Файзиллаева Гулнора Ибрагимовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Асоратланган жигар фиброзида морфоэластометрик параметрларнинг қиёсий тавсифи (клиник экспериментал тадқиқот)», 14.00.02 – Морфология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2.PhD/Tib4435.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Муслима Ахадовна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/29.02.2024.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Зокирова Наргиза Баходировна, тиббиёт фанлари доктори; Миршарапов Уткур Миршарапович тиббиёт фанлари доктори, профессор;
Етакчи ташкилот: Санкт-Петербург давлат университети (Россия Федерацияси)
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: жигар фиброзининг мураккаб морфоеластометрик кўрсаткичларининг қиёсий хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
лаборатория ҳайвонларининг жигарида токсик моддалар таъсирида катта ва кичик томчилар билан ёғли дегенерация, дарвоза венаси соҳасида лимфоцитар инфилтрация ҳамда қон томир деворининг қалинлашиши, холестаз, синусоидал бўшлиқ ва майда қон кетишлар, икки ядроли гепатоцитлар сонининг кўпайиши каби патоморфологик ўзгаришлар келиб чиқиши аниқланган;
жигар касаллилкларида қовоқ ёғи билан коррекциясидан сўнг патоморфологик белгиларнинг паст интенсивликда намоён бўлиши натижасида жигар таркибий ҳамда функционал фаоллигининг тикланишида муҳим даво воситаси эканлиги исботланган;
экспериментал моделда қовоқ ёғи билан коррекциялашдан олдинги ва кейинги жигар фибрози даражаси ҳамда иммуногистохимия тадқиқот усули ёрдамида CD 68 маркерининг экспрессияси баҳоланган бўлиб, жигар касалликларини даволашда қовоқ ёғининг аҳамияти исботланган;
сурункали жигар касалликлари бўлган ва бўлмаган COVID-19 билан оғриган беморларда биокимёвий қон параметрлари билан жигарнинг фиброскопик кўринишидаги миқдорий параметрлари ўртасида корреляцион текширишлар натижасида боғлиқлик мавжудлаги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Жигарнинг асоратланган фиброзида морфоеластометрик кўрсаткичларнинг қиёсий тавсифларини асослаш бўйича олинган илмий натижаларга асосида:
биринчи илмий янгилик: лаборатория ҳайвонларининг жигарида токсик моддалар таъсирида катта ва кичик томчилар билан ёғли дегенерация, дарвоза венаси соҳасида лимфоцитар инфилтрация ҳамда қон томир деворининг қалинлашиши, холестаз, синусоидал бўшлиқ ва майда қон кетишлар, икки ядроли гепатоцитлар сонининг кўпайиши каби патоморфологик ўзгаришлар келиб чиқиши аниқланганлиги бўйича "Ҳайвонларни экспериментал ўрганиш орқали пост-ковид жигар асоратлари ташхисини оптималлаштириш усули" деб номланган услубий тавсия таркибига киритилган. Мазкур тавсинома Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти Экспертлар кенгашининг 2023 йил 18 июлдаги 23- м/076-сон қарори билан тасдиқланган. Бу таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 01.08.2024 йилдаги 01-сон ва Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 01.05.2024 йилдаги 7-2-42-ТВ/2024-сонли буйруқлари билан амалда татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/94-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлик: жигар фиброзиси учун қовоқ ёғидан фойдаланиш ушбу касалликдаги асоратлар ва ногиронликнинг олдини олиш учун профилактика ва терапевтик тадбирларни ишлаб чиқишни яхшилади. Иқтисодий самарадорлик: жигар тўқималарининг янгиланишини яхшилаш воситаси сифатида қовоқ ёғидан фойдаланиш ва касалликнинг дастлабки босқичида жигарнинг фиброскопик расмининг морфометрик параметрларини баҳолаш даволаш самарадорлигини оширади, натижада, беморларга сарфланган 445 минг сўм бюджет маблағлари тежалди.
иккинчи илмий янгилик: жигар касаллилкларида қовоқ ёғи билан коррекциясидан сўнг патоморфологик белгиларнинг паст интенсивликда намоён бўлиши натижасида жигар таркибий ҳамда функционал фаоллигининг тикланишида муҳим даво воситаси эканлиги “Ҳайвонларни экспериментал ўрганиш орқали пост-ковид жигар асоратлари диагностикасини оптималлаштириш усули” деб номланган услубий тавсияномага сингдирилган. Бу таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 01.08.2024 йилдаги 01-сон ва Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 01.05.2024 йилдаги 7-2-42-ТВ/2024-сонли буйруқлари билан амалда татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/94-сон хулоса). Ижтимоий самарадорлик: жигар фиброзиси учун қовоқ ёғидан фойдаланиш ушбу касалликдаги асоратлар ва ногиронликнинг олдини олиш учун профилактика ва терапевтик тадбирларни ишлаб чиқишни яхшилади. Иқтисодий самарадорлик: жигар тўқималарининг янгиланишини яхшилаш воситаси сифатида қовоқ ёғидан фойдаланиш ва касалликнинг дастлабки босқичида жигарнинг фиброскопик расмининг морфометрик параметрларини баҳолаш даволаш самарадорлигини оширади, натижада , беморларга сарфланган 445 минг сўм бюджет маблағлари тежалди.
учинчи илмий янгилик: экспериментал моделда қовоқ ёғи билан коррекциялашдан олдинги ва кейинги жигар фибрози даражаси ҳамда иммуногистохимия тадқиқот усули ёрдамида CD 68 маркерининг экспрессияси баҳоланган бўлиб, жигар касалликларини даволашда қовоқ ёғининг аҳамияти “Ҳайвонларни экспериментал ўрганиш орқали пост-ковид жигар асоратлари ташхисини оптималлаштириш усули” деб номланган услубий тавсия таркибига киритилган. Мазкур тавсиянома Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти Экспертлар кенгашининг 2023 йил 18 июлдаги 23- м/076-сон қарори билан тасдиқланган. Бу таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 01.08.2024 йилдаги 01-сон ва Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 01.05.2024 йилдаги 7-2-42-ТВ/2024-сонли буйруқлари билан амалда татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/94-сон хулоса). Ижтимоий самарадорлик: жигар фиброзиси учун қовоқ ёғидан фойдаланиш ушбу касалликдаги асоратлар ва ногиронликнинг олдини олиш учун профилактика ва терапевтик тадбирларни ишлаб чиқишни яхшилади. Иқтисодий самарадорлик: жигар тўқималарининг янгиланишини яхшилаш воситаси сифатида қовоқ ёғидан фойдаланиш ва касалликнинг дастлабки босқичида жигарнинг фиброскопик расмининг морфометрик параметрларини баҳолаш даволаш самарадорлигини оширади, натижада, беморларга сарфланган 445 минг сўм бюджет маблағлари тежалди.
тўртинчи илмий янгилик: сурункали жигар касалликлари бўлган ва бўлмаган COVID-19 билан оғриган беморларда биокимёвий қон параметрлари билан жигарнинг фиброскопик кўринишидаги миқдорий параметрлари ўртасида корреляцион текширишлар натижасида боғлиқлик мавжудлаги “Ҳайвонларни экспериментал ўрганиш орқали пост-cовид жигар асоратлари диагностикасини оптималлаштириш усули” деб номланган услубий тавсия таркибига киритилган. Мазкур тавсиянома Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти Экспертлар кенгашининг 2023 йил 18 июлдаги 23- м/076-сон қарори билан тасдиқланган. Бу таклиф Бухоро вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказининг 01.08.2024 йилдаги 01-сон ва Бухоро шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 01.05.2024 йилдаги 7-2-42-ТВ/2024-сонли буйруқлари билан амалда татбиқ этилган (хулоса. Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 22 октябрдаги 07/94-сон). Ижтимоий самарадорлик: жигар фиброзиси учун қовоқ ёғидан фойдаланиш ушбу касалликдаги асоратлар ва ногиронликнинг олдини олиш учун профилактика ва терапевтик тадбирларни ишлаб чиқишни яхшилади. Иқтисодий самарадорлик: жигар тўқималарининг янгиланишини яхшилаш воситаси сифатида қовоқ ёғидан фойдаланиш ва касалликнинг дастлабки босқичида жигарнинг фиброскопик расмининг морфометрик параметрларини баҳолаш даволаш самарадорлигини оширади, натижада, беморларга сарфланган 445 минг сўм бюджет маблағлари тежалди.
