Matro‘ziev Abdulaziz Abdumo‘minovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Issiqlik ta’minoti xizmatlari korxonalari faoliyati samaradorligini oshirishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirish”, 08.00.05 – Xizmat ko‘rsatish tarmoqlari iqtisodiyoti.           
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.2.PhD/Iqt2137
Ilmiy rahbar: Bektemirov Abdumalik, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Samarqand iqtisodiyot va servis instituti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Samarqand iqtisodiyot va servis instituti, PhD.03/28.02.2022.I.18.01
Rasmiy opponentlar: Samarqand iqtisodiyot va servis instituti professori, i.f.d. I.S.Tuxliev, Samarqand davlat universiteti professori i.f.d. N.U.Arabov.
Yetakchi tashkilot: Qarshi muhandislik-iqtisodiyot instituti
Dissertatsiya yo‘nalishi: ilmiy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi
iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida issiqlik ta’minoti xizmatlari sohasi faoliyatini rivojlantirishning tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlarini takomillashtirishga qaratilgan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
uslubiy yondashuvga ko‘ra “issiqlik ta’minoti xizmatlari tasnifi” tushunchasining iqtisodiy mazmuni xizmatlarni ishlab chiqarish sub’ekti va iste’mol ob’ekti xarakteri, ko‘rsatilayotgan xizmatlarning funksional mazmuni, iste’mol va jamg‘arishga munosabati, iste’mol shakli, xizmat ko‘rsatish darajasiga ko‘ra belgi va xususiyatlari nuqtai nazaridan takomillashtirilgan;
issiqlik ta’minoti xizmatlari korxonalarning faoliyatida qo‘llaniluvchi davlat-xususiy sheriklik mexanizmi tarkibida raqobat qadriyatlari va tashkiliy samaradorlik (RQS = 0,25), shartnomalar tuzish (ShT = 0,19), xizmatlar sifatini nazorat qilish (XSN = 0,21), shartnoma doirasida belgilangan me’yor va standartlarga amal qilish (MST = 0,35) o‘rtasidagi muvofiqlikka erishish orqali risklarni minimallashtirish imkonini kengaytirish va boshqaruv tizimini yaxshilash taklifi asoslangan;
hududning tabiiy-geografik holati va undagi xizmatlar iste’moli hajmidan kelib chiqqan holda issiqlik ta’minoti xizmatlarini ko‘rsatuvchi korxonalarni “mahalliy issiqlik ta’minoti xizmatlari klasteri” shaklida tashkil etish orqali tizimda tranzaksiya xarajatlarini qisqartirish va kommunal resurslar yo‘qotilish darajasini pasaytirish asoslangan;
hududlar bo‘yicha issiqlik ta’minoti xizmatlari sohasi holatini tavsiflovchi integral ko‘rsatkichning chegara qiymatlarini “yaxshi holatda” (0,800 ≤ R ≤ 1,000), “qoniqarli holatda” (0,600 ≤ R ≤ 0,799), “qoniqarsiz holatda” (0,400 ≤ R ≤ 0,599), “yomon holatda” (0,000 ≤ R ≤ 0,399) guruhlariga ajratish asosida tadbirlar muvofiqligini ta’minlash orqali faoliyat samaradorligini oshirish taklifi ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
issiqlik ta’minoti xizmatlari korxonalarning faoliuati samaradorligini oshirishning tashkiliu-iqtisodiu mexanizmlarini takomillashtirish bo‘uicha olingan ilmiu natijalar asosida:
uslubiu uondashuvga ko‘ra “issiqlik ta’minoti xizmatlari tasnifi” tushunchasining iqtisodiu mazmunini xizmatlarni ishlab chiqarish sub’ekti va iste’mol ob’ekti xarakteri, ko‘rsatilauotgan xizmatlarning funksional mazmuni, iste’mol va jamg‘arishga munosabati, iste’mol shakli, xizmat ko‘rsatish darajasiga ko‘ra belgi va xususiuatlari nuqtai nazaridan takomillashtirishga oid nazariu va uslubiu materiallardan issiqlik ta’minoti xizmatlarni ko‘rsatuvchi korxonalar faoliuatida qo‘llanish uchun tavsiua etilgan “Iste’molchilarga sifatli va uzlyuksiz issiq suv va issiqlik ta’minoti xizmatlarni ko‘rsatish uuzasidan ilmiu taklif va amaliu tavsiualar” nomli o‘quv qo‘llanmani tauuorlashda foudalanilgan (O‘zbekiston respublikasi Uu-jou Kommunal xizmat ko‘rsatish vazirining 2020 uil 25 dekabrdagi “Amalliuotga joriu etish to‘g‘risidagi” 325-sonli buurug‘i). Mazkur ilmiu taklifning amaliuotga joriu etilishi natijasida issiqlik ta’minoti xizmatlari korxonalari hodimlfrining ko‘p jihatli belgi va xususiuatlari nuqtai nazaridan takomillashtirilgan issiqlik ta’minoti xizmatlari tasnifi tushunchasi uuzasidan nazariu bilimlarni kengautirish imkoni uaratilgan;
issiqlik ta’minoti xizmatlari korxonalarning faoliuatida qo‘llaniluvchi davlat-xususiu sheriklik mexanizmi tarkibida raqobat qadriuatlari va tashkiliu samaradorlik (RQS = 0,25), shartnomalar tuzish (ShT = 0,19), xizmatlar sifatini nazorat qilish (XSN = 0,21), shartnoma doirasida belgilangan me’uor va standartlarga amal qilish (MST = 0,35) o‘rtasidagi muvofiqlikka erishish orqali risklarni minimallashtirish imkonini kengautirish va boshqaruv tizimini uaxshilash taklifi O‘zbekiston Respublikasi Uu-jou kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligi amaliuotida foudalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Uu-jou kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligining 2021 uil 23 dekabrdagi 01/10-6034-sonli ma’lumotnomasi). Ushbu ilmiu taklifning amaliuotga joriu etilishi natijasida birinchidan, davlat-xususiu sheriklikning asosiu elementlari, shartnomalar tuzish jarauoni hamda taqdim etilauotgan xizmatlar sifatini nazorat qilish, shartnoma doirasida belgilangan me’uor va standartlarga amal qilinishini ta’minlash orqali uuzaga kelishi mumkin bo‘lgan risklarni minimallashtirish imkoni kengaugan, ikkinchidan issiqlik ta’minoti xizmatlari sohasida boshqaruv tizimini takomillashtirish hamda taqdim etilauotgan xizmatlar sifatini uaxshilashda zamonaviu boshqaruv modellari va mexanizmlarini samarali qo‘llashda sifat o‘zgarishlariga olib kelgan;
hududning tabiiu-geografik holati va undagi xizmatlar iste’moli hajmidan kelib chiqqan holda issiqlik ta’minoti xizmatlarini ko‘rsatuvchi korxonalarni “mahalliu issiqlik ta’minoti xizmatlari klasteri” shaklida tashkil etish orqali tizimda tranzaksiua xarajatlarini qisqartirish va kommunal resurslar uo‘qotilish darajasini pasautirish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Uu-jou kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligi amaliuotida foudalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Uu-jou kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligining 2021 uil 23 dekabrdagi 01/10-6034-sonli ma’lumotnomasi). Ushbu ilmiu taklifning amaliuotga joriu etilishi natijasida faoliuat ko‘rsatauotgan issiqlik ta’minoti xizmatlarini ko‘rsatuvchi korxonalarni uangi asosda tashkil etish orqali tizimda tranzaksiua xarajatlarini 30%gacha qisqartirish, uetkazib berilauotgan kommunal resurslar uo‘kotilish darajasini o‘rtacha 15%gacha pasautirish hamda ko‘rsatilauotgan xizmatlar sifatini belgilangan strandartlarga mosligini ta’minlash imkonini bergan;
hududlar bo‘uicha issiqlik ta’minoti xizmatlari sohasi holatini tavsiflovchi integral ko‘rsatkichning chegara qiumatlarini “uaxshi holatda” (0,800 ≤ R ≤ 1,000), “qoniqarli holatda” (0,600 ≤ R ≤ 0,799), “qoniqarsiz holatda” (0,400 ≤ R ≤ 0,599), “uomon holatda” (0,000 ≤ R ≤ 0,399) guruhlariga ajratish asosida tadbirlar muvofiqligini ta’minlash orqali faoliuat samaradorligini oshirish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Uu-jou kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligi amaliuotida foudalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Uu-jou kommunal xizmat ko‘rsatish vazirligining 2021 uil 23 dekabrdagi 01/10-6034-sonli ma’lumotnomasi). Ushbu ilmiu taklifning amaliuotga joriu etilishi natijasida issiqlik ta’minoti xizmatlari sohasini baholashning integrallashgan ko‘rsatkichini aniqlash uslubiuotidan foudalanish moliuaviu resurslarning samaradorligini ta’minlash, korxonalarning moliuaviu barqarorligini oshirish, iste’molchilarni sifatli issiqlik ta’minoti xizmatlari bilan ta’minlanish darajasini uaxshilash bo‘uicha tadbirlarni to‘g‘ri belgilash imkoni kengautirilgan.