Азизов Вохидхўжа Зоҳид ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Самарий моносулфиди асосида сийрак-ер металлари яримўтказгич материалини ишлаб чиқариш технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.13 – Ноорганик моддалар ва улар асосидаги материаллар технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Т4093.
Илмий раҳбар: Арисланов Акмалжон Сайиббаевич, техника фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, DSc.03/29.08.2023.К/Т.66.02.
Расмий оппонентлар: Тўраев Зокиржон техника фанлари доктори, профессор; Жуманова Миясар Ортиковна техника фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: самарий моносулфиди асосида сийрак-ер элементли яримўтказгич материалларини олишнинг самарали технологияларини ишлаб чиқиш  ва уни назарий асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
См2С3 бирикмаси α-модификацияларининг бир фазали кукунларини, унинг См2О3 оксидидан сулфидловчи (CС2 ва Ҳ2С) газлар ёрдамида олиш жараёнларининг мақбул технологик кўрсаткичлари аниқланган;
См2С3 бирикмаси γ-модификацияларини α-См2С3 суюқланмаларини қайта кристаллаш ёки юқори ҳароратларда қиздириш орқали олиш жараёнларини тадқиқ қилинган ҳамда биринчи марта γ-См2С3 дан α-См2С3 га полиморф ўтиш жараёнининг кинетикаси асосланган;
См3С4 фазасига эга бўлмаган СмС намуналарини олишда бошланғич моддалар См2С¬3 ва См ларнинг таъсирлашув нисбатларини аниқланган ва 1023 - 1073 оК, 1223 - 1273 оК ҳароратларда α-См2С3 ва самарий метали ўртасида борадиган реакция кинетикаси ўрганилган ҳамда самарий сулфидларининг атмосфера кислороди билан оксидланиш жараёнини термодинамик асосланган;
самарий моносулфид асосида сийрак-ер элементли яримўтказгич  материалларни  олиш жараёнини техник-иқтисодий асослаш ва уларнинг саноатда ишлаб чиқариш самарадорлигини аниқланган;
биринчи марта самарий моносулфид асосида сийрак-ер элементли яримўтказгич материалларни олиш технологиясини ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. См2О3 оксидларидан α-См2С3 бирикмалари олиш ва ундаги α-См2С3 билан самарий металл ўзаро таъсирлашуви натижасида самарий моносулфидли яримўтказгич материаллар ишлаб чиқариш технологияси бўйича олинган илмий натижалар асосида:
См2О3 оксидларидан CС2 ва Ҳ2С газлар ёрдамида α-См2С3 олиш ундаги α-См2С3 билан самарий металл ўзаро таъсирлашуви натижасида самарий моносулфидли яримўтказгич материаллар ишлаб чиқариш технологияси «Фотон» АЖ корхонасида амалиётга жорий этилган («Ўзелтехсаноат» акциядорлик компаниясининг 2024 йил 9 октябрдаги 04-3/1706-сон маълумотномаси). Натижада, электрофизик кўрсаткичлари ташқи таъсирларга барқарор бўлган юқори ҳароратга, кучли магнит майдонлар ва радиацияга чидамли ҳамда чиқиш сигнали сезгир ва чизиқли бўлган янги турдаги яримўтказгич материаллар олиш имконини берган;
α-СмС билан См металининг ўзаро таъсирлашув нисбатлари ва реакция кинетикасини ўрганишда олинган натижалар Россия фундаментал тадқиқотлар жамғармасининг «Самарий моносулфиди (СмС) градиент керамикасида ЭЮК генерацияси шартларини излаш» 23-23-00488 - сонли грантини бажаришда фойдаланилган(«Тюмен давлат университети» нинг 2024 йил 19 сентябрдаги  16/234-сон маълумотномаси). Натижада, турли механик таъсирларга сезгирлиги юқори бўлган самарий моносулфидли яримўтказгич  материаллар олинди. СмС ли  функционал керамикадан иқтисодий жиҳатдан мақсадга мувофиқ янги турдаги термоелектр генераторлар ишлаб чиқариш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish