Нуралиев Шухрат Бахтиёрович
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даражалар бериладиган фан тармоғи): “Антрацен ва унинг ҳосилалари асосида биологик фаол моддалар олиш технологияси”, 02.00.14 - Органик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (кимё фанлари). 
Диссертация мавзуси роʻйхатга олинган рақам: B2025.1.PhD/К957.
Илмий раҳбар: Нурмонов Суванқул Эрханович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2019.К.01.03 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Мирхамитова Дилором Худойбердиевна, техника фанлари доктори, профессор; Зиядуллаев Анвар Эгамбердиевич, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент. 
Етакчи ташкилот сифатида: Умумий ва ноорганик кимё институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тар-маҳсулот таркибидаги антрацен ва унинг ҳосилалари асосида биологик фаол моддалар олиш, қишлоқ хўжалигида фойдаланиш учун  биологик  фаоллигини аниқлаш, синтез қилиш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
пиролиз жараёни иккиламчи тар-маҳсулоти таркиби аниқланган, суюқланиш ва эритувчиларда эриш хусусиятига кўра қайта кристаллаб антрацен 17,7 %,  9-метилантрацен 3,56 %,  2-метилантрацен 3,1 % ажратиб олинган;
илк бор 2-метилантрацен ва 9-метилантраценни карбон кислотагача оксидлаш реакцияларида нитрат кислота қўлланилган;
тар-маҳсулотдан ажратиб олинган антрацен билан қўрғошин (ИВ)- ацетат иштрокида антрацен-9-ил ацетат синтез қилиш усули ишлаб чиқилган ва реакциянинг механизми таклиф этилган;
антрацен ва қўрғошин (ИВ)- ацетат иштрокида антрацен-9-ил ацетат олиш технологияси яратилган ва маҳсулотнинг маҳаллилаштириш, иқтисодий самарадорликка эришиш имкониятлари кўрсатилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Углеводородлар пиролизи жараёни иккиламчи маҳсулоти ҳисобланган тар-маҳсулотидан ажратиб олинган антрацен ва унинг ҳосилаларидан синтез қилинган эфирлар бўйича олинган илмий натижалар асосида:
синтез қилинган метил антрацен-2-карбоксилат, метил антрацен-9-карбоксилат, антрацен-9-ил ацетат эфирлари биологик фаол модда сифатида “Норин кластер дон” МЧЖ ва “Мах Измаилов” МЧЖ да амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги ўсимликлар карантини ва ҳимояси агентлигининг 2024 йил 1 августдаги 2-8/3276-сон маълумотномаси). Натижада омбор узунбуруни Ситопҳилус гранариус зараркунандасининг 90-93 % нобуд бўлишига ва импорт препаратини маҳаллийлаштириш имконини берган;
олинган метил антрацен-2-карбоксилат, метил антрацен-9-карбоксилат, антрацен-9-ил ацетат эфирлари биологик фаол модда сифатида “Электркимёзаводи” ҚК АЖ да амалиётга жорий қилинган (“Электркимёзаводи” ҚК акциядорлик жамияти 2024 йил 17 июлгади № 76- сон маълумотномаси). Натижада қўшма корхонасининг 2025-2027 йиллардаги пестицидлар ишлаб чиқариш истиқболли режаларига киритиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish