Sadikov Iskandar Gayratovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): « Iqtisodiyotni transformatsiyalash jarayonida tijorat banklarining moliyaviy barqarorligini ta’minlash yo‘llari », 08.00.07 - “Moliya, pul muomalasi va kredit”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.2.PhD/Iqt2228.
Ilmiy rahbar: Alimardonov Muxamadi Ibragimovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Denov tadbirkorlik va pedagogika institutida.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Rasmiy opponentlar: Karlibaeva Raya Xodjabaevna, iqtisodiyot fanlari doktori, professor; Gadoev Suxrob Jumaqulovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor;
Yetakchi tashkilot: Toshkent Kimyo xalkaro universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi tijorat banklarining moliyaviy barqarorligini ta’minlash yo‘llari bo‘yicha ilmiy-uslubiy asoslangan taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
uslubiy yondashuvga ko‘ra “tijorat banklarining moliyaviy barqarorligi” tushunchasining iqtisodiy mazmuni tijorat banklari faoliyatini rivojlantirish bilan bog‘liq harakatlar majmuini amalga oshirishda tijorat banklarining o‘z majburiyatlarini bajarish, muammosiz faoliyat yuritish va iqtisodiy o‘zgarishlar sharoitida ham o‘zini barqaror ushlab turish qobiliyatini ta’minlash jarayoni nuqtai nazaridan takomillashtirilgan;
tijorat banklarining moliyaviy moslashuvchanligini baholash asosida ularning to‘lov qobiliyati, moliyaviy mustaqilligi, pul oqimi balansini ta’minlash, foyda va rentabellikni oshirish, sof aktivlarni o‘stirish orqali moliyaviy barqarorligini ta’minlash taklifi asoslangan;
AT “Turonbank”ning zamonaviy bank xizmatlarini rivojlantirishda moliyaviy resurslar sarf xarajatlarini maqbul nisbat (MBmb=0,35, MBmm=0,47; MBmr=0,18) darajalarida differensiatsiyalash orqali ularning moliyaviy barqarorligini oshirish taklifi asoslangan;
AT “Turonbank”ning moliyaviy barqarorligini monitoring qilishda integratsiyalashgan axborot oqimini shakllantirish orqali moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlarining 2027 yilga qadar prognozi ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Iqtisodiyotni transformatsiyalash jarayonida tijorat banklarining moliyaviy barqarorligini ta’minlash yo‘llari bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
uslubiy yondashuvga ko‘ra “tijorat banklarining moliyaviy barqarorligi” tushunchasining iqtisodiy mazmunini tijorat banklari faoliyatini rivojlantirish bilan bog‘liq harakatlar majmuini amalga oshirishda tijorat banklarining o‘z majburiyatlarini bajarish, muammosiz faoliyat yuritish va iqtisodiy o‘zgarishlar sharoitida ham o‘zini barqaror ushlab turish qobiliyatini ta’minlash jarayoni nuqtai nazaridan takomillashtirishga oid nazariy va uslubiy materiallardan oliy ta’lim muassasalari talabalari uchun tavsiya etilgan “Moliya bozori va moliyaviy texnologiyalar” nomli darslikni tayyorlashda foydalanilgan (Termiz davlat universitetining 2024 yil 25 maydagi 250-RO-sonli buyrug‘i). Mazkur tushunchaning oliy ta’lim muassasalari talabalari uchun yangi mazmunda kiritilishi bo‘lg‘usi mutaxassislarning tijorat banklarining moliyaviy barqarorligini ta’minlash yo‘llari borasidagi bilim va ko‘nikmalarini kengaytirish imkonini yaratgan;
tijorat banklarining moliyaviy moslashuvchanligini baholash asosida ularning to‘lov qobiliyati, moliyaviy mustaqilligi, pul oqimi balansini ta’minlash, foyda va rentabellikni oshirish, sof aktivlarni o‘stirish orqali moliyaviy barqarorligini ta’minlash taklifi “Turonbank” ATB tomonidan ish faoliyatida qo‘llanilgan (“Turonbank” ATBning 2024 yil 25 oktyabrdagi 12/03-147-sonli ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida “Turonbank” ATBning moliyaviy barqarorligini monitoring qilishda integratsiyalashgan axborot oqimini shakllantirish natijasida bankning sof foydasi 52 867 484 mln. so‘mga oshishiga erishilgan;
AT “Turonbank”ning zamonaviy bank xizmatlarini rivojlantirishda moliyaviy resurslar sarf xarajatlarini maqbul nisbat (MBmb=0,35, MBmm=0,47; MBmr=0,18) darajalarida differensiatsiyalash orqali ularning moliyaviy barqarorligini oshirish taklifi “Turonbank” ATB tomonidan ish faoliyatida qo‘llanilgan (“Turonbank” ATBning 2024 yil 25 oktyabrdagi 12/03-147-sonli ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida “Turonbank” ATBning resurslar sarf-xarajatlarini differensiatsiyalash orqali bankning sof foydasi 1,23 foizga oshishiga erishilgan;
AT “Turonbank”ning moliyaviy barqarorligini monitoring qilishda integratsiyalashgan axborot oqimini shakllantirish orqali moliyaviy barqarorlik ko‘rsatkichlarining 2027 yilga qadar ishlab chiqilgan prognozidan foydalanish taklifi “Turonbank” ATB tomonidan ish faoliyatida qo‘llanilgan (“Turonbank” ATBning 2024 yil 25 oktyabrdagi 12/03-147-sonli ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy qilinishi natijasida “Turonbank” ATBning moliyaviy barqarorligini ta’minlash maqsadida uning tarkibiy unsurlarini baholash orqali banklarning umumiy moliyaviy rentabellik ko‘rsatkichi 2022 yil 1,15 koeffisientini tashkil etgan bo‘lsa, 2023 yilda 1,37 koeffisientni tashkil etgan yoki 0,22 koeffisientga oshishiga olib kelgan hamda tijorat banklarining o‘z vaqtida moliyaviy moslashuvchanligi hamda moliyaviy rentabelligi to‘g‘risida boshqaruv jarayonida samarali qarorlar qabul qilishga zamin yaratgan.