Акрамова Дамира Гуломжоновнанинг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи): “Талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш методикасини такомиллаштириш (техника олий таълим муассасалари мисолида)”, 13.00.02–Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (техника) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Ped3517.
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик- қурилиш институти
  Илмий раҳбар: Эргашева Гулрухсор Сурхонидиновна педагогика фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент архитектура-қурилиш университети ҳузуридаги PhD.03/08.05.2024.А.11.02
Расмий оппонентлар: Ҳимматалиев Дўстназар Омонович, педагогика фанлари доктори, профессор; Муслимов Шерзод Нарзулла ўғли педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
 II. Тадқиқотнинг мақсади: техника олий таълим муассасаларида талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
техника олий таълим муассасаларида талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш мазмуни шахсий, психологик, фаолият, муҳит хавфсизлиги имкониятларини аниқлаштириш; ижтимоий-психологик, компетенсиявий, маданий  ёндашув ва касбий фаолият хавфзислигини ривожлантириш принципларини ўзаро интеграциялаш асосида такомиллаштирилган;
техника олий таълим муассасаларида талабаларининг касбий фаолият хавфсизлигига тайёрлашнинг ташкилий тизими гуманитар ва техник билимларни функционал интеграциялаш, касбий фаолият хавфсизлиги босқичлари (конвергенция, адаптация, синергия)ни такомиллаштириш ва “Енгиш стратегияси” (хавфни енгиш, вазиятни енгиш, хавфли кураш) имкониятларини интерактив таълим технологиялари  (интерактив имитацион ўйин “фалокатлар” хавфи, соҳалараро тадқиқотчилик лойиҳалари, диагностик ва мустақил-рефлексив технологиялар, виртуал технологиялар) воситасида оптималлаштирилган;
талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш методикасининг  таркибий-функционал модели  диагностик-лойиҳалаш, конструкрив-амалга ошириш, рефлексив-тузатиш  босқичларида талаба шахснинг касбий хавфсизлик инвариантлари (ўз-ўзини назорат, стрессларга чидамлилик, жавобгарликни ҳис этиш, муаммоларни ҳал этиш режасини тузиш), касбий муҳим хусусиятлар (виждонлилик, ҳиссий барқарорлик, мослашувчанлик), мотивацион хавфсиз касбий йўналтирилганлик (мақсадлилик, ишга йўналтирилганлик, ўз-ўзини такомиллаштириш истаги, хавфсиз фаолият мотивацияси) ни таркиб топтириш имкониайтлари тизимлаштирилган;
талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш методикаси мезонли кўрсаткичлари критик вазиятлар (хавфсиз, вазиятли, хавфли),  хавф даражалари (потенсиал, номинал, оптимал) натижавийлиги ва самарадорлигини фрагментар, конструктив, ижодий даражаларда фаолиятли йўналтириш динамикаси орқали аниқлаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш методикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
техника олий таълим муассасаларида талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш мазмуни шахсий, психологик, фаолият, муҳит хавфсизлиги имкониятларини аниқлаштириш; ижтимоий-психологик, компетенсиявий, маданий  ёндашув ва касбий фаолият хавфзислигини ривожлантириш принципларини ўзаро интеграциялаш асосида такомиллаштришга оид тавсияларидан “Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон республикаси Олий таълимни ривожлантириш ва илғор технологияларни татбиқ этиш марказининг 2023 йил 9 октябрдаги  02/01-01-64-сон маълумотномаси). Мазкур тавсиялар талабаларнинг хавфсиз касбий фаолиятга тайёрлаш методикасини инсонпарварлик ёндашуви асосида такомиллаштириш ҳамда ўқув мазмунини технологик интеграциялаш мазмунини бойитишга хизмат қилган;
техника олий таълим муассасаларида талабаларининг хавфсиз касбий фаолиятга шахсий тайёрлашнинг ташкилий тизими гуманитар ва техник билимларни функционал интеграциялаш, касбий фаолият хавфсизлиги босқичлари (конвергенсия, адаптация, синергия)ни такомиллаштириш ва “Енгиш стратегияси” (хавфни енгиш, вазиятни енгиш, хавфли кураш) имкониятларини интерактив таълим технологиялари  (интерактив имитацион ўйин “фалокатлар” хавфи, соҳалараро тадқиқотчилик лойиҳалари, диагностик ва мустақил-рефлексив технологиялар, виртуал технологиялар) воситасида оптималлаштиришга оид таклифлар “Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги” ўқув қўлланмаси мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 25 августдаги 391-сон буйруғи асосида берилган 531610 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, талабаларнинг хавфсизлик маданиятини ривожлантириш имкониятларини орттиришга хизмат қилган;
талабаларнинг касбий фаолият ҳавфсизлигини таъминлашга тайёрлаш методикасининг  таркибий-функционал модели  диагностик-лойиҳалаш, конструкрив-амалга ошириш, рефлексив-тузатиш  босқичларида талаба шахснинг касбий хавфсизлик инвариантлари (ўз-ўзини назорат, стрессларга чидамлилик, жавобгарликни ҳис этиш, муаммоларни ҳал этиш режасини тузиш), касбий муҳим хусусиятлар (виждонлилик, ҳиссий барқарорлик, мослашувчанлик), мотивацион хавфсиз касбий йўналтирилганлик (мақсадлилик, ишга йўналтирилганлик, ўз-ўзини такомиллаштириш истаги, хавфсиз фаолият мотивацияси) ни таркиб топтириш имкониайтларини тизимлаштиришга оид хулосалардан “Ўзбекистонда олий таълим муассасаларининг ўқув жараёнида илғор педагогик ва замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланишни такомиллаштириш механизмларини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий лойиҳаси доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Тошкент давлат педагогика университетининг 2023-йил 7-октябрдаги 02-07-4496/04-сон далолатномаси). Натижада, талабаларнинг касбий фаолият хавфсизлигини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш имкони оширилган.