Karimova Gulirano Muxtor qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan tarmog‘i nomi): «Akrilamid va malein kislotasi sopolimerlari asosida tuproq strukturantlarini olish texnologiyasini ishlab chiqish», 02.00.11 – Kolloid va membrana kimyosi (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2025.3.PhD/T5822.
Ilmiy rahbar: Kuldasheva Shahnoza Abdulazizovna kimyo fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasalar nomi: Umumiy va noorganik kimyo instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Umumiy va noorganik kimyo instituti, DSc.02/30.12.2019.K/T.35.01. 
Rasmiy opponentlar: Yakubov Yoʻldosh Yusupboevich, kimyo fanlari doktori, professor; Sharipova Ayshagul Ibraimovna, kimyo fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Toshkent kimyo-texnologiya instituti. 
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik. 
II. Tadqiqotning maqsadi: akrilamid va malein kislotasi sopolimerlari asosida tuproq uchun struktura hosil qiluvchilarni olish texnologiyasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
akrilamid va malein kislotasining 5:1 molyar nisbatida, 50–55 °C haroratda va 4 soat davomida olib borilgan reaksiyasida yuqori molekulyar massa (Mw ≈ 2800–3000 shartl. bir.) va tor molekulyar-massa taqsimoti (PDI ≈ 1,5–1,7) ga erishilib, bu zanjirlarning uzilishlarini minimal darajaga keltirish va polimerning funksionallashuv darajasining maksimal bo‘lishi bilan bog‘liqligi aniqlangan;
sopolimer eritmalarining qovushqoqlik xususiyatlari ularning molekulyar-massa parametrlari bilan bog‘liqligi, xususan xarakteristik qovushqoqlikning eng yuqori qiymatlari va yaqqol psevdoplastik hususiyatlar Mw ≈ 2800–3000 kDa bo‘lganda kuzatilib, bu esa polimer zanjirlarining optimal tarmog‘ining shakllantirili bilan bo‘g‘liqligi aniqlangan;
IQ-Fure spektroskopiyasi va mikroskopik tahlil yordamida karboksilat guruhlarining (1400–1550 sm-1) chiziqlari intensivligi malein bo‘g‘inlari miqdori hamda gidroliz darajasiga to‘g‘ri proporsional va bu namunalar g‘ovakli va bir tekis agregatlangan morfologiyaga ega ekanligi, bu esa makromolekulalarning mustahkam tuzilmaga birlashuvini ta’minlashi isbotlangan;      
gidrolizlangan sopolimerlarning 0,1–0,2 % konsentratsiyada va 200–400 l/ga sarflanishi natijasida suvga chidamli suglinka agregatlari ulushi 24–33 %ga oshishi, bu esa polimer zanjirlarining mineral yuzalarga adsorbsiyasi va ularning barqaror mezoagregat ko‘priklariga joylashishi bilan bog‘liqligi aniqlangan;
struktura hosil qiluvchilarni olish texnologiyasi ishlab chiqilib, sanoat sharoitida olib borilgan sintez texnologiyasi sopolimerning unumini 95 % dan yuqori darajada ta’minlashi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Akrilamid va malein kislotasi sopolimerlarini sintez qilish jarayonlari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida: 
akrilamid va akril kislotasi sopolimerlari asosida struktura hosil qiluvchilar ishlab chiqish texnologiyasi «GIDROGEL» MChJ “«2026-2027-yillarda amaliyotga joriy etish boyicha istiqbolli ishlanmalar ro‘yxati»ga kiritilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qishloq Xoʻjaligi vazirligining 2025 yil 8 oktyabrdagi 05/04-04-614-son ma’lumotnomasi). Natijada, yuqori struktura hosil qilish qobiliyatiga ega va tannarxi 75 000 so‘m/kg bo‘lgan sopolimerlarni olish imkoniyatini beradi;
tuproqning suvga chidamlilik ko‘rsatkichlarini oshirish uchun ishlab chiqilgan akrilamid va malein kislotasi sopolimerlari asosidagi struktura hosil qiluvchilar “Ismoiljon namuna” fermer xo‘jalining «2026-2027-yillarda amaliyotga joriy etish boyicha istiqbolli ishlanmalar ro‘yxati»ga kiritilgan (O‘zbekiston Respublikasi Qishloq Xoʻjaligi vazirligining 2025 yil 8 oktyabrdagi 05/04-04-614-son ma’lumotnomasi). Natijada, optimal konsentratsiya (0,2 %) va sarf me’yorida (400 l/ga) suvga chidamli agregatlar ulushi 33,5 % gacha oshirilishi imkoniyatini beradi.