Ғаниева Гулирухсор Исламовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “VII-синфда биологияни физика билан боғлаб медиа воситалари асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш (балиқлар мисолида)”, 13.00.02 - Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (биология).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2025.1.PhD/Ped6339.
Илмий раҳбар: Махмудов Юсуп Ғаниевич, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети ҳузуридаги PhD.03/30.12.2019.Б.20.04 рақамли Илмий кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Исакулова Нилуфар Жаникуловна, педагогика фанлари доктори, профессор; Рахматов Учкун Эргашевич, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот этиб: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: умумтаълим мактабларининг VII-синфида биологияни физика билан уйғунлашган ҳолда медиа воситалари асосида ўқитиш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
медиа воситаларининг ташкилий компонентлари биологияни физика билан боғлаб ўқитишга оид назарий билим, амалий кўникма, малака ва компетенсиялари методик, ижтимоий, креатив, психологик, педагогик, индивидуал, коммуникатив, инновацион технологиялар орқали такомиллаштирилган;
биологик ва физик мазмунга эга бўлган интерфаол, муаммоли, визуал ва амалий топшириқлар тизими ишлаб чиқилиб, улар орқали ўқувчиларнинг медиа саводхонлиги, танқидий фикрлаши, мулоқот ва фикрини асослаб бера олиш қобилиятларини ривожлантиришга хизмат қилувчи методик асос яратилди;
биология ва физика фанларини медиа воситалари орқали боғлаш тамойилидан фойдаланган ҳолда такомиллаштирилган “Биологияни физика билан фанлараро алоқадорликда ўқитиш технологияси” ўқув қўлланмаси ишлаб чиқилган;
биология ва физика фанларини уйғунлашган ҳолда ўқитишда ўқувчиларнинг мустақил ишларини электрон ахборот таълим ресурслари асосида ташкил этиш даражалари (репродуктив, продуктив, изланишли, ижодий) мазмуни компютер дастурлари (Сcратч, Гениаллй, Блоокет, Қуизизз)га мувофиқ такомиллаштирилган ҳамда ўқувчиларнинг мустақил ишларини самарали ташкил этишга йўналтирилган электрон ахборот таълим ресурслари яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. VII-синфда биологияни физика билан боғлаб медиа воситалари асосида ўқитиш методикасини такомиллаштириш (балиқлар мисолида) бўйича олинган натижалар асосида:
биологияни физика билан боғлаб медиа воситалари асосида ўқитишга оид назарий билим, амалий кўникма, малака ва компетенсиялари методик, ижтимоий, креатив, психологик, педагогик, индивидуал, коммуникатив, инновацион медиа воситалари асосида такомиллаштирилган медиа воситаларнинг ташкилий компонентларига оид таклиф ва тавсиялар “Биологияни физика билан фанлараро алоқадорликда ўқитиш технологияси” (№008186 10.12.2024) ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган. Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги фаолиятида фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳузурудаги таълим марказининг 2025-йил 25-февралдаги 01/11-1-163-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчиларнинг креативлиги ва когнитив компетенсияларини шакллантиришнинг педагогик имкониятлари, дидактик жиҳатлари, медиа воситаларининг ташкилий компонентларини ўқитишга оид назарий билим, амалий коʻникма, малака ва компетенсияларининг ривожланганлиги, оʻқув-билиш фаолиятининг шаклланганлиги каби омилларини интерфаол оʻқитиш билан оптималлик даражасини ҳисобга олиш орқали аниқлаштирилган;
биологияни физика билан боғлаб медиа воситалари асосида ўқитишнинг самарали усул ва методларини такомиллаштиришга оид таклиф ва тавсиялар “Биологияда балиқлар бўлимини физика билан боғлаб ўқитиш методикасини такомиллаштириш” wеб иловаси (№ДГУ 30204.21.11.2023) мазмунига сингдирилган. Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги фаолиятида фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳузурудаги таълим марказининг 2025-йил 25-февралдаги 01/11-1-163-сон маълумотномаси). Натижада, биологияни ўқитишнинг самарали илмий-методик таъминоти такомиллаштиришга эришилган;
дарс, дарсдан ташқари конференция, тўгарак машғулотларида биологияни физика фани билан боғлаб медиа воситалари асосида ўқитиш методикасини такомиллаштиришнинг ташкилий–методик компоненти инновацион ўқитишнинг когнитив (медиасаводхонликка йўналганлик), педагогик фаолиятга шахсий муносабатни акс эттирувчи ҳиссий (билишга ва ўрганишга) қарор топтиришнинг дидактик таъминоти (режалаштириш, дастурлаштириш, лойиҳалаштириш) асосида шакллантиришга оид таклифлар “ВИИ-синфда биологияни физика билан боғлаб ноанаънавий ўқитиш методлари” ўқув-услубий дастури мазминига (№ДГУ 44467.18.11.24) сингдирилган. Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги фаолиятида фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳузурудаги таълим марказининг 2025-йил 5-февралдаги 01/11-1-163-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчиларнинг инновацион, креатив фикрлаш ва когнитив фаолиятини ривожлантириш методикасини электрон таʼлим ресурслари воситасида такомиллаштириш имконияти яратилган.