Абдуллаева Дилафруз Гайратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Овқат аллергияси профилактикаси ва маҳаллий озиқ-овқат маҳсулотларининг сенсибилизация хусусиятлари асосида беморларни парҳез даволашни гигиеник асослаш», 14.00.07–Гигиена ва 14.00.36–Аллергология ва иммунология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.PhD/Tib201.
Илмий раҳбарлар: Худайберганов Анатотлий Сагатбаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор, Назаров Азадбек Ахмедович тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06. 2017.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Хамракулова Муқаддасхон Аскаровна, тиббиёт фанлари доктори, Исмаилова Адолат Абдурахимовна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: озиқ-овқат маҳсулотларининг сенсибилизация хусусиятларини инобатга олган ҳолда аллергик касалликлар профилактикаси ва парҳез даволашни гигиеник асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор иммуноблот аллерген панеллари ёрдамида махсус in vitro аллергологик ташхислаш мезони ишлаб чиқилинган;
иссиқ иқлим шароитида озиқ-овқат аллергенларининг маиший, эпидермал, касбий, моғор, ўсимлик чанглари аллерген гуруҳлари билан кесишган сенсибилизацияси ҳамда овқат аллергияси билан хасталанган беморларда поливалент сенсибилизация мавжудлиги асосланган;
илк бор маҳаллий озиқ-овқат маҳсулотларининг биологик ва сенсибилизация хусусиятларини эътиборга олган ҳолда гипоаллерген таомнома тузилган, таомномаларни беморлар ёши, жинси, иммун ва овқатланиш стутуси, ёндош касалликлар мавжудлигига қараб мослаштириш мезонлари тавсия қилинган;
озиқ-овқат этиологияли аллергик касалликлар олдини олиш бўйича гигиеник чоралар комплекси тавсия қилинган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Овқат аллергияси профилактикаси ва маҳаллий озик-овқат маҳсулотларининг сенсибилизация хусусиятлари асосида беморларни парҳез даволашни гигиеник асослаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Овқат аллергиясида парҳез даволашга замонавий ёндашув» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 14 августдаги 8н-д/172-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма тезкор типдаги аллергик реакциялар билан кечувчи овқат аллергиясида беморларга чекловчи (элиминацион) парҳез тавсия қилиш имконини берган;
«Иссиқ иқлим шароитида in vitro аллерготашхисот замонавий усуллари» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 14 августдаги 8н-д/172-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма иссиқ иқлим шароитида in vitro аллерготашхисот замонавий усулларини даволаш амалиётига жорий қилиш имконини берган;
овқат аллергияси профилактикаси ва маҳаллий озиқ-овқат маҳсулотларининг сенсибилизация хусусиятлари асосида беморларни парҳез даволашни гигиеник асослашга қаратилган илмий тадқиқот натижалари соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика илмий ихтисослаштирилган аллергология маркази, Хоразм, Сурхондарё вилоят кўп тармоқли вилоят шифохонаси, Тошкент шаҳар 1-клиник шифохонаси клиник амалиётига, Тошкент врачлар малакасини ошириш институти гигиена, пульмонология ва клиник аллергология кафедралари ва Тошкент тиббиёт академияси ўқув жараёнига татбиқ қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 1 ноябрдаги 8н-з/185-сон маълумотномаси). Олинган тадқиқот натижаларининг клиник амалиётга жорий қилиниши беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш, иқтисодий самарадорликка, беморларда касаллик рецидиви учраш тезлиги камайиши ҳамда стационар шароитда даволаниш муддатларининг камайишига хизмат қилган.
