Миракилова Дилфуза Ботиралиевнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Alcea rosea L. ўсимлиги асосидаги балғам кўчирувчи ва ярага қарши дори воситалари технологияси», 15.00.01–Дори технологияси (фармацевтика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.DSc/Far3.
Илмий маслаҳатчи: Азизов Умархон Мухтарович, кимё фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон кимё-фармацевтика илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент фармацевтика институти, DSc.27.06.2017.Far.32.01.
Расмий оппонентлар: Сагдуллаев Баходир Тохирович, техника фанлари доктори; Маматханов Ахмадхон Умарханович, техника фанлари доктори, профессор; Юнусова Холида Маннановна, фармацевтика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: «Дори воситалари тиббий буюмлар ва тиббий техника экспертизаси ва стандартлаштириш стандартизацияси давлат маркази» ДУК.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Alcea rosea L. ўсимлиги асосида балғам кўчирувчи ва ошқозон ярасига қарши таъсирга эга бўлган янги самарадор дори воситалари таркиби ва дори шакллари технологияларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
пушти баҳмалгул илдизи ва поясидан олинган қуруқ экстрактлар асосида «Альцеум» ва «Глицирозин» таблеткалари, «Глицирозин», «Гастрофит» ва «Глицирофит» капсулалари ҳамда «Пульмостим» кўп компонентли қиёми янги дори препаратлари яратилган;
илк бор юқори нафас йўллари яллиғланишида балғам кўчирувчи «Альцеум», «Глицирозин» таблетка ва капсула дори шакллари ҳамда ошқозон-ичак ярасини даволовчи «Гастрофит» ва «Глицирофит» капсула дори шаклларини олиш технологиялари ишлаб чиқилган;
илк бор бешта маҳаллий доривор ўсимликлар (пушти баҳмалгул илдизи, қизилмия илдизи, катта зубтурум барги, наъматак меваси ва термопсис ўти) асосида оригинал дори воситаси «Пульмостим» кўп компонентли қиёмнинг муқобил таркиби танланган ва олиш технологияси ишлаб чиқилган;
пушти бахмалгул экстрактлари ва улар асосида олинган дори шаклларининг сифатини назорат қилиш ва стандартлаш усуллари ишлаб чиқилган;
клиник олди фармакологик изланишлар ва клиник тадқиқотлар натижалари асосида яратилган дори воситаларининг фармакотерапевтик самарадорлиги ва хавфсизлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Пушти бахмалгул ўсимлиги асосида балғам кўчирувчи ва ярага қарши дори воситалари технологияларини яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Пульмостим» қиёми учун Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти олинган (№ IAP 05436, 2017 й.). Натижада маҳаллий доривор ўсимликлар асосида олинган янги қиёмнинг таркиби юқори нафас йўллари касалликларини самарали даволаш имконини берган;
пушти бахмалгул илдизи, пушти бахмалгул илдизи қуруқ экстракти, пушти бахмалгул поялари, пушти бахмалгул пояси қуруқ экстракти, «Альцеум» таблеткалари, «Глицирозин» таблеткалари ва капсулалари учун меъёрий ҳужжатлар Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Дори воситалари ва тиббий техника сифатини назорат қилиш Бош бошқармасининг қарори билан тасдиқланган (ФМ 42 Уз-0613-2017; ФМ 42 Уз-1067-2017; ФМ 42 Уз-1369-2017; ФМ 42 Уз-1370-2017; ВФМ 42 Уз-1068-2007; ВФМ 42 Уз-1069-2007; КФМ 42 Уз-22815978-2017). Натижада олинган дори воситалари юқори нафас йўллари ва ошқозон-ичак касалликларини самарали даволаш имконини берган;
пушти бахмалгул илдизлари қуруқ экстракти ва пушти бахмалгул поялари қуруқ экстракти Дори воситалари ва тиббий техника сифатини назорат қилиш Бош бошқармасида рўйхатга олинган (гувоҳнома, №07/384/1, 2012 й.; №08/499/2, 2012 й.). Мазкур меъёрий ҳужжатнинг тасдиқланиши маҳаллий хомашё асосида яратилган, иқтисодий жиҳатдан самарадор бўлган дори воситаларини ишлаб чиқариш имконини берган;
«Альцеум», «Глицирозин» препаратларига (04-07-сон шаҳодатнома, 05-07-сон шаҳодатнома, рўйхатдан ўтказилганлик гувохномаси №01572/06/17) тиббиётда ишлатишга рухсат берилган, «Пульмостим» қиёми (далолатнома, 14.04.2016 й.) ва «Глицирофит» капсулалари (далолатнома, 21.12.2017 й.) «LAFZ» МЧЖда ишлаб чиқариш йўлга қўйилган. Натижада «Пульмостим» ва «Глицирофит» препаратларини тайёрлаш технологиялари ўзлаштирилиб, дори препаратларини ишлаб чиқариш импортни қисқартириш имконини берган.
