Шадиева Шодия Шухратовнанииг
Фалсафа фанлари доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳакида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Яллиғланган пародонт тўқимасида цитокин статус ва оғиз бўшлиғининг носпецефик ҳимоя тизими», 14.00.21- Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2016.2.PhD/Tib375 .
Илмий раҳбар: Алимов Алишер Садикович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, PhD.31.10.2019.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Якубова Зульфия Ҳамидовна, тиббиёт фанлари номзоди., Шукурова Умида Абдурасуловна, тиббиёт фанлари доктори .
Етакчи ташкилот: Курск давлат тиббиёт университети
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: пародонт тўқимаси яллиғланиш касалликларида оғиз бўшлиғининг цитокин статуси ва носпецифик ҳимоя тизими ҳолатини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
микроорганизмлар қобиғини (липополисахаридлар) қондаги миқдор кўрсаткичининг ортиши оғиз суюқлигидаги макрофаглар спонтан ва индуцирланган фаоллиги кучайишига мутаносиб равишда боғлиқлиги аниқланган;
илк бор липополисахарид ва иммункомплекс типли пародонт тўқимаси яллиғланишида сўлак ва қондаги цитокинлар (ИЛ-1, ИЛ-4, ИЛ-6, ИНФ-у) миқдорининг ортиши яллиғланиш жараёни кучайиши билан ўзаро пропорционал боғлиқлиги асосланган;
илк бор иммункомплекс типли пародонт тўқимаси яллиғланишида сўлакдаги эндотелин (ЭТ-1) миқдорининг қон зардобидаги миқдоридан юқори бўлиши оғиз бўшлиғидаги яллиғланиш жараёнининг тарқалганлик даражасига мос бўлиши исботланган;
илк бор аутоиммун ҳолати билан кечадиган яллиғланишда қон ва сўлакда айланиб юрувчи иммун комплекслар (АЮИК) ва комплемент компонентлари (С3, С5а) миқдорининг ортиши пародонт тўқимаси ва қон-томир эндотелияси ҳужайралари емирилишига сабаб бўлиши асосланган.
IV. Тадқиқот иатижаларининг жорий килиниши.
Пародонт тўқимаси яллиғланиш касалликларида оғиз бўшлиғининг цитокин статуси ва носпецифик ҳимоя тизими холатини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Пародонт патологиясида иммун тизими маркерларини аниқлаш» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 22 январдаги 8н-р/18-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома пародонт тўқимаси яллиғланиш касалликларида иммунитетнинг ҳужайравий ва гуморал бўғинидаги бузилишларни эрта аниқлаш ва ўз вақтида даволашнинг оптимал усулларини танлашга ва касалликнинг олдини олишга хизмат қилган;
«Пародонт яллиғланишида шиллиқли тўсиқнинг ҳолатини аниқлаш» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 12 июндаги 8н-р/229-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома пародонт тўқимаси яллиғланиш касалликларида оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати носпецифик ҳимоя тизими холати кўрсаткичлари ўзгаришларини аниқлаш касаллик кечишини башорат қилиш ва ўз вақтида даволаш чора-тадбирларини қўллашга хизмат қилган;
пародонт тўқимаси яллиғланиш касалликларида оғиз бўшлиғининг цитокин статуси ва носпецифик ҳимоя тизими холатини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига жумладан, Бухоро вилояти стоматология клиникаси, Бухоро вилояти болалар стоматология клиникаси ва 1-сонли Тошкент стоматология клиникаси амалиётларига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 20 июндаги 8н-д/157-сон маълумотномаси). Жорий қилинган натижалар пародонт тўқимаси яллиғланиш касалликлари билан хасталанган беморларда ташхислаш ва ўз вақтида даволаш услубини қўллаш орқали касалликни қайталаниш даражасини камайтиришга, беморларнинг хаёт сифатини яхшилашга ва тиббий ёрдамга мурожаатларини камайтиришга имконият яратган.