Болшаник Петр Владимировичнинг
фан доктори (DSc) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Шаҳар ландшафтлари релеф трансформациясининг геоекологик муаммоларини баҳолаш», 11.00.01 –Табиий география» (география фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.DSc/Gr61.
Илмий маслаҳатчи: Ҳамидов Обиджон Ҳафизович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Gr.02.07.
Расмий оппонентлар: Боймирзаев Каримжон Мирзамахмудович, география фанлари доктори, доцент; Рафиқов Вахоб Асомович, география фанлари доктори, профессор; Алимкулов Нусратулло Раҳманқулович, география фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: шаҳар ландшафтлари релефининг антропоген ўзгариши ва у келтириб чиқарадиган геоекологик муаммоларни баҳолаш ва барқарорлаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ихтисослаштирилган хариталарни биргаликда таҳлил қилишда олинган маълумотларни умумлаштириш асосида Ғарбий Сибир Иртиш вилояти шаҳарлари ҳудуди мисолида биринчи марта шаҳар ландшафтлари релефининг антропоген ўзгаришига баҳоланган;
илк бор Омск ҳудудида ноқулай геоморфологик жараёнларни раёнлаштириш амалга оширилган ва 75 турга бирлаштирилган 368 та туман аниқланган, шаҳар ҳудудининг муҳим қисми ноқулай геоморфологик жараёнларнинг ўртача ёки паст даражада намоён бўлиши билан тавсифланган ва асосан ўртача даражадаги 1-3 жараёнга эга, энг кенг тарқалгани ер ости сувларининг кўтарилиш даражаси аниқланган;
илк бор Иртиш минтақасининг шаҳар ландшафтлари учун, геоекологик муаммолар ривожланишининг табиий ва антропоген омиллари аниқланган (табиий сабаблар мажмуаси: сув ўтказмайдиган қатлам, релефнинг текис характери, ер сиртининг кучсиз парчаланишлари ва антропоген сабаблар мажмуаси: депрессия зоналарида қўшимча инфилтрацияга эга бўлган ҳудудларнинг тарқалиши, умумий ёмғирли дренаж тармоғининг ривожланмаганлиги, тўлиқ дренаж тизимининг йўқлиги, табиий сув оқимининг йўқ қилиниши, дренаж тизимлари, сув тошқини зоналарида фаол қурилиш ва бошқалар);
ноқулай геоморфологик жараёнлардан ҳимоя қилиш бўйича комплекс чора-тадбирларни оптималлаштириш, ривожлантириш учун, истиқболли шаҳар ландшафтларини аниқлаш ва ноқулай геоморфологик жараёнларнинг ривожланишини башорат қилиш учун асос яратиш имконини берувчи геоекологик ҳудудларни аниқлаш методологияси ишлаб чиқилган;
геоморфологик жараёнларнинг намоён бўлиши баҳоланган ва минтақавий атроф-муҳитни бошқаришнинг геоекологик муаммоларини ҳал қилиш методикаси такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Иртиш ҳавзасидаги шаҳар ландшафтларини геоекологик баҳолаш ва раёнлаштириш бўйича олинган илмий натижалар, илмий хулосалар ва таклифлар асосида:
ихтисослаштирилган хариталарни биргаликда таҳлил қилишда олинган маълумотларни умумлаштириш асосида Ғарбий Сибир Иртиш вилояти шаҳарлари ҳудуди мисолида биринчи марта шаҳар ландшафтлари релефининг антропоген ўзгариши бўйича ишлаб чиқилган тамойиллари Омск вилояти маданият вазирлиги амалиётига жорий этилган (Омск вилояти маданият вазирлигининг 2024 йил 28 октябрдаги 6780-сон маълумотномаси). Натижада, “Старина Сибирская” номли Омск давлат тарихий-маданий музей-қўриқхонанинг табиий-илмий экспосициясини яратиш имконини берган;
Омск ҳудудида аниқланган 75 турга бирлаштирилган 368 та туманларнинг таснифлари Омск шаҳар администрация амалиётига жорий этилган (Омск шаҳар администрациянинг 2024 йил 21 февралдаги №ИСХ-24//СКГС-34-сон маълумотномаси). Натижада, Омск вилоятидаги Исилкул шаҳри ландшафтларини лойиҳалашни реализация қилиш имконини берган;
Иртиш минтақасининг шаҳар ландшафтлари учун, геоекологик муаммолар ривожланишининг табиий ва антропоген омилларидан Омск шаҳар администрация амалиётида фойдаланилган (Омск шаҳар администрациянинг 2024 йил 21 февралдаги ИСХ-24//СКГС-34-сон маълумотномаси). Натижада, Омск вилоятидаги шаҳарлар ландшафтларини лойиҳалашни такомиллаштириш имконини берган;
ноқулай геоморфологик жараёнлардан ҳимоя қилиш бўйича комплекс чора-тадбирларни оптималлаштириш, ривожлантириш учун истиқболли шаҳар ландшафтларини аниқлаш ва ноқулай геоморфологик жараёнларнинг ривожланишини башорат қилиш учун асос яратиш имконини берувчи геоекологик ҳудудларни аниқлаш методологиясидан Омск шаҳар администрация амалиётида фойдаланилган (Омск шаҳар администрациянинг 2024 йил 21 февралдаги ИСХ-24//СКГС-34-сон маълумотномаси). Натижада, Омск вилоятидаги истиқболли шаҳар ландшафтларини аниқлаш ва ноқулай геоморфологик жараёнларни бартараф этиш имконини берган;
минтақавий атроф-муҳитни бошқаришнинг геоекологик муаммоларини ҳал қилиш методикасидан  Омск вилояти маданият вазирлиги амалиёти фойдаланилган (Омск вилояти маданият вазирлигининг 2024 йил 28 октябрдаги 6779-сон маълумотномаси). Натижада, Омск давлат тарихий-ўлкашунослик музейининг табиий-илмий экспосициясини яратиш имконини берган.