Шайманова Нигора Юсуповнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистонда рекреация туризмини ривожлантириш истиқболлари (Қашқадарё вилояти мисолида) », 08.00.17 - Туризм ва меҳмонхона фаолияти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Iqt3159 .
Илмий раҳбар: Амонбоев Махаммадсидиқ, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Икром Акромович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Астанакулов Олим Тоштемирович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қашқадарё вилоятида рекреация туризмини ривожлантириш истиқболлари бўйича илмий, амалий таклиф ҳамда тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “рекреация туризми” тушунчасининг иқтисодий мазмуни аҳолининг рекреацияга бўлган ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжлари, рекреация ва соғломлаштириш масканларида туризмни ривожлантиришга таъсир этувчи ички ва ташқи омиллар (мавжуд инфратузилма, табиий ресурслар, хизматлар сифати)ни тизимли равишда тадқиқ этиш нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
Қашқадарё вилоятида жойлашган “Қашқадарё соҳили” санаториясининг ривожланиш ҳолати, унга бўлган аҳоли талабининг шаклланиши ва хизмат кўрсатиш самарадорлигининг республикадаги бошқа санаториялар билан солиштирма ҳамда эконометрик корреляция таҳлили асосида дам олувчилар ташрифининг 2027-йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган;
Қашқадарё вилояти Шаҳрисабз туманида жойлашган Ғелон қишлоғининг табиий-географик жозибадорлиги, экологик соф муҳити ва анъанавий ҳаёт тарзига асосланган ҳолда, маданий-кўнгилочар объектлар, оилавий дам олиш масканлари ва соғломлаштириш инфратузилмасини ташкил этиш орқали ҳудудга ташрифларнинг умуммавсумий тавсифини шакллантириш асосида курорт зонаси ташкил этиш асосланган;
Қашқадарё вилоятида фаолият кўрсатаётган санаториялар ва соғломлаштириш ташкилотлари фаолиятини ташкил этиш ва мувофиқлаштиришда саёҳатчиларга мазкур масканларда тақдим этиладиган қулайлик ва хизмат кўрсатиш даражасини баҳолаш орқали ўз рекрецион эҳтиёжларини қондириш вариантларини танлашда ёрдам берувчи “юлдуз” тоифасини бериш мезонлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қашқадарё вилоятида рекреация туризмини ривожлантириш истиқболлари бўйича ишлаб чиқилган илмий, амалий таклиф ҳамда тавсиялар асосида:
услубий ёндашувга кўра “рекреация туризми” тушунчасининг иқтисодий мазмунини аҳолининг рекреацияга бўлган ижтимоий-иқтисодий эҳтиёжлари, рекреация ва соғломлаштириш масканларида туризмни ривожлантиришга таъсир этувчи ички ва ташқи омиллар (мавжуд инфратузилма, табиий ресурслар, хизматлар сифати)ни тизимли равишда тадқиқ этиш нуқтаи назаридан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Tourism product” номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Тошкент давлат иқтисодиёт университети ректорининг 2023-йил 14-июлдаги 228-сонли буйруғи). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабаларда рекреация ва соғломлаштириш масканларида туризмни ривожлантиришга таъсир этувчи ички ва ташқи омиллар бўйича назарий билимларни кенгайтириш имкони яратилган;
Қашқадарё вилоятида жойлашган “Қашқадарё соҳили” санаториясининг ривожланиш ҳолати, унга бўлган аҳоли талабининг шаклланиши ва хизмат кўрсатиш самарадорлигининг республикадаги бошқа санаториялар билан солиштирма ҳамда эконометрик корреляция таҳлили асосида дам олувчилар ташрифининг 2027-йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичлари Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитаси томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2025-йил 27-майдаги 03-10-17-4465-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 24-сентябрдаги “Ўзбекистон Республикасида тиббий ва соғломлаштириш туризмини янада ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ги ПҚ-335-сон Қарорига 1-илова ҳудудларда тиббий ва соғломлашириш туризмини ривожлантириш, санаторияларнинг рақобатбардошлигини ошириш бўйича санаторийлар фаолиятини яхшилаш имкони яратилган;
Қашқадарё вилояти Шаҳрисабз туманида жойлашган Ғелон қишлоғининг табиий-географик жозибадорлиги, экологик соф муҳити ва анъанавий ҳаёт тарзига асосланган ҳолда, маданий-кўнгилочар объектлар, оилавий дам олиш масканлари ва соғломлаштириш инфратузилмасини ташкил этиш орқали ҳудудга ташрифларнинг умуммавсумий тавсифини шакллантириш асосида курорт зонаси ташкил этиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 5-декабрдаги “Ғелон” туристик-рекреацион зонасини ва халқаро умуммавсумий курортини ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида” ги ПҚ-424-сонли Қарорида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2025-йил 27-майдаги 03-10-17-4465-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида республиканинг туристик салоҳиятини ошириш бўйича ислоҳотларни изчил давом эттириш, тоғ ва тоғолди ҳудудлардаги ишга туширилмаган мавжуд имкониятлардан оқилона фойдаланиш ҳисобига экологик инфратузилма объектларини барпо этиш ҳамда бошқа муҳандислик инфратузилмаларини барпо этиш вазифаларини амалга ошириш имкони яратилган;
Қашқадарё вилоятида фаолият кўрсатаётган санаториялар ва соғломлаштириш ташкилотлари фаолиятини ташкил этиш ва мувофиқлаштиришда саёҳатчиларга мазкур масканларда тақдим этиладиган қулайлик ва хизмат кўрсатиш даражасини баҳолаш орқали ўз рекрецион эҳтиёжларини қондириш вариантларини танлашда ёрдам берувчи “юлдуз” тоифасини бериш мезонларидан фойдаланиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 24-сентябрдаги “Ўзбекистон Республикасида тиббий ва соғломлаштириш туризмини янада ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-335-сон Қарорига 1-иловада инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Экология, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва иқлим ўзгариши вазирлиги ҳузуридаги Туризм қўмитасининг 2025-йил 27-майдаги 03-10-17-4465-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ҳудудларда тиббий ва соғломлашириш туризмини ривожлантириш, санаторияларнинг рақобатбардошлигини ошириш бўйича санаторийларга меҳмонхоналар каби тоифа (юлдуз) бериш (сертификатлаштириш) тизимини жорий қилиш имкони яратилган.