Самандарова Сожида Фурқат қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
    Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Томас Ҳаррис асарларида қаҳрамон бадиий психологизми”, 10.00.04 – Европа, Америка ва Австралия халқлари тили ва адабиёти ихтисослиги (инглиз тили) (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Fil4599.
    Илмий раҳбар: Рузматова Дилноза Раматжановна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.27.01.
Расмий оппонентлар: Садиқов Зоҳид Яқубжанович, филология фанлари доктори, профессор; Насриддинов Дилшод Азамкулович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлар университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Томас Ҳаррис романларидаги қаҳрамон бадиий психологизмининг мазмун ва шаклий хусусиятларини таҳлил қилиш, ижодкорнинг бадиий ва тарихий ҳақиқат ҳамда бадиий макон ва замонни тасвирлаш маҳоратини ёритишдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
          замонавий адабиётшуносликда юзага келган психологик триллер жанр поетикаси ва қаҳрамонлар ички дунёсини ёритиш мезонлари Америка адиби Томас Ҳаррис тетралогиясига хос жанрий хусусиятлар бадиий таҳлил синтезига кўра такомиллаштирилган;
          Томас Ҳаррис романларида муаллиф – ровий – персонаж муносабатлари муаллиф гʻоясининг мантиқийлиги, ижодий фантазиясининг кенглиги ҳамда истеъдод мезонининг меҳнат, савия, шахсият ва шароит маромлари билан яхлитлик касб этиши бадиий таҳлил воситалари мисолида исботланган;      
           характер, воқелик, вазият, ички монолог, конфликт, вербал ва новербал ҳолатлар негизида юзага чиққан психологик хронотоп асосида образ тасвирини умумлаштириш ва типиклаштириш қобилияти ишонарлилик маромининг бадиий-эстетик тамойиллари орқали шаклий ва мазмуний хусусиятларга кўра бадиий-консептуал яхлитликда далилланган;
           психологик триллерда тарихий ҳақиқатни бадиий ҳақиқатга айлантиришда ёзувчи адабий аҳолисини образли шакллантириши, хусусан, асар бош қаҳрамонларини прототиплар негизида ёритиш орқали изқувар, қотил, жабрланувчи, гувоҳ ва маслаҳатчи каби персонажларнинг типик категорияси таснифланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Томас Ҳаррис асарларида қаҳрамон бадиий психологизмининг, бадиий ва тарихий ҳақиқатнинг ифодаланиш усулларини таҳлил қилиш ва психологик триллер жанрининг илмий-назарий асосларини ривожлантириш жараёнида олинган илмий натижалар ва хулосалар асосида:
          замонавий адабиётшуносликда юзага келган психологик триллер жанрининг поетикаси, қаҳрамонлар ички дунёсининг маҳорат билан очиб берилиши мезони негизида Америка адиби Томас Ҳаррис тетралогиясига хос жанрий хусусиятларнинг бадиий таҳлил синтези такомиллаштирилганига оид илмий хулосалардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг Халқаро алоқалар ва бадиий таржима бўлими фаолиятида  фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2024-йил 15-февралдаги 01-03/187-сон маълумотномаси, “Янг аср авлоди” нашриёт-матбаа марказининг 2024-йил 16-февралдаги маълумотномаси). Натижада Ҳаррис тетралогияси биринчи ва иккинчи қисмининг ўзбек тилидаги таржимаси амалга оширилган;
    Томас Ҳаррис романларида муаллиф – ровий – персонаж муносабатлари муаллиф ғоясининг мантиқийлиги, ижодий фантазиясининг кенглиги ҳамда истеъдод мезонининг меҳнат, савия, шахсият ва шароит маромлари билан яхлитлик касб этиши борасидаги хулосалардан Хитой Халқ Республикасидаги Баодин университетида яратилган “Америка адабиёти” дарслигининг “ХХИ аср адабиёти” қисмини ёзишда фойдаланилган (Хитой Халқ Республикаси Баодин университети Хорижий тил таълими ва халқаро бизнес факултетининг 2024-йил 30-мартдаги 202403-19-сон маълумотномаси). Натижада дарслик мазмун-моҳияти Томас Ҳаррис ижоди ва психологик триллер жанрининг бадииятига оид назарий маълумотлар асосида бойитилган;
характер, воқелик, вазият, ички монолог, конфликт, вербал ва новербал ҳолатлар негизида юзага чиққан психологик хронотоп бадиий-консептуал яхлитликда асосланган ҳолда ижодкорнинг образ тасвирини умумлаштириш ва типиклаштириш қобилияти ишонарлилик маромининг бадиий-эстетик тамойиллари орқали шаклий ва мазмуний хусусиятларга кўра далиллангани ҳақидаги маълумотлардан Хитой Халқ Республикасидаги Хебей дастурий таъминот институти инглиз тили ва адабиётини ўқитиш бўлими томонидан асарларни бадиий таҳлил қилиш машғулотларида фойдаланилган (Хитой Халқ Республикаси Хебей дастурий таъминот институти Умумий курсларни ўқитиш кафедрасининг 2024-йил 1-апрелдаги 05-2404-сон маълумотномаси).  Илмий натижаларни дарс машғулотларида жорий қилиш орқали замонавий Америка адабиётидаги психологик триллер жанри анъаналари ва унинг ўзига хос хусусиятлари   борасида талабаларнинг билим ва кўникмалари шакллантирилган;
    психологик триллерда тарихий ҳақиқатни бадиий ҳақиқатга айлантиришда ёзувчи адабий аҳолисини образли шакллантириши, хусусан, асар бош қаҳрамонларини прототиплар негизида тасвирлаши асосида изқувар, қотил, жабрланувчи, гувоҳ ва маслаҳатчи каби персонажларнинг типик категорияси таснифлангани хусусидаги мулоҳазалардан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида Британия Кенгаши (Бритиш Cоунcил) кўмагида амалга оширилган 1683580 рақамли “Энглиш ас а счоол субжеcт” ҳамда Эрасмус+ дастурининг ИCМ, КА-107-Интернатионал Cредит Мобилитй бетwеен Эуропеан Унион анд Узбекистан ҲЕИс, 2020-1-УК01-КА107-078419 номли халқаро амалий лойиҳаларида самарали фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2024-йил 18-апрелдаги 01/225-сон, 2024-йил 30-августдаги 01/512-сон маълумотномалари). Натижада халқаро лойиҳалар доирасида яратилган янги авлод ўқув адабиётлари мазмун-мундарижасига кўра такомиллаштирилган.