Абдумаликов Улуғбек Иброхимжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Дала юзасига гўнгни тасма кўринишида тақсимлаб, устидан пушта ҳосил қиладиган комбинациялашган машина ўгʻитлагичи параметрини асослаш” 05.07.01 – Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация машиналари. Қишлоқ хўжалиги ва мелиорация ишларини механизациялаш. (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2021.1.PhD/Т2200.
Илмий раҳбар: Худаяров Бердирасул Мирзаеич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса (муассасалар) номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти, PhD.05/30.06.2021.Т.126.02
Расмий оппонентлар: Мансуров Мухторжон Тохиржонович, техника фанлари доктори, профессор ва Толибоев Алписбай Эржанбоевич техника фанлари доктори катта илмий ходим тайинланган.
Етакчи ташкилот: Етакчи ташкилот сифатида, «Андижон машинасозлик институти» Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга лойик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: гўнгни пушта остига тасмасимон кўринишида соладиган қурилмани ишлаб чиқиш ва уни пушта ҳосил қиладиган машинага мослаб, ишчи қисмлариниг параметрларини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: гўнгни дала юзасига қатор бўйлаб тасма кўринишида солиш, сўнгра унинг устида пушта ҳосил қилиш технологик жараёнларини биргаликда бажарадиган технология яратилган;
пушта ҳосил қилиш машинасига мослаштирилган ва қатор бўйлаб тасма кўринишида гўнг солиш технологик жараёнини амалга оширадиган қурилма ишлаб чиқилган;
ишлаб чиқилган машина ишчи қисмлари параметрларининг ўзгариш чегаралари уларнинг гўнг билан ўзаро таъсирлашиш жараёнларини ифодалайдиган математик моделлар ва аналитик ифодалар асосида аниқланган;
машина ўғитни меъёрлайдиган ишчи қисми параметрларининг мақбул қийматлари ва иш режими унинг иш сифатини белгилайдиган регрессия тенгламаларини ечиш орқали аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Дала юзасига гўнгни тасма кўринишида тақсимлаб, устидан пушта ҳосил қиладиган комбинациялашган машина ўғитлагичи параметрини асослаш” бўйича олинган натижалар асосида:
пушта ҳосил қилиш машинасига мослаштирилган ва пушта остига тасмасимон кўринишишида гўнг солиш қурилмасига Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги Интеллектуал мулк марказининг фойдали моделга патенти олинган (“Тупроққа органик ўғит соладиган қурилма”, №ФАП 0284 – 2022 й.). Натижада дала юзасига қатор бўйлаб тасма кўринишишида гўнг соладиган қурилманинг конструктив схемасини ишлаб чиқиш, уни устида пушта ҳосил қилиб далани пуштали экишга тайёрлаш имкони яратилган;
пушта остига тасмасимон кўринишишида гўнг солиш қурилма ўрнатилган пушта ҳосил қилиш машинаси Избосган туманидаги “Майгир” “Азиз Ризо ерлари”, “Мойгир замин сардори”, “Мойгир Дилшод”, “Мойгир Адахам” фермер хўжаликларида синовдан ўтказилиб жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024 йил “27”- январдаги 06/22-05/446-сон маълумотномаси). Натижада далани пуштали экишга тайёрлашда меҳнат сарфи 10 фоиз, ёнилғи-мойлаш материаллари сарфи 45,3 фоиз, ҳар бир гектар майдонга сарфланадиган умумий харажатлар миқдори 36,5 фоизга камайганлиги аниқланган;
ишлаб чиқилган гўнгни дала юзасига тасма кўринишда тақсимлаб устидан пушта олувчи комбинациялашган машинанинг саноат нусхаларини ишлаб чиқиш ва тайёрлаш учун унинг лойиҳа-конструкторлик ҳужжатлари (дастлабки талаблар, техник топшириқ ва чизмалар) «БМКБ-Агромаш» АЖ да лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 27 январдаги 06/22-05/446-сон маълумотномаси). Натижада ишчи қисм параметрлари асосланиб пушта ҳосил қилиш машинасига мослаштирилган қурилма конструксиясини ишлаб чиқиш имкони яратилган.