Саримсакова Малохат Хикматуллаевна
фалсафа доктори (PhD)диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Темир йўл транспортини ривожлантиришнинг иқтисодий механизмини такомиллаштириш”, 08.00.03 – “Ѕаноат иқтиѕодиуоти”
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тоѕҳкент давлат транѕрорт универѕитети
Илмий кенгаш фаолият коʻрсатаётган муассаса номи, илмий кенгаш рақами: Тошкент давлат траснпорт университети, DSc.15/31.12.2020.I.09.04
Илмий раҳбар: Ходжаева Нодирахон Абдурашидовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор
Расмий оппонентлар:
Шодиева Гулнара Мардиена, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор;
Юсупходжаева Гулчехра Бахадирходжаевна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Фарғона политехника институти
Диссертация йўналиши: Иқтисодиёт
II. Тадқиқотнинг мақсади Темир йўл транспорти тизимининг иқтисодий самарадорлигини ошириш бўйича тавсиялар ва таклифларни ишлаб чиқишдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
услубий ёндашувга кўра "транспорт комплекси" тушунчасининг иқтисодий мазмуни асосий вазифаси иқтисодий ва ижтимоий соҳаларнинг эҳтиёжларини қондириш учун самарали, тезкор ва хавфсиз транспорт хизматларини таъминлашдан иборат турли транспорт турлари ўртасидаги ўзаро боғлиқлик ва уйғунлик асосида юклар ва йўловчиларни ташишни ташкил этиш тизимини ташув занжирларини самарали ташкил этиш ва этказиб берувчилар билан ўзаро ҳамкорлик нуқтаи-назаридан такомиллаштирилган;
"Ўзбекистон темир йўллари" АЖда рақобатбардошлигини қиймат кўрсаткичлари бўйича баҳолашда йўқотилган фойдани ҳисобга олиш (Сйф ≤ Смтм; Сйф = Ти - Ли ± Пи) тартиби ҳамда рақобатбардошлигини баҳолаш кўрсаткичларининг энг оптимал рўйхатини шакллантириш асосида фаолият самарадорлигини ошириш таклифи асосланган;
логистика инфратузилмаларини модернизасия қилишнинг асосий хусусиятлари ва маҳсулотларини этказиб беришда логистика жиҳатдан ташкиллаштириш мезонларини жорий этиш орқали саноат корхоналари юкларини кузатиб бориш ва назорат харажатларини 15-20 фоизга қисқартириш таклифи асосланган;
"Ўзбекистон темир йўллари" акциядорлик жамиятида юк ташиш технологиялари, интермодал юк ташувларини ривожлантириш ҳамда қўшимча юк оқимларини жалб қилиш ва транзит салоҳиятидан самарали фойдаланишга асосланган темир йўл транспорти тизимининг иқтисодий ривожланиш модели асосида 2029 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Темир йўл транспорти корхоналарида инновацион ривожланишни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
услубий ёндашувга кўра "транспорт комплекси" тушунчасининг иқтисодий мазмунини асосий вазифаси иқтисодий ва ижтимоий соҳаларнинг эҳтиёжларини қондириш учун самарали, тезкор ва хавфсиз транспорт хизматларини таъминлашдан иборат турли транспорт турлари ўртасидаги ўзаро боғлиқлик ва уйғунлик асосида юклар ва йўловчиларни ташишни ташкил этиш тизимини ташув занжирларини самарали ташкил этиш ва этказиб берувчилар билан ўзаро ҳамкорлик нуқтаи-назаридан такомиллаштиришга оид назарий ишланмалардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган "корпоратив бошқарув асослари" номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Тошкент давлат транспорт университети, 07.03.2023 йил 40-У буйруғи);
"Ўзбекистон темир йўллари" АЖда рақобатбардошлигини қиймат кўрсаткичлари бўйича баҳолашда йўқотилган фойдани ҳисобга олиш (Сйф ≤ Смтм; Сйф = Ти - Ли ± Пи) тартиби ҳамда рақобатбардошлигини баҳолаш кўрсаткичларининг энг оптимал рўйхатини шакллантириш асосида фаолият самарадорлигини ошириш таклифи "Ўзбекистон темир йўллари" АЖ томонидан "темир йўл транспорти тизимининг ривожлантириш юзасидан чора-тадбирлар дастури"ни ишлаб чиқишда фойдаланилган ("Ўзбекистон темир йўллари" АЖ нинг 2024 йил 5-сентябрдаги 01/3536-24-сонли маълумотномаси) Илмий натижаларнинг жорий қилиниши натижасида Ўзбекистон темир йўллари иқтисодий фаолиятининг истиқболини таъминлашда миллий транспорт-транзит тизими ҳамда тизимни самарали ривожлантириш даражасини аниқлашга хизмат қилган;
"Ўзбекистон темир йўллари" акциядорлик жамиятида юк ташиш технологиялари, интермодал юк ташувларини ривожлантириш ҳамда қўшимча юк оқимларини жалб қилиш ва транзит салоҳиятидан самарали фойдаланишга асосланган темир йўл транспорти тизимининг иқтисодий ривожланиш модели асосида 2029 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичлари "Ўзбекистон темир йўллари" АЖ томонидан "темир йўл транспорти тизимининг ривожлантириш юзасидан чора-тадбирлар дастури"ни ишлаб чиқишда фойдаланилган ("Ўзбекистон темир йўллари" АЖ нинг 2024 йил 5-сентябрдаги 01/3536-24-сонли маълумотномаси). Илмий натижаларнинг жорий қилиниши темир йўл транспорт тизимини иқтисодий ривожлантириш механизмини яратишда концептуал аҳамият касб этган;
логистика инфратузилмаларини модернизасия қилишнинг асосий хусусиятлари ва маҳсулотларини этказиб беришда логистика жиҳатдан ташкиллаштириш мезонларини жорий этиш орқали саноат корхоналари юкларини кузатиб бориш ва назорат харажатларини 15-20 фоизга қисқартириш таклифи "Ўзбекистон темир йўллари" АЖ томонидан "темир йўл транспорти тизимининг ривожлантириш юзасидан чора-тадбирлар дастури"ни ишлаб чиқишда фойдаланилган Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида компания томонидан этказиб берилган юклар ҳажми ва даромадлари билан иқтисодий самарадорлик кўрсаткичларининг узоқ муддатли истиқболдаги мувофиқлигини таъминлаш имкони яратилган ("Ўзбекистон темир йўллари" АЖ нинг 2024 йил 5-сентябрдаги 01/3536-24-сонли маълумотномаси)..