Юсупов Файзулла Якубовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: «Рақамлаштириш шароитида корхоналарнинг молиявий баҳолаш усуллари ва салоҳиятидан фойдаланиш тизимини такомиллаштириш», 08.00.07 - Молия, пул муомаласи ва кредит.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Iqt3591.
Илмий раҳбарининг Ф.И.Ш., илмий даража ва унвони: Абдуллаева Шахло Рустамовна, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Г.В.Плеханов номидаги Россия иқтисодиёт университетининг Тошкент шаҳридаги филиали, DSc.22/30.12.2019.I.100.01 
Расмий оппонентлар: Назаров Шарофиддин Хакимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Алиев Улуғбек Маннонович, иқтисодиёт фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: хўжалик субъектлари молиявий салоҳиятини баҳолаш аниқлигини ошириш ва унинг рақамли трансформация шароитида самарали фойдаланиш стратегияларини такомиллаштиришга имкон берувчи самарали ёндашувлар ва усулларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
корхонада бошқарув қарорларини қабул қилиш натижадорлигини ошириш ва молиявий салоҳиятининг комплекс индексини аниқлашда корхонанинг барқарорлиги ва рақобатбардошлиги кўрсаткичларини мезон сифатида киритишнинг мақсадга мувофиқлиги асосланган;
тез ўзгарувчан рақамли муҳитда корхоналар молиявий барқарорлигини мустаҳкамлаш ва юзага келувчи ноаниқликларни минималлаштиришда рискларни бошқаришнинг прогноз - мониторинг - тартибга солиш тизимининг уйғунлиги ҳамда таваккалликни бошқаришнинг инновацион ёндашуви устуворлигининг мақсадга мувофиқлиги асосланган;
корхоналар молиявий ресурсларини бошқариш бўйича стратегиялар рақамли иқтисодиётининг ўзига хос хусусиятларига мослаштириш ва рақамли технологияларни жадаллик билан жорий этиш шароитидаги тежамкорликни ҳисобга олувчи, молиявий ресурсларни самарали тақсимлаш, операцион таваккалликларни камайтириш ва рентабеллик кўрсаткичларини яхшилашга қаратилган янги ёндашувлар асосида такомиллаштирилиб, корхоналарнинг молиявий баҳолашда операцион рискларнинг чегаравий қийматини камай-тириш орқали молиявий ресурсларнинг тежамкорлик даражасини ошириш имкониятлари асосланган;
Қашқадарё вилояти хўжалик юритувчи субъектларининг молиявий салоҳияти бўйича асосий кўрсаткичлар боғлиқлигининг эконометрик моделига кўра 2030 йилга қадар ялпи маҳсулотдаги улуши бўйича прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хўжалик субъектлари молиявий салоҳиятини баҳолаш аниқлигини ошириш ва унинг рақамли трансформация шароитида самарали фойдаланиш стратегияларини такомил-лаштириш бўйича олинган натижалар асосида:
корхонада бошқарув қарорларини қабул қилиш натижадорлигини ошириш ва молиявий салоҳиятининг комплекс индексини аниқлашда корхонанинг барқарорлиги ва рақобатбардошлиги кўрсаткичларини мезон сифатида киритиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 8-апрелдаги ПФ-101-сон “Тадбиркорлик муҳитини яхшилаш ва хусусий секторни ривожлантириш орқали барқарор иқтисодий ўсиш учун шароит яратиш бўйича навбатдаги ислоҳотлар тўғрисида”ги Фармонида инобатга олинган (Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2025 йил 6 мартдаги 05-05/2140-сонли маълумотномаси). Таклиф корхонанинг ЭБИТДА ва активлар рентабеллиги (РОА) кўрсаткичларини 15,0–20,0 фоизга ошириш имкониятини кенгайтиришга, автоматлаштирилган текширувлар туфайли аудит харажатларини 30,0 фоизга қисқартириш имконини кенгайтиришга муайян даражада хизмат қилган;
тез ўзгарувчан рақамли муҳитда корхоналар молиявий барқарорлигини мустаҳкамлаш ва юзага келувчи ноаниқликларни минималлаштиришда рискларни бошқаришнинг прогноз - мониторинг - тартибга солиш тизимининг уйғунлиги ҳамда таваккалликни бошқаришнинг инновацион ёндашувининг устуворлиги таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 8-апрелдаги ПФ-101-сон “Тадбиркорлик муҳитини яхшилаш ва хусусий секторни ривожлантириш орқали барқарор иқтисодий ўсиш учун шароит яратиш бўйича навбатдаги ислоҳотлар тўғрисида”ги Фармонида инобатга олинган (Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2025 йил 6 мартдаги 05-05/2140-сонли маълумотномаси). Таклиф блокчейн технологиялари ва сунъий интеллект асосида хавфларни бошқариш бўйича инновацион ёндашувларни жорий этилишига кўра молиявий операцияларнинг шаффофлигини ошириб, хатоликлар ва фирибгарлик ҳолатлари эҳтимолини 35,0% га камайтириш, сунъий интеллект алгоритмлари молиявий хавфларни прогноз қилишни яхшилаб, моделларнинг аниқлигини 20,0% га ошириш, корхоналарга хавфларни минималлаштириш бўйича олдиндан чора-тадбирлар кўриш имконини бериб, ўзгарувчан рақамли муҳитда молиявий йўқотишларни 15,0–18,0% га камайтириш имконини кенгайтиришга муайян даражада хизмат қилган;
корхоналар молиявий ресурсларини бошқариш бўйича стратегиялар рақамли иқтисодиётининг ўзига хос хусусиятларига мослаштириш ва рақамли технологияларни жадаллик билан жорий этиш шароитидаги тежамкорликни ҳисобга олувчи, молиявий ресурсларни самарали тақсимлаш, операцион таваккалликларни камайтириш ва рентабеллик кўрсаткичларини яхшилашга қаратилган янги ёндашувлар асосида такомиллаштирилиб, корхоналарнинг молиявий баҳолашда операцион рискларнинг чегаравий қийматини камайтириш орқали молиявий ресурсларнинг тежамкорлик даражасини ошириш имкониятлари таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 8-апрелдаги ПФ-101-сон “Тадбиркорлик муҳитини яхшилаш ва хусусий секторни ривожлантириш орқали барқарор иқтисодий ўсиш учун шароит яратиш бўйича навбатдаги ислоҳотлар тўғрисида”ги Фармонида инобатга олинган (Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2025 йил 6 мартдаги 05-05/2140-сонли маълумотномаси). Мазкур таклиф корхоналарга молиявий маълумотларни тезкор таҳлил қилиш ва бошқарув қарорларини қабул қилишни ўртача 30,0% га тезлаштириш, катта маълумотлар ва сунъий интеллект технологияларидан фойдаланиш операцион хавфларни аниқлаш ва камайтириш жараёнини аввалгига нисбатан 25,0% га тезроқ таъминлаш имконини кенгайтиришга муайян даражада хизмат қилган;
Қашқадарё вилояти хўжалик юритувчи субъектларининг молиявий салоҳияти бўйича асосий кўрсаткичлар боғлиқлигининг эконометрик моделига кўра 2030 йилга қадар ялпи маҳсулотдаги улуши бўйича прогноз кўрсаткичларидан Қашқадарё вилояти ҳокимлиги томонидан минтақдаги  корхоналарнинг молиявий ҳолатини баҳолаш ва истиқболда салоҳиятидан самарали фойдаланиш бўйича тегишли чора-тадбирларни асослашда фойдала-нилган (Қашқадарё вилояти ҳокимлигининг 2025 йил 6 мартдаги 05-05/2140-сонли маълумотномаси). Мазкур таклиф вилояти хўжалик юритувчи субъектларининг молиявий салоҳиятининг амалдаги ҳолатидан келиб чиққан ҳолда ялпи маҳсулотдаги улуши кўрсаткичлари ҳамда узоқ муддатли истиқболдаги асосий фаолият параметрларининг ишончлилигини таъминлаш ва ўзаро мувофиқлаштириш имконини кенгайтиришга муайян даражада хизмат қилган.