (Varshava universitetining 2020 yil 3 maydagi xati, Pol`sha). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi  41.3 MeV energiyada o‘lchangan proton uzatish reaksiyasi 12S(10B,9Be)13N ning differensial kesimini tahlil qilishdan 12S+p→13N uchun ANK qiymatini topish imkonini bergan;
radiatsion qamrab olish d(p,γ)3He va 16O(p,γ)17F reaksiyalarining eksperimental ma`lumotlarini modifikatsiyalangan ikki zarrali potensial metodida (MIZPM) tahlil qilish natijasida olingan xulosalar xorijiy tadqiqotchilar tomonidan radiatsion qamrab olish reaksiyasini tahlil qilish va o‘rganishda foydalanilgan (xorijiy ilmiy jurnaldagi havolalar: Physical Review C, 100, 054307, 2019; Nuclear Physics A, 941, 335-363, 2015; Nuclear Physics A 909, 20-35, 2013; Nuclear Physics A, 848, 1-74, 2010; Chinese Physics C Vol.37,No.4, 044102, 2013). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi massiv yulduzlar va quyoshda sodir bo‘ladigan d(p,γ)3He va 16O(p,γ)17F reaksiya tezliklarini aniqlash bo‘yicha ma’lumotlar bazasini to‘ldirish imkonini bergan;
radiatsion qamrab olish 14N(p,γ)15O(6.793 MeV) reaksiyasining eksperimental ma’lumotlarini MIZPM da tahlil qilish natijasida olingan xulosalar xorijiy tadqiqotchilar tomonidan radiatsion qamrab olish reaksiyalarini tahlil qilish va o‘rganishda foydalanilgan (xorijiy ilmiy jurnaldagi havolalar: Physical Review C, 94, 025803,  2016; The Astrophysical Journal, 761:10 2012; Russian Physics Journal, Vol.61, No. 9, 2019; Russian Physics Journal, Vol.62, No. 1, 2019; Russian Physics Journal, Vol.61, No. 11, 2019; Russian Physics Journal, Vol.61, No. 5, 2018; Russian Physics Journal, Vol.61, No.7,2018). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi massiv yulduzlar va quyoshda sodir bo‘ladigan reaksiya 14N(p,γ)15O(6.792 MeV) tezligini aniqlash bo‘yicha ma`lumotlar bazasini to‘ldirish imkonini bergan.