Рўзиев Уктам Убайдиллоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўткир холецистит юрак қон – томир касаллиги билан қўшилиб келганда кам инвазив аралашувлар” 14.00.27- Хирургия.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/Tib2303.
Илмий раҳбар: Абдурахманов Мамур Мустафоевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/27.09.2024.Tib.93.03.
Расмий оппонентлар: Сафоев Бақодир Барноевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор., Глобай Владимир Петрович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент тиббиёт академияси.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни кам инвазив жарроҳлик аралашувларини жорий этиш орқали яхши натижаларга эришишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги.
ўткир холецистит юрак қон-томир касалликлари билан қўшилиб келганда, ультратовушли рангли дуплекс сканерлаш усули a.cystica да қон оқимини ишончли баҳолашга имкон бериши, қон томирларида қон оқимининг муҳим миқдорий параметрларини аниқлаш ва ўт пуфаги деворидаги қон оқимининг тезлик кўрсаткичларининг маълумотларига кўра, ўт пуфагининг шакли, ўт пуфагидаги деструктив ўзгаришлар даражаси аниқланган;
ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни пункцион ва дренажловчи декомпрессион жарроҳлик муолажалари лаборатор  инструментал ва клиник параметрлар маълумотларига мувофиқ даволаш тактикасини, радикал жарроҳлик аралашувларнинг мақбул вақтини ва турини танлашда жарроҳларнинг кейинги ҳаракатларини белгилаб бериши исботланган;
ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни тери орқали жигар орқали холангиостомия, шунингдек эндоскопик папиллосфинктеротомия операциядан кейинги асоратлар ривожланиш хавфи жуда юқори бўлганда кузатилиши мумкин бўлган ўлим оқибатини башорат қилиш билан POSSUM интеграл шкаласи бўйича 122-162 балл бўлганда операциянинг биринчи босқичи сифатида амалга оширилиши зарурлиги исботланган;
клиникада ишлаб чиқилган қорин бўшлиғида 5-8 мм.сим.уст. дан ошмайдиган босимнинг нисбатан паст даражасини таъминлайдиган техникага мувофиқ лапароскопик холецистэктомияни қўллаш, пневмоперитонеумнинг паст кўрсаткичларида ревизия учун ва холецистэктомия бажариш учун тўлиқ шароит яратилиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг илмий-тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга татбиғи бўйича 2024 йил 25 сентябрдаги №06/09 – сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик:  ўткир холецистит юрак қон-томир касалликлари билан қўшилиб келганда, ултратовушли рангли дуплекс сканерлаш усули a.cystica да қон оқимини ишончли баҳолашга имкон бериши, қон томирларида қон оқимининг муҳим миқдорий параметрларини аниқлаш ва ўт пуфаги деворидаги қон оқими тезлик кўрсаткичларининг маълумотларига кўра, ишлаб чиқилган ташҳисот мезонларига мувофиқ, ўткир холециститнинг  шакли, ўт пуфагидаги деструктив ўзгаришлар даражаси аниқланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: ўткир холецистит юрак қон-томир касалликлари билан қўшилиб келганда, ултратовушли рангли дуплекс сканерлаш усули a.cystica да қон оқимини ишончли баҳолашга имкон бериши, қон томирларида қон оқимининг муҳим миқдорий параметрларини аниқлаш ва ўт пуфаги деворидаги қон оқими тезлик кўрсаткичларининг маълумотларига кўра, ишлаб чиқилган ташҳисот мезонларига мувофиқ, ўткир холециститнинг  шакли, ўт пуфагидаги деструктив ўзгаришлар даражаси аниқлаш ўз навбатида мазкур касалларни даволаш самарадорлигини ошириш имконини берган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филилали бўйича буйруқ (28.03.2024 й.; № 37);  Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (02.04.2024 й.; № 935-2-208-ТВ-2024) Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 1297-2-42-ТВ-2024) билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: ўткир холецистит юрак қон-томир касалликлари билан қўшилиб келганда, ултратовушли рангли дуплекс сканерлаш усули a.cystica да қон оқимини ишончли баҳолашга имкон бериши, қон томирларида қон оқимининг муҳим миқдорий параметрларини аниқлаш ва ўт пуфаги деворидаги қон оқими тезлик кўрсаткичларининг маълумотларига кўра, ишлаб чиқилган ташҳисот мезонларига мувофиқ, ўткир холециститнинг  шакли, ўт пуфагидаги деструктив ўзгаришлар даражасини аниқлаган ҳолда асоратларнинг камайтириш имкониятини берган. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир холецистит юрак қон-томир касалликлари билан қўшилиб келганда, ултратовушли рангли дуплекс сканерлаш усули a.cystica да қон оқимини ишончли баҳолашга имкон бериши, қон томирларида қон оқимининг муҳим миқдорий параметрларини аниқлаш ва ўт пуфаги деворидаги қон оқими тезлик кўрсаткичларининг маълумотларига кўра, ишлаб чиқилган ташҳисот мезонларига мувофиқ, ўткир холециститнинг  шакли, ўт пуфагидаги деструктив ўзгаришлар даражасини аниқлаган ҳолда, асоратларни камайтириш имкониятини бериб, беморнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 5 кунгача қисқартириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 80000 сўмга камайтирган (Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиалининг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 170000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига дори-дармон кам талаб этилган (1 кунга ўртача 100000 сўм дори воситалари сарфланади). Хулоса: ўткир холецистит юрак қон-томир касалликлари билан қўшилиб келганда, ултратовушли рангли дуплекс сканерлаш усули a.cystica да қон оқимини ишончли баҳолашга имкон бериши, қон томирларида қон оқимининг муҳим миқдорий параметрларини аниқлаш ва ўт пуфаги деворидаги қон оқими тезлик кўрсаткичларининг маълумотларига кўра, ишлаб чиқилган ташҳисот мезонларига мувофиқ, ўткир холециститнинг  шакли, ўт пуфагидаги деструктив ўзгаришлар даражасини аниқлаш асоратларнинг камайтириш имкониятини бериб, ушбу беморларни даволаш натижаларига сезиларли ижобий таъсир кўрсатади ҳамда асоратлар ва ўлимни  камайтириш имконини беради;
иккинчи илмий янгилик: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни пункцион ва дренажловчи декомпрессион жарроҳлик муолажалари лаборатор – инструментал ва клиник параметрлар маълумотларига мувофиқ даволаш тактикасини, радикал жарроҳлик аралашувларнинг мақбул вақтини ва турини танлашда жарроҳларнинг кейинги ҳаракатларини белгилаб бериши исботланган; Илмий янгиликнинг аҳамияти: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни пункцион ва дренажловчи декомпрессион жарроҳлик муолажалари лаборатор - инструментал ва клиник параметрлар маълумотларига мувофиқ даволаш тактикасини, радикал жарроҳлик аралашувларнинг мақбул вақтини ва турини танлашда жарроҳларнинг кейинги ҳаракатларини белгилаган ҳолда беморларни даволаш самарадорлигини ошириш имконини берган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филилали бўйича буйруқ (28.03.2024 й.; № 37); Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (02.04.2024 й.; № 935-2-208-ТВ-2024) Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 1297-2-42-ТВ-2024) билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни пункцион ва дренажловчи декомпрессион жарроҳлик муолажалари лаборатор - инструментал ва клиник параметрлар маълумотларига мувофиқ даволаш тактикасини, радикал жарроҳлик аралашувларнинг мақбул вақтини ва турини танлашда жарроҳларнинг кейинги ҳаракатларини аниқланганлиги, ривожланиши мумкин бўлган асоратларнинг камайтириш имкониятини беради. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни пункцион ва дренажловчи декомпрессион жарроҳлик муолажалари лаборатор  - инструментал ва клиник параметрлар маълумотларига мувофиқ даволаш тактикасини, радикал жарроҳлик аралашувларнинг мақбул вақтини ва турини танлашда жарроҳларнинг кейинги ҳаракатларини аниқланганлиги, ривожланиши мумкин бўлган асоратларнинг камайтириш имкониятини бериб, беморнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 5 кунга қисқартиради, шифохонада қолиш тўлов миқдори 850000 сўмга камайтирган (Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиалининг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 170000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг бир неча кунга қисқартирилиши ҳисобига дори-дармон кам талаб этилган (1 кунга ўртача 100000 сўм дори воситалари сарфланади). Хулоса: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни пункцион ва дренажловчи декомпрессион жарроҳлик муолажалари лаборатор - инструментал ва клиник параметрлар маълумотларига мувофиқ даволаш тактикасини, радикал жарроҳлик аралашувларнинг мақбул вақтини ва турини танлашда жарроҳларнинг кейинги ҳаракатларини аниқланганлигидан фойдаланиш даволаниш самарасини оширишга даволаш натижаларига сезиларли ижобий таъсир кўрсатиб, асоратларнинг камайтириш имконини беради;
учинчи илмий янгилик: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни тери орқали жигар орқали холангиостомия, шунингдек эндоскопик папиллосфинктеротомия операциядан кейинги асоратлар ривожланиш хавфи жуда юқори бўлганда ва кузатилиши мумкин бўлган ўлим оқибатини башорат қилиш билан POSSUM интеграл шкаласи бўйича 122-162 балл бўлганда операциянинг биринчи босқичи сифатида амалга оширилиши зарурлиги исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни тери орқали жигар орқали холангиостомия, шунингдек эндоскопик папиллосфинктеротомия операциядан кейинги асоратлар ривожланиш хавфи жуда юқори бўлганда ва кузатилиши мумкин бўлган ўлим оқибатини башорат қилиш билан POSSUM интеграл шкаласи бўйича 122-162 балл бўлганда операциянинг биринчи босқичи сифатида амалга оширилиши, ўз навбатида даволаш натижаларини яхшилашга кўмаклашади, кузатилиши мумкин бўлган асоратлар ва ўлимни камайтириб, шифо жараёнини тезлаштиради. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филилали бўйича буйруқ (28.03.2024 й.; № 37); Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (02.04.2024 й.; № 935-2-208-ТВ-2024) Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 1297-2-42-ТВ-2024) билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни тери орқали жигар орқали холангиостомия, шунингдек эндоскопик папиллосфинктеротомия операциядан кейинги асоратлар ривожланиш хавфи жуда юқори бўлганда ва кузатилиши мумкин бўлган ўлим оқибатини башорат қилиш билан POSSUM интеграл шкаласи бўйича 122-162 балл бўлганда операциянинг биринчи босқичи сифатида амалга оширилиши ўз навбатида беморларнинг барчасида касалликнинг асоратларини олдини олишда фойдаланиш имконини бериб, беморларни ташхислаш ва даволаш сифатини яхшилайди. Иқтисодий самарадорлиги: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни тери орқали - жигар орқали холангиостомия, шунингдек эндоскопик папиллосфинктеротомия операциядан кейинги асоратлар ривожланиш хавфи жуда юқори бўлганда ва кузатилиши мумкин бўлган ўлим оқибатини башорат қилиш билан POSSUM интеграл шкаласи бўйича 122-162 балл бўлганда операциянинг биринчи босқичи сифатида амалга оширилиши, касаллик асоратларини олдини олишга ҳамда беморларга сарфланадиган харажатларини 850000 сўмга камайтиришга эришилди. Хулоса: ўткир холецистит юрак қон - томир касалликлари билан қўшилиб келган беморларни тери орқали - жигар орқали холангиостомия, шунингдек эндоскопик папиллосфинктеротомия операциядан кейинги асоратлар ривожланиш хавфи жуда юқори бўлганда, кузатилиши мумкин бўлган ўлим оқибатини башорат қилиш билан POSSUM интеграл шкаласи бўйича 122-162 балл бўлганда операциянинг биринчи босқичи сифатида амалга оширилиши касаллик асоратларни олдини олиган ҳолда, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 850000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 500000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди;
тўртинчи илмий янгилик: клиникада ишлаб чиқилган қорин бўшлиғида 5-8 мм.сим.уст. дан ошмайдиган босимнинг нисбатан паст даражасини таъминлайдиган техникага мувофиқ, пневмоперитонеумнинг паст кўрсаткичларида қорин бўшлиғини ревизия қилиш ва лапараскопик холецистэктомия бажариш учун тўлиқ шароит яратилиши исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: клиникада ишлаб чиқилган қорин бўшлиғида 5-8 мм.сим.уст. дан ошмайдиган босимнинг нисбатан паст даражасини таъминлайдиган техникага мувофиқ, пневмоперитонеумнинг паст кўрсаткичларида қорин бўшлиғини ревизия қилиш ва лапараскопик холецистэктомия бажариш учун тўлиқ шароит яратилиши исботланганлиги, тиббий ва иқтисодий нуқтаи назардан кўпроқ мос келиши исботланган бўлиб, шифо жараёнини тезлаштириб асоратлар ва ўлимни камайтирган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: олинган илмий-амалий маълумотлар Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филилали бўйича буйруқ (28.03.2024 й.; № 37); Когон шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (02.04.2024 й.; № 935-2-208-ТВ-2024) Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмаси бўйича буйруқ (12.07.2024 й.; № 1297-2-42-ТВ-2024) билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: клиникада ишлаб чиқилган қорин бўшлиғида 5-8 мм.сим.уст. дан ошмайдиган босимнинг нисбатан паст даражасини таъминлайдиган техникага мувофиқ, пневмоперитонеумнинг паст кўрсаткичларида қорин бўшлиғини ревизия қилиш ва лапараскопик холецистэктомия бажариш учун тўлиқ шароит яратилиши исботланганлиги, тиббий ва иқтисодий нуқтаи назардан кўпроқ мос келиши исботланганлиги амалиётга жорий этилиши беморларда асоратларни камайтириш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: клиникада ишлаб чиқилган қорин бўшлиғида 5-8 мм.сим.уст. дан ошмайдиган босимнинг нисбатан паст даражасини таъминлайдиган техникага мувофиқ, пневмоперитонеумнинг паст кўрсаткичларида қорин бўшлиғини ревизия қилиш ва лапароскопик холецистэктомия бажариш учун тўлиқ шароит яратилиши исботланганлиги, тиббий ва иқтисодий нуқтаи назардан кўпроқ мос келиши исботланганлигини амалиётга жорий этилиши даволанишнинг ўртача давомийлигини ҳамда беморнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 5 кунга қисқартириб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 850000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 500000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: клиникада ишлаб чиқилган қорин бўшлиғида 5-8 мм.сим.уст. дан ошмайдиган босимнинг нисбатан паст даражасини таъминлайдиган техникага мувофиқ, пневмоперитонеумнинг паст кўрсаткичларида қорин бўшлиғини ревизия қилиш ва лапароскопик холецистэктомия бажариш учун тўлиқ шароит яратилишнинг бажарилишини амалиётга жорий қилиниши 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 850000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 500000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.