Мирзаахмедов Мухаммадбобур Каримбердиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи):
“РФМ усули ёрдамида мураккаб шаклга эга юпқа пластиналарнинг термо-электро-магнит-эластиклик деформацияланиш жараёнларини математик моделлаштириш”, 05.01.07 – “Математик моделлаштириш. Сонли усуллар ва дастурлар мажмуи” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2024.1.PhD/Т4420.
Илмий раҳбар: Нуралиев Фахриддин Муродиллаевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Заҳириддин Муҳаммад Бобур номидаги Андижон давлат университети.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, Илмий кенгаш рақами: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.Т.07.01.
Расмий оппонентлар: Индиаминов Равшан Шукурович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Анарова Шаҳзода Аманбаевна, техника фанлари фалсафа доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент Давлат транспорт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. электромагнит майдон кучлар ва ҳарорат таъсирини ҳисобга олган ҳолда РФМ усули ёрдамида мураккаб шаклга эга юпқа пластиналарнинг термо-электро-магнит-эластиклик деформацияланиш жараёнларини математик моделлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
электромагнит майдон ва ҳарорат таъсирини ҳисобга олган ҳолда Гамилтон-Остроградский вариацион тамойили асосида юпқа пластинанинг термо-электро-магнит-эластиклигининг умумлашган математик модели қурилган;
Р-функсия усули (РФМ) асосида мураккаб шаклдаги юпқа магнителастик пластиналар учун чегаравий шартларни қаноатлантирувчи ечимлар тузилмалари ишлаб чиқилган;
РФМ ҳамда вариацион Бубнов-Галеркин сонли усуллар ёрдамида мураккаб шаклдаги пластиналарни термо-электро-магнит-эластиклик деформацияланиш жараёнининг ҳисоблаш алгоритми ишлаб чиқилган;
мураккаб шаклли юпқа магнителастик пластиналарнинг термо-электро-магнит-эластик деформацияланиш ҳолатини ҳисоблашни автоматлаштириш учун дастурий мажмуанинг тузилмаси яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Электромагнит майдон ва ҳарорат таъсирини ҳисобга олган ҳолда мураккаб шаклдаги юпқа изотроп пластиналарнинг термо-электро-магнит-эластиклик деформацияланиш ҳолатини тадқиқ этиш учун ишлаб чиқилган математик модели, ҳисоблаш алгоритми ҳамда дастурий мажмуаси асосида:
электромагнит майдон ва ҳарорат таъсирини ҳисобга олган ҳолда юпқа мураккаб шаклидаги пластиналарнинг термо-электро-магнит-эластиклик деформацияланиш жараёнларини ўрганишни автоматлаштириш учун ишлаб чиқилган ҳисоблаш алгоритми ва дастурий мажмуа Андижон вилояти “Электромагнит мослашув хизмати” тасарруфида бўлган ўлчов қурилмаларида ишлатиладиган электрўтказувчан материалдан тайёрланган юпқа мураккаб микроелементларнинг деформацияланиш жараёнини, мустаҳкамлиги ҳолатларини тадқиқ қилиш мақсадида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 20.11.2024 йил № 33-8/7791-сон маълумотномаси). Натижада, электромагнит мослашувчанликни ҳисобга олган ҳолда, электромагнит майдони таъсирида бўлган замонавий ўлчов қурилмаларида ишлатиладиган, электр токини ўтказувчан материалдан тайёрланган юпқа мураккаб конструктив микроелементларини тежамкорлигини ошириш ва ҳисоб-китобларни юритиш ишлари аниқлиги 1.3 марта, тезлиги эса 1.4 мартагача ошиб, вақт ва меҳнат сарфини 7-10 % га қисқартириш имконини берган;
ҳарорат, электромагнит майдон кучлари, механик кучларни ва эластиклик назарияларини ҳисобга олган ҳолда юпқа мураккаб шаклдаги пластиналарнинг термо-электро-магнит-эластиклик деформацияланиш жараёнларини математик модели, масалани ечиш учун яратилган ҳисоблаш алгоритми ҳамда дастурий мажмуаси “Униcон.уз” МЧЖ тассаруфида бўлган ўлчов қурилмаларини таркибий элементи бўлган мураккаб шаклли юпқа пластиналарни ишлаш самарадорлигини ошириш мақсадида жорий қилинган. (Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 20.11.2024 йил № 33-8/7791-сон маълумотномаси). Натижада, конструктив микроелементларни ҳисоблаш аниқлиги 1.2 марта, ҳисоблаш тезлиги эса 1.5 мартагача ошириш, пластинанинг мустаҳкамлик ҳолатини 8-10 % га орттириш имконини берган.