Usmonova Zulfiya Toxirjonovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Olxo‘ri danagi asosida uglerodli adsorbentlar olish texnologiyasi va ularning adsorbsion xossalari», 02.00.11 – Kolloid va membrana kimyosi  (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/T4374.
Ilmiy rahbar: Salixanova Dilnoza Saidakbarovna, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasalar nomi: Namangan muhandislik-texnologiya instituti, Umumiy va noorganik kimyo instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Namangan muhandislik-texnologiya instituti, DSc.03/29.08.2023.K/T.66.02.
Rasmiy opponentlar: Eshmetov Izzat Do‘simbatovich, texnika fanlari doktori, professor; Abduraximov Akmal Xodjiakbarovich, texnika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Namangan davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: olxo‘ri danagining po‘stloq qismidan faollantirilgan uglerodli adsorbentlar olish va ularning adsorbsion xossalarini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
olxo‘ri mevasining danak po‘stlog‘i tarkibidagi uglerod miqdorini 61,1 % dan termik va kimyoviy faollashtirish orqali 99,4% ga etkazish usullari ishlab chiqilgan;
IQ-spektroskopik tahlili turli haroratlarda olxo‘ri danaklaridan olingan faollashtirilgan uglerodda sezilarli tarkibiy o‘zgarishlar, faollashtirish haroratining oshishi -ON va C-N kabi funksional guruhlarning chiqib ketishi va organik moddalarning parchalanishi hamda yangi tuzilmalarning shakllanishini ko‘rsatadigan yanada barqaror va kondensatsiyalangan aromatik tuzilmalarning shakllanishiga olib kelishi aniqlangan;
NaOH bilan 1:0,05 nisbatda ishlov berilgan namunada KOH bilan ishlov berilgan namunalarga nisbatan biroz ko‘proq kristall faza borligi, KOH miqdorini 1:0,05 nisbatga etkazilganda esa namuna to‘liq rentgenoamorf ekanligi isbotlangan;
KON ishqorini ko‘mirga nisbati oshib borishi nisbiy yuzani oshishini, ya’ni 500-700 0S gacha shiddat bilan nisbiy yuzani keskin oshishini, tarkibidagi organik birikmalarni chiqib ketishi hisobiga qo‘shimcha g‘ovaklar hosil bo‘lishi, haroratni 700-800 0S ga oshishi eng yuqori cho‘qqisiga chiqishini, bundan keyingi haroratni oshirilishi nisbiy yuzani keskin kamayishi,  ya’ni g‘ovaklarni birlashishiga yoki strukturani buzilishiga olib kelishi aniqlangan;
olxo‘ri danagi po‘stlog‘idan uglerodli adsorbent olishning texnologiyasi ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Olxo‘ri danagi po‘stloqlarini ishqor yordamida termokimyoviy faollashtirish orqali uglerodli adsorbent olish bo‘yicha olingan natijalar asosida:
olxo‘ri danagi po‘stlog‘ini KON yordamida faollashtirish orqali uglerodli adsorbent olish usuli «Ifoda Agrokimyo Himoya» MChJ QKning “2024-2025 yillarda amaliyotga joriy etiladigan istiqbolli ishlanmalar ro‘yxati”ga kiritilgan («Ifoda Agrokimyo Himoya» MChJ QKning 2024 yil 11 noyabrdagi 1097-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, o‘simlik chiqindilarini ishqor bilan faollashtirib, chetdan keltiriladigan uglerodli adsorbent o‘rnini bosuvchi mahsulot olish imkonini beradi;
FUA1:0,05KON faollantirilgan uglerodli adsorbent yordamida sanoat oqava suvlari tarkibidan organik qoldiqlarini (OQ) tozalash usuli «Ifoda Agrokimyo Himoya» MChJ QKning “2024-2025 yillarda amaliyotga joriy etiladigan istiqbolli ishlanmalar ro‘yxati”ga kiritilgan («Ifoda Agrokimyo Himoya» MChJ QKning 2024 yil 11 noyabrdagi 1097-sonli ma’lumotnomasi). Natijada, mineral o‘g‘itlar ishlab chiqarish sexining oqava suvlari tarkibidan organik qoldiqlarni (OQ) REM gacha tozalash imkonini beradi.