Абылова Амина Жанабаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Қорақалпоғистон гипс боғловчи моддалари дисперсияларининг хоссаларини минерал микротўлдиргичлар ёрдамида бошқаришнинг физик-кимёвий асослари», 02.00.11–Коллоид ва мембрана кимёси ихтисослиги (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Т25.
Илмий раҳбар: Туремуратов Шарибай Науризбаевич, кимё фанлари номзоди, катта илмий ходим..
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қароқалпоқ табиий фанлар илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти, Тошкент кимё-технология институти, DSc.27.06.2017.K/T.35.01.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Улуғ Каримович, кимё фанлари доктори, профессор; Искендеров Ахмед Мақсетбаевич, техника фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Қорақалпоғистон гипс боғловчи моддалари дисперсияларининг хоссаларини минерал микротўлдиргичлар ёрдамида бошқаришнинг физик-кимёвий асосларини яратишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
келиб чиқиши турли хил икки сувли кальций сульфатнинг структуравий ўзгаришининг ўзига хослиги, ҳаволи шароитда 160°Сдан 1000°Сгача термик қайта ишлашда фаоллигининг ўзгариши, мустаҳкамлик кўрсаткичлари, икки сувли кальций сульфатни турли фазаларда эриш ва гидратация жараёнларини таъсири аниқланган;
«ярим сувли гипс-микротўлдиргич-сув», «эрувчи ангидрит-микротўлдиргич-сув» ва «эримайдиган ангидрит-микротўлдиргич-сув» системаларида гидратацион структура ҳосил бўлиш фаоллиги ва турли табиатли майда дисперс минерал қўшимчалар таъсири аниқланган;
белгиланган хусусиятга эга юқори сифатли материаллар ҳосил қилувчи гипсли дисперс системалар олинган;
ноанъановий минерал тўлдиргичларни гипсли боғловчилар системасига киритиш самарадорлиги аниқланган;
қаттиқ-суюқ фазовий реакцияларда нормал ва гидротермал шароитда минерал ҳосил бўлишида қотишнинг бориши кетма-кетлиги аниқланган;
минерал тўлдиргичлар ва сода саноати қаттиқ чиқиндисини қўллаб гипс материаллари олиш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Қорақалпоғистон гипс минералларидан юқори сифатли янги боғловчи материаллар олиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
маҳаллий Қароқалпоғистон гипс минераллари асосида айланувчи печларни қўллаб гипс боғловчилар олиш технологияси «КНАУФ ГИПС БУХОРО» ОАЖда амалиётга жорий этилган (Қорақалпоғистон қурилиш вазирлигининг 2018 йил 3 октябрдаги 01-07/01-357-сон маълумотномаси). Натижада маҳаллий хомашёлар асосида юқори мустаҳкамликка эга қурилиш гипс боғловчиларини олиш имконини берган;
автоклавда қайта ишланган юқори мустаҳкамликка эга гипс олиш технологияси «Мустақил ҳудидий сертификация маркази» ЖКда амалиётга жорий этилган (Қорақалпоғистон қурилиш вазирлигининг 2018 йил 3 октябрдаги 01-07/01-357-сон маълумотномаси). Натижада Қароқалпоғистон-нинг баъзи гипс минераллари асосида юқори мустаҳкамликка эга, таннархи 2−3 баробар арзон гипс боғловчилари олиш имконини берган;
Қароқалпоғистон гипсларига минерал тўлдиргичлар ва сода саноати карбонатли чиқиндиларини тўлдирувчи сифатида қўллаб гипс материаллари олиш технологияси «Хорж Қурылыс» ҚКда амалиётга жорий этилган (Қорақалпоғистон қурилиш вазирлигининг 2018 йил 3 октябрдаги 01-07/01-357-сон маълумотномаси). Натижада хусусияти яхшиланган кўп фазали композит гипс маҳсулотларини олиш имконини берган.
