Тураева Нафиса Одилжоновнаининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кичик бизнес субъектларининг рақамли технологиялардан фойдаланиш жараёнларини такомиллаштириш йўллари”, 08.00.16 – “Рақамли иқтисодиёт ва халқаро рақамли интеграция”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/Iqt3154.
Илмий раҳбар: Бекмуродов Нурали Холматович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.07.2022.I.16.05
Расмий оппонентлар: Махаматов Нурилла Эргашевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Арипов Ойбек Абдуллажанович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади рақамли иқтисодиёт шароитида кичик бизнес субъектларининг рақамли технологиялардан фойдаланиш жараёнларини такомиллаштириш бўйича илмий асосланган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “кичик бизнес субъектларининг ягона рақамли экотизими” тушунчасининг иқтисодий мазмуни бизнес жараёнларни автоматлаштириш, ресурслардан самарали фойдаланиш ва кичик бизнеснинг рақобатбардошлигини ошириш мақсадида кичик тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлаш, уларнинг самарадорлигини ошириш, рақамли технологиялар орқали ўзаро ҳамкорлик ва фаолиятни соддалаштириш учун яратилган ягона рақамли муҳит нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
кичик бизнес субъектларини ягона рақамли экотизимга бирлаштириш орқали рақамлаштириш самарадорлигини баҳолаш жараёнлари ривожланишнинг устувор йўналишлари ва мақсадларига эътибор қаратиш (ЙМ), мунтазам амалиёт (МА), истиқболни баҳолаш (ИБ), тескари алоқа (ТА), янги мақсадлар (ЯМ) каби омилларга кўра такомиллаштирилган;
кичик бизнес субъектларини инфратузилмавий ривожлантиришни қўллаб-қувватлашга қаратилган уч компонентли рақамлаштирилган моделининг таркиби “ижтимоий” (Мижт = 0,27), “иқтисодий”
(Миқт = 0,41), “экологик” (Меко = 0,32) ўртасидаги мақбул нисбат жиҳатидан такомиллаштирилган;
кичик бизнес субъекти фаолиятида рақамли технология асосида ишлаб чиқарувчи ва истеъмолчи манфаатларига кўра ўзаро маълумот алмашиш жараёнларига таъсир кўрсатувчи омиллар асосида рақамли технологиялардан фойдаланишнинг 2030 йилга қадар прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Рақамли иқтисодиёт шароитида кичик бизнес субъектларининг рақамли технологиялардан фойдаланиш жараёнларини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклиф ва тавсиялар асосида:
услубий ёндашувга кўра “кичик бизнес субъектларининг ягона рақамли экотизими” тушунчасининг иқтисодий мазмунини бизнес жараёнларни автоматлаштириш, ресурслардан самарали фойдаланиш ва кичик бизнеснинг рақобатбардошлигини ошириш мақсадида кичик тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлаш, уларнинг самарадорлигини ошириш, рақамли технологиялар орқали ўзаро ҳамкорлик ва фаолиятни соддалаштириш учун яратилган ягона рақамли муҳит нуқтаи назаридан такомиллаштиришга оид назарий ва услубий ишланмаларда олий таълим муассасалари талабалари учун мўлжалланган “Рақамли бизнес трансформацияси” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Тошкент давлат иқтисодиёт университетининг 2023-йил 14-июлдаги 228-ПО-сонли буйруғи). Мазкур тушунчанинг олий таълим муассасалари талабалари учун янги мазмунда киритилиши бўлғуси мутахассисларнинг кичик бизнес субъектларини босқичма-босқич рақамли ўзгартириш ҳамда бошқарув қарорларини қабул қилиш муҳити сифатида ягона рақамли экотизимни шакллантириш борасидаги билим ва кўникмаларини кенгайтириш имконини яратган;
кичик бизнес субъектларини ягона рақамли экотизимга бирлаштириш орқали рақамлаштириш самарадорлигини баҳолаш жараёнлари ривожланишнинг устувор йўналишлари ва мақсадларига эътибор қаратиш (ЙМ), мунтазам амалиёт (МА), истиқболни баҳолаш (ИБ), тескари алоқа (ТА), янги мақсадлар (ЯМ) каби омилларга кўра такомиллаштириш таклифи кичик бизнес субъектлари фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон савдо-саноат палатасининг 2024-йил 7-августдаги 08-10-25-13299-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида кичик бизнес субъектлари фаолиятида рақамли технологиялар, бизнес технологиялари орқали корхоналарнинг молиявий-иқтисодий натижаларини 10 фоизга ўсишига эришиш имкони яратилган;
кичик бизнес субъектларини инфратузилмавий ривожлантиришни қўллаб-қувватлашга қаратилган уч компонентли рақамлаштирилган моделининг таркиби “ижтимоий” (Мижт = 0,27), “иқтисодий” (Миқт = 0,41), “экологик” (Меко = 0,32) ўртасидаги мақбул нисбат жиҳатидан такомиллаштириш таклифи Ўзбекистон савдо-саноат палатаси таркибидаги кичик корхоналар, жумладан, “Юлдуз” МЧЖ фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон савдо-саноат палатасининг 2024-йил 7-августдаги 08-10-25-13299-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида кичик бизнес субъектларини мавжуд бўлган рақамли технологияларнинг ўзига мос туридан фойдаланиш тўғрисидаги қарорни қабул қилиш орқали мавжуд муаммони бартараф этишни таъминлайдиган, энг қисқа вақт ичида минимал сарф харажатлар билан юқори рентабелликка эришиш рақамли технологияларни самарадорлигини белгилаш имкони яратилган;
кичик бизнес субъекти фаолиятида рақамли технология асосида ишлаб чиқарувчи ва истеъмолчи манфаатларига кўра ўзаро маълумот алмашиш жараёнларига таъсир кўрсатувчи омиллар асосида рақамли технологиялардан фойдаланишнинг 2030 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз параметрлари Ўзбекистон савдо-саноат палатаси таркибидаги кичик корхоналар фаолиятида қўлланилган (Ўзбекистон савдо-саноат палатасининг 2024-йил 7-августдаги 08-10-25-13299-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида кичик бизнес субъекти фаолиятида рақамли технологиялардан фойдаланишнинг узоқ муддатли истиқбол кўрсаткичларининг ўзаро мувофиқлигини таъминлаш, шунингдек, узоқ муддатли истиқболда “Юлдуз” МЧЖ кичик бизнес субъектининг рақамлаштириш имкониятини назарда тутувчи рақамли трансформация стратегиясини ишлаб чиқиш натижасида корхонанинг пул маблағларини 57850,22 минг сўмга ошириш  имкони яратилган.