Хусаинов Бахтиёр Сапарбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Мотоблок учун картошка ковлагич ишлаб чиқиш ва унинг параметрларини асослаш”, 05.07.01 – Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Т3994.
Илмий раҳбар: Ғайбуллаев Бурхонжон Шерматжонович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қишлоқ хўжалигини механизациялаш илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қишлоқ хўжалигини механизациялаш илмий-тадқиқот институти, DSc.05/13.05.2020.Т.112.01.
Расмий оппонентлар: техника фанлари доктори, ката илмий ходим Толибаев Алписбай Ержанбаевич, техника фанлари бўйича фалсафа доктори Абдуназаров Элбек Элмурадович.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мотоблок учун картошка ковлагични ишлаб чиқиш ва унинг параметрларини асослаш орқали кичик контурли деҳқон хўжаликлари ва томорқа ерларида етиштирилган картошкани кам энергия сарфляган ҳолда сифатли ва тўлиқ ковлаб олишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мотоблок билан ишлатиладиган картошка ковлагичнинг конструксияси кам энергия сарфляган ҳолда картошка ҳосилини бир ўтишда тўлиқ ковлаб олинишини таъминлаши шартидан ишлаб чиқилган;
мотоблок билан агрегатланадиган картошка ковлагичнинг қазиш лемехини параметрлари у орқали кам энергия сарфлаб картошка пуштасининг керакли қисмини тўлиқ ковлаб олиш шартидан келтириб чиқарилган аналитик ифодалар асосида аниқланган;
мотоблок билан агрегатланадиган картошка ковлагичнинг элаги унинг чивиқларига кийгизилган қувур ва улар билан таъсирлашувчи барабанлар ёрдамида картошка-тупроқ аралашмасининг уваланишини жадаллаштириш жараёнларини ифодаловчи аналитик ифодалар асосида аниқланган;
лемехнинг горизонтга нисбатан ўрнатилиш бурчаги ва узунлиги, элак чивиғига кийгизилган қувур ва таянч ғилдирак диаметрининг мақбул қийматлари тупроқнинг элакланиш даражаси, картошканинг йўқотилиши ва шикастланиши ҳамда қурилманинг тортишга қаршилигини ифодаловчи регрессия тенгламаларини биргаликда ечиш орқали аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мотоблок учун картошка ковлагич ишлаб чиқиш ва параметрларини асослаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
такомиллаштирилган картошка ковлагич элаклаш элеваторининг техник йечимига Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк марказининг фойдали моделга патенти олинган (“Илдиз-мева йиғиштириш машинасининг элаклаш элеватори”, ФАП 2460 - 2024 й.). Натижада картошка ҳосилини кам шикастлаган ҳолда йиғиштириб оладиган мотоблок учун картошка ковлагичнинг конструксиясини ишлаб чиқиш имкони яратилган;
картошка ковлагичнинг саноат нусхаларини ишлаб чиқиш ва тайёрлаш учун унинг лойиҳа конструкторлик ҳужжатлари (дастлабки талаблар, техник топшириқ ва чизмалар) “БМКБ-Агромаш” АЖ да лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (“БМКБ-Агромаш” АЖ нинг 2020-йил 11-ноябрдаги №01-299 сон маълумотномаси). Натижада картошка ковлагични саноат нусхаларини ишлаб чиқариш имконияти яратилган.