Мусаев Элбек Таюфовичнинг
юридик фанлар доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Спорт муносабатларига фуқаролик-ҳуқуқий воситалар таъсирининг замонавий тенденсиялари” 12.00.03 – Фуқаролик ҳуқуқи. Тадбиркорлик ҳуқуқи. Оила ҳуқуқи. Халқаро хусусий ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.DSc/Yu340.
Илмий маслаҳатчи: Окюлов Омонбой, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат юридик университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат юридик университети, DSc.07/30.12.2019.Yu.22.01.
Расмий оппонентлар: Рашидов Комил Каюмович, юридик фанлар доктори, профессор; Мусаев Бекзод Турсунбоевич, юридик фанлар доктори, профессор; Худайбергенов Бехзод Бахтиёрович, юридик фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Ҳуқуқни муҳофаза қилиш академияси
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Диссертация тадқиқотининг мақсади спорт муносабатларини ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш ва фуқаролик ҳуқуқи воситаларининг спорт муносабатларига таъсирининг ҳозирги тенденсияларини аниқлашга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
жисмоний тарбия ва спортни ривожлантиришни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш – ногиронлиги бўлган шахсларнинг ва жисмоний имкониятлари чекланган бошқа шахсларнинг паралимпия ҳамда сурдлимпия ўйинларида, ногиронлиги бўлган шахслар ўртасидаги махсус олимпиадалар ва бошқа спорт тадбирларида иштирок этишини ривожлантириш ҳамда таъминлашга кўмаклашиш йўли билан амалга оширилиши асослантирилган;
мослаштирувчи жисмоний тарбия ва мослаштирувчи спорт, ногиронлиги бўлган шахсларни ва жисмоний имкониятлари чекланган бошқа шахсларни жисмоний реабилитация қилишнинг ҳуқуқий асосларини белгилаш лозимлиги исботланган;
тренер – тренерлик фаолияти бўйича малака оширганлик ҳақидаги сертификатга эга бўлган ёки таълим муассасаларининг спорт фаолияти (фаолият турлари бўйича) ҳамда жисмоний тарбия ва спорт соҳасидаги таълим йўналишини битирган (бунда битирувчи тегишли спорт тури бўйича тренер лавозимига ишга қабул қилинганига уч йилдан ошмаган бўлиши лозим), шунингдек, ўқув-машқ, оммавий жисмоний тарбия тадбирларини, спорт натижаларига эришиш учун беллашув фаолиятига раҳбарликни амалга оширувчи жисмоний шахс эканлиги асослантирилган;
спорт бўйича тренер-ўқитувчилар ўқувчи-спортчилар тиббий кўрикдан ва диспансер кўригидан ўз вақтида ўтишини назорат қилиши билан кераклиги илмий жиҳатдан исботланган;
спорт ташкилотлари ўз томошабинларининг (мухлисларининг) хатти-ҳаракатлари учун жавобгарлиги илмий томондан асослантириб берилган;
футбол мусобақалари учун ижара шартномаси, футболчининг ижараси, трансфер шартномасининг ҳуқуқий асосларини белгилаш зарурияти асослантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Фуқаролик-ҳуқуқий воситаларнинг спорт муносабатларига таъсирининг ҳозирги тенденсиялари бўйича ўтказилган тадқиқотлар асоида:
жисмоний тарбия ва спортни ривожлантиришни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш – ногиронлиги бўлган шахсларнинг ва жисмоний имкониятлари чекланган бошқа шахсларнинг паралимпия ҳамда сурдлимпия ўйинларида, ногиронлиги бўлган шахслар ўртасидаги махсус олимпиадалар ва бошқа спорт тадбирларида иштирок этишини ривожлантириш ҳамда таъминлашга кўмаклашиш йўли билан амалга оширилиши ҳақидаги таклифлар Ўзбекистон Республикасининг 2022-йил 17-майдаги “Ўзбекистон Республикасида тиббий-ижтимоий хизматлар тизими такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартишлар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-770- Қонуни билан “Жисмоний тарбия ва спорт тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни 6-моддаси саккизинчи хатбошисини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитасининг 2024-йил 23-февралдаги 18-сонли далолатномаси). Ушбу таклифлар давлат томонидан ногиронлиги бўлган шахсларнинг ва жисмоний имкониятлари чекланган бошқа шахсларнинг спорт тадбирларида иштирок этишини ривожлантириш ҳамда таъминлашни мустаҳкамлашга хизмат қилган;
 мослаштирувчи жисмоний тарбия ва мослаштирувчи спорт, ногиронлиги бўлган шахсларни ва жисмоний имкониятлари чекланган бошқа шахсларни жисмоний реабилитация қилишга доир таклифлар Ўзбекистон Республикасининг 2022-йил 17-майдаги “Ўзбекистон Республикасида тиббий-ижтимоий хизматлар тизими такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартишлар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-770- Қонуни билан “Жисмоний тарбия ва спорт тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни 31-моддасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенати Мудофаа ва хавфсизлик масалалари қўмитасининг 2024-йил 23-февралдаги 18-сонли далолатномаси). Ушбу таклифлар мослаштирувчи жисмоний тарбия ва мослаштирувчи спорт, ногиронлиги бўлган шахсларни ва жисмоний имкониятлари чекланган бошқа шахсларни жисмоний реабилитация қилишнинг ҳуқуқий принциплари ва механизмларини белгилашга хизмат қилган;
тренер – тренерлик фаолияти бўйича малака оширганлик ҳақидаги сертификатга эга бўлган ёки таълим муассасаларининг спорт фаолияти (фаолият турлари бўйича) ҳамда жисмоний тарбия ва спорт соҳасидаги таълим йўналишини битирган (бунда битирувчи тегишли спорт тури бўйича тренер лавозимига ишга қабул қилинганига уч йилдан ошмаган бўлиши лозим), шунингдек, ўқув-машқ, оммавий жисмоний тарбия тадбирларини, спорт натижаларига эришиш учун беллашув фаолиятига раҳбарликни амалга оширувчи жисмоний шахс сифатида белгилашга доир таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2012-йил 14-июндаги 173-сон қарори билан тасдиқланган Спорт терма жамоалари тўғрисидаги низомнинг 3-банди тўққизинчи хатбошисини шакллатиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси Ахборот-таҳлил ва юридик таъминлаш департаментининг 2024-йил 6-мартдаги 12/06-03-24-сон далолатномаси). Ушбу таклифларнинг амалиётга жорий этилиши жисмоний тарбия ва спорт сохасидаги тренерлик фаолиятининг хукукий асосларини янада такомиллаштиришга хизмат килади;
спорт бўйича тренер-ўқитувчилар ўқувчи-спортчилар тиббий кўрикдан ва диспансер кўригидан ўз вақтида ўтишини назорат қилиши билан боғлиқ таклифлар Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2010-йил 23-сентябрдаги 211-сон қарори билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикасидаги Ўзбекистон Республикаси Давлат бюджетидан молиялаштириладиган спорт мактаблари тўғрисидаги низомнинг 64-бандини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси Ахборот-таҳлил ва юридик таъминлаш департаментининг 2024-йил 6-мартдаги 12/06-03-24-сон далолатномаси). Ушбу таклифлар тренер-ўқитувчиларнинг ўқувчи-спортчилар тиббий кўрикдан ва диспансер кўригидан ўз вақтида ўтишини назорат қилишига доир мажбуриятни белгилашга хизмат қилади;
спорт ташкилотлари ўз томошабинларининг (мухлисларининг) хатти-ҳаракатлари учун жавобгарлиги ҳақидаги таклиф 2021-йил 11-февралдаги Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси Ижроия қўмитаси йиғилишида тасдиқланган “Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси томонидан 2021-йилги мавсум мусобақалари Регламенти”нинг  18.4-бандини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон футбол Ассоциациясининг 2023-йил 18-декабрдаги 03/3522-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар томошабинларининг (мухлисларининг) хатти-ҳаракатлари учун қайси субектлар жавобгар бўлиши кераклигини аниқлашга имкон берган;
футбол мусобақалари учун “ижара шартномаси”, “футболчининг ижараси”, “трансфер шартномаси” тушунчаларининг таърифи ҳақидаги таклифлар 2021-йил 11-февралдаги Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси Ижроия қўмитаси йиғилишида тасдиқланган “Ўзбекистон Профессионал футбол лигаси томонидан 2021-йилги мавсум мусобақалари Регламенти”нинг  “Бошқа атамалар” бўлимини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон футбол Ассоциациясининг 2023-йил 18-декабрдаги 03/3522-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар футбол мусобақалари учун ижара шартномаси, футболчининг ижараси, трансфер шартномасининг ҳуқуқий асосларини белгилашга  имкон берган.