Ядгарова Гулнора Садритдиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Табиий ва сунъий озиқланишда бўлган болалар боши ва юз-жағ соҳаси морфометрик тавсифи», 14.00.02–Морфология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/Tib239.
Илмий раҳбар: Тешаев Шухрат Жумаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06.2017.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Миршарапов Уткир Миршарапович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Ахмедов Шавкат Махмудович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарканд давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: соғлом болаларнинг кўкрак ёшида озиқланишининг сунъий ёки табиийлигини ҳисобга олган ҳолда бош ва тиш-жағ тизими морфометрик параметрларини қиёсий тавсифлашни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор кўкрак ёшида сунъий ва табиий озиқлантирилганлиги ҳисобга олинган ҳолда болалар бош ва юзи параметрларининг «олтин кесишма» тамойилига мослигининг антропометрик параметрлари асосланган;
болаларда тиш жағ тизими параметрларини кўкрак ёшида сунъий ва табиий озиқланиши ҳисобга олинган ҳолда соғлом болалар кўрсаткичларига нисбатан қиёсий тавсифининг хусусиятлари очиб берилган;
илк бор турли озиқланишда бўлган болалар тишларининг анатомик параметрларини баҳолашда рентгенограмма материали асосида олинган натижаларнинг корреляцион боғлиқлиги исботланган;
гўдаклик даврида сунъий ва табиий озиқланишида жинсни ҳисобга олинган ҳолда тиш-жағ тизими шаклланиши ва ривожланиши тишлов ҳолати ўзгаришларининг ижобий хусусиятлари исботланган;
озиқланиш турига боғлиқ ҳолда болалар антропометрик параметрлари бўйича бош морфологик кўрсаткичларининг баҳолаш тизими асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Табиий ва сунъий озиқланишда бўлган болалар боши ва юз-жағ соҳаси морфометрик тавсифини аниқлаш бўйича олинган натижалар асосида:
«Таббий ва сунъий озиқлантирилган болалар бош суягининг антропометрик кўрсаткичларни ҳудудий меъёрларини ишлаб чиқиш» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 29 мартдаги 8н-д/58-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма мамлакатимизда болалар ва ўсмирлар орасида табиий ва сунъий озиқланишда бўлган болалар бош ва юз-жағ соҳаси морфометрик аниқлаш тизимини такомиллаштириш имконини берган;
табиий ва сунъий озиқланишда бўлган болалар боши ва юз-жағ соҳаси морфометрик тавсифи бўйича олинган натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан Бухоро вилоят давлат санитая эпидемиология назорати маркази, Бухоро вилояти болалар стоматология поликлиникаси ва Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг клиник амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 28 июндаги 8н-з/143-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши болалар популяциясининг жисмоний ривожланишда силжишлари бўлган болаларни ажратиш, турли хил шароитларда озиқланган болалар бош ва юз-жағ соҳалари патологик ҳолатлар ва нуқсонларни 22,2%га камайтириш, болаларда морфометрик кўрсаткичларнинг ўзгаришини эрта аниқлаш, беморларнинг умр кўриш даврийлигини узайтириш имконини берган.
