Абипова Гульмира Салаватдиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Акциядорлик жамиятлари харажатларини бошқариш самарадорлигини ошириш», 08.00.07 - Молия, пул муомаласи ва кредит; 08.00.13 – Менежмент (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Iqt446.
Илмий раҳбар: Зайнутдинов Шавкат Нуритдинович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Ташмуродова Бувсара Эгамовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Маманазаров Ойбек Шомурадович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: акциядорлик жамиятларида харажатларни бошқариш самарадорлигини оширишга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
акциядорлик жамиятларида харажатлар самарадорлигини баҳолаш усули корхона менежменти, инвесторлари ҳамда персоналининг манфаатдорлиги ва иқтисодий фаоллигини ифодаловчи кўрсаткичларни киритиш асосида такомиллаштирилган;
акциядорлик жамиятларида харажатларни самарали бошқаришнинг ташкилий механизми рақобат муҳитидаги жорий ўзгаришларни ҳисобга олган ҳолда таркибий қисмлардаги таъсир самарасини ўзаро мувофиқлаштириш асосида такомиллаштирилган;
акциядорлик жамиятлари харажатлари ва молиявий ресурсларини оптималлаштириш модели шартларни реал шарт-шароит ва ҳолатга максимал даражада яқинлаштириш имконини берувчи усулни қўллаш асосида такомиллаштирилган;
акциядорлик жамиятларида харажатларни бошқариш самарадорлигини баҳолаш бошқарув фаолияти харажатлари ҳажми ва харажатларни бошқариш жараёнини оператив, тактик ва стратегик режалаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Акциядорлик жамиятлари харажатларини бошқариш самарадорлигини оширишни илмий-услубий жиҳатларига қаратилган таклифлар асосида:
акциядорлик жамиятларида харажатлар самарадорлигини баҳолаш усули корхона менежменти, инвесторлари ҳамда персоналининг манфаатдорлиги ва иқтисодий фаоллигини ифодаловчи кўрсаткичларни киритиш асосида такомиллаштириш бўйича берилган таклифлар «Қорақалпоқбоян» АЖнинг бошқарув фаолиятига жорий этилган («Қорақалпоқбоян» АЖнинг 2019 йил 20 апрелдаги 35/04-сон маълумотномаси). Натижада 2018 йилда акциядорлик жамиятининг рентабеллик кўрсаткичи 5,4% га, хусусий капитал рентабеллиги 1,71%га, сотув рентабеллиги 4,13%га, инвестиция рентабеллиги 9,99%га, ишлаб чиқариш рентабеллиги 24,3%га ошган, бу эса акциядорлик жамиятида ишлаб чиқариш ҳажмининг 7%га кўпайишига, маҳсулотлар таннархининг 5%га пасайтирилишига хизмат қилган;
акциядорлик жамиятларида харажатларни самарали бошқаришнинг ташкилий механизми рақобат муҳитидаги жорий ўзгаришларни ҳисобга олган ҳолда таркибий қисмлардаги таъсир самарасини ўзаро мувофиқлаштириш асосида такомиллаштирилиши бўйича таклифлари «Қорақалпоқбоян» АЖнинг бошкарув фаолиятига жорий этилган («Қорақалпоқбоян» АЖнинг 2019 йил 20 апрелдаги 35/04-сон маълумотномаси). Натижада акциядорлик жамиятида ишлаб чиқариш харажатларининг пасайиши, маҳсулот таннархининг ўзгаришига таъсир қилувчи омилларнинг таъсирини тартибга солиниши, мақсадли таннархга эришишда харажатларнинг режа ва ҳақиқий меъёрларини назорат қилиниши акциядорлик жамияти активларининг иктисодий самарадорлигини 17,7% ошишини таъминлаган;
акциядорлик жамиятлари харажатлари ва молиявий ресурсларини оптималлаштириш модели шартларни реал шарт-шароит ва ҳолатга максимал даражада яқинлаштириш имконини берувчи усулни қўллаш асосида такомиллаштириш модели «Қорақалпоқбоян» АЖнинг ишлаб чиқариш фаолиятини прогнозлаш жараёнига жорий этилган («Қорақалпоқбоян» АЖнинг 2019 йил 20 апрелдаги 35/04-сон маълумотномаси). Натижада акциядорлик жамиятларида ишлаб чиқариш харажатларни оптимал вариантини прогноз қилиш имкони ишлаб чиқилган;
бошқарув фаолияти харажатлари ҳажми ва харажатларни бошқариш жараёнини оператив, тактик ва стратегик режалаштириш асосида акциядорлик жамиятларида харажатларни бошқариш самарадорлигини баҳолаш усули «Қорақалпоқбоян» АЖнинг бошқарув фаолиятига жорий этилган («Қорақалпоқбоян» АЖнинг 2019 йил 20 апрелдаги 35/04-сон маълумотномаси). Натижада акциядорлик жамиятининг маҳсулот ҳажми 7% га, соф фойда миқдори эса 10% га, меҳнат унумдорлиги 29%га ошган.