Умаров Абдуманнон Абдуллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
“Талабаларда мустақил таълимни ташкил этишда мултимедиа воситаларидан фойдаланиш методикасини такомиллаштириш (АКТ соҳасида касб таълими йўналиши мисолида)”, 13.00.02 –Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (техника фанлари) ихтисослиги бўйича, (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Ped2123.
Илмий раҳбар: Ҳамидов Жалил Абдурасулович, педагогика фанлари доктори, профессор Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Самарқанд давлат архитектура-қурилиш университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи PhD.26/27.02.2020.Т.109.01.
Расмий оппонентлар: Химматалиев Дўстназар Омонович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Маттиев Илҳом Бегматдулобович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ахборот-коммуникация технологиялари соҳасида касб таълими йўналиши талабаларининг мустақил таълимида мустақил ишлаш кўникмаларини ривожлантириш ва таълим самарадорлигини ошириш учун мултимедиа воситаларидан фойдаланиш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
олий таълимда талабалар мустақил таълимини мултимедиа воситаларида ташкил этишнинг тизимли ёндашувига когнитув юклама, дуал кодлаш, таълимнинг генератив ва ижтимоий таълим назарияларини дидактик умумлаштириш асосида устуворлик бериш орқали мултимедиали контент платформаларини яратиш усули такомиллаштирилган;
талабаларда мултимедиа воситаларидан фойдаланишнинг мотивацион ва рефлексив компетенсияларини ривожлантиришга қаратилган педагогик жараён модели назарий башоратлаш имконини берувчи мақсаддан натижага йўналтирилган компонентлар уйғунлигини “Илмий таълим” фанидан мустақил таълимни мултимедиа-квест (М-квест) ва лойиҳа методикалари асосида ташкил этиш орқали такомиллаштирилган;
аралаш таълим муҳитида мултимедиа воситаларидан самарали фойдаланиш орқали талабаларнинг мустақил таълимини ташкил этишнинг такомиллаштирилган методикаси таркибида рақамли контентни самарали лойиҳалашга йўналтирилган “талаба–педагог–технология”, “талаба–педагог–контент” ва “талаба–инструктор–контент” моделларига асосланган методик ёндашувлар ишлаб чиқилган;
олий таълимда мустақил таълимни синхрон, асинхрон, аралаш ташкил этиш орқали талабаларда касбий компетенсияларни тикланиш, ривожланиш, тадқиқ этиш даражаларда шаклланганлигининг мотивацион, когнитив, фаолиятли ва рефлексив баҳолаш мезонлари www.эселф-студй.уз мултимедиали электрон wеб-контент яратиш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Талабаларда мустақил таълимини ташкил этишда мултимедиа воситаларидан фойдаланиш методикасини такомиллаштириш (АКТ соҳасида касб таълими йўналиши мисолида)” бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
олий таълимда талабалар мустақил таълимини мултимедиа воситаларида ташкил этишнинг тизимли ёндашувига когнитув юклама, дуал кодлаш, таълимнинг генератив ва ижтимоий таълим назарияларини дидактик умумлаштириш асосида устуворлик бериш орқали мултимедиали контент платформаларини яратиш усули каби илғор педагогик лойиҳалаш моделларидан фойдаланишга оид таклифлардан А-1-057 “Олий таълим муассасалари талабаларини модулли ўқитишга педагогларни компетентли тайёрлашнинг психологик-педагогик асослари” (ТАТУ ва унинг Самарқанд филлиалида бакалавр ва магистрлар тайёрлаш базасида) номли грант доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологийлари университети Самарқанд филиалининг 2023 йил 17-апрелдаги 230/01-01 сонли маълумотномаси). Натижада талабаларнинг мустақил таълим олиш кўникмаларини ривожлантириш тизими такомиллаштирилиб, ўқитиш самарадорлигини ошишига эришилган;
талабаларда мултимедиа воситаларидан фойдаланишнинг мотивацион ва рефлексив компетенсияларини ривожлантиришга қаратилган педагогик жараён модели назарий башоратлаш имконини берувчи мақсаддан натижага йўналтирилган компонентлар уйғунлигини “Илмий таълим” фанидан мустақил таълимни мултимедиа-квест (М-квест) ва лойиҳа методикалари асосида ташкил этишга оид таклифлар “Илмий таълим” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 22-декабрдаги 537-сонли буйруғи асосидаги №696742 нашр рухсатномаси). Натижада, илмий таълим ўқув курсининг имитацион моделларига устуворлик бериш асосида ўқитиш методлари ва технологияларини аниқлашга эришилган;
ишлаб чиқилган “талаба–педагог–технология”, “талаба–педагог–контент” ва “талаба–инструктор–контент” моделларига асосланган методик ёндашувлар мултимедиа воситаларини таълим жараёнига интеграциялаш, рақамли контентни самарали лойиҳалаш ва интерактив таълим материалларининг яратишга оид ёндашувлари “Илмий таълим фанидан амалий машғулотлар учун ўқув қўлланма” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 29-сентябрдаги 438-сонли буйруғи асосида №438524 нашр рухсатномаси) Натижада талабалар мустақил таълимини ташкил этишда мултимедиа технологияларидан самарали фойдаланишниниг методик имкониятлари кенгайтирилган ҳамда талабаларнинг интерактив, креатив ва рефлксив компетенсиялари ривожланган.