Хуррамов Рустам Сайфиддиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Она тили дарсларида оъқувчиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланиш методикасини такомиллаштириш”, 13.00.02-Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (ўзбек тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган: В2024.3.PhD/Ped3209.
Илмий раҳбар: Ҳамроев Алижон Роъзиқулович, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.78.03.
Расмий оппонентлар: Қўлдошев Рустамбек Авезмуродович, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор; Ҳамроев Ғофир Ҳасанович, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади она тили дарсларида ўқувсҳиларининг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланиш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
педагог, психолог, буюк алломаларнинг дидактик қарашлари асосида хулосалар чиқариш, далиллар келтириш, асослаш орқали ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланишнинг назарий-методологик имконийатлари аниқлаштирилган;
она тили дарсларида этнопедагогикадан фойдаланишга қаратилган ишларни ташкил қилиш асосида ўқувчиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантириш, тахмин қилиш, асослов ва сабаблар устида фикр юритиш, ҳозиржавоблик, ишчанлик, фаоллик қонуниятлари мантиқий кетма-кетлик ва изчилликда ўқитиш методикаси мазмунан такомиллаштирилган;
она тили дарсларида ўқувчиларнинг эвристик қобилиятини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланишнинг интегратив модели таълим мотивацияси ва ўқитишни назорат қилиш диагностикасининг имкониятлари ҳамда дидактик шарт-шароитлари аниқ ва равшан, танқидий, тизимли мантиқий фикрлашга йўналтирилган саволлар ва оғзаки машқлардан фойдаланишга асосланган ҳолда такомиллаштирилган;
она тили дарсларида ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланиш методикасининг самарадорлик даражаси аниқланиб, конструксиялаш ва моделлаштириш тажрибаларига устуворлик бериш зарурати асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши Она тили дарсларида ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланиш методикасини такомиллаштириш бўйисҳа илмий натижалар асосида:
педагог, психолог, буюк алломаларнинг дидактик қарашлари асосида хулосалар чиқариш, далиллар келтириш, асослаш орқали ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланишнинг назарий-методологик имконийатларини аниқлаштиришга доир хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академийаси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида бажарилган ФА-Ф-1-005 “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабийотшунослиги тарихини тадқиқ этиш” (2017-2020) мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳасининг “Она тили дарсларида ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланишнинг методик имконийатлари” қисмини бажаришда фойдаланилган (Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 4-сентабрдаги 351/1-сон маълумотномаси). Натижада, она тили дарсларида ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланишнинг методик имконийатлари кенгайган;
она тили дарсларида этнопедагогикадан фойдаланишга қаратилган ишларни ташкил қилиш асосида ўқувчиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантириш тахмин қилиш, асослов ва сабаблар устида фикр юритиш, ҳозиржавоблик, ишчанлик, фаоллик қонуниятлари мантиқий кетма-кетлик ва изчилликда ўқитиш методикаси мазмунан такомиллаштиришга доир амалий тавсийалар “Бошланғисҳ таълим педагогикаси, инновацийа ва интеграцийаси” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Термиз давлат университети ректорининг 2023-йил 11-октабрдаги 366-ПЎ-сон буйруғи, 366-ПЎ023-рақамли нашр гувоҳномаси). Натижада, она тили дарсларида ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантириш йўллари орқали ўқувсҳиларнинг тайансҳ компетенсийалари такомиллаштирилган;
она тили дарсларида ўқувчиларнинг эвристик қобилиятини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланишнинг интегратив модели таълим мотивацияси ва ўқитишни назорат қилиш диагностикасининг имкониятларини ҳамда дидактик шарт-шароитларини аниқ ва равшан, танқидий, тизимли мантиқий фикрлашга йўналтирилган саволлар ва оғзаки машқлардан фойдаланишга оид назарийалардан Сурхондарйо вилойат телерадиокомпанийаси томонидан “Таълим ва тараққийот”, “Билимдон-интеллектуал ўйини”, “Топ-топ интеллектуал ўйин”, “Обод маҳалла”, “Йошлар вақти”, “Кўз ўнгимизда”, “Тараққийот ва фаровонлик сари”, “Инсон қадри” кўрсатув ва радиоешиттиришларда фойдаланилган (Сурхондарйо вилойат телерадиокомпанийасининг 2024-йил 2-октабрдаги 01-02/929-сон маълумотномаси) фойдаланилган. Натижада ўқувчиларнинг телевидение орқали она тили дарсларида этнопедагогикадан фойдаланиш кўникмаси ривожлантирилган;
она тили дарсларида ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланиш методикасининг самарадорлик даражаси аниқланиб, конструксиялаш ва моделлаштириш тажрибаларига устуворлик бериш асосида амалиётга татбиқ этишга доир амалий тавсийалардан “Бошланғисҳ синф ўқувсҳиларининг эвристик қобилийатини ривожлантириш” номли методик қўлланма мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси мактабгасҳа ва мактаб таълими вазирлиги 2024-йил 1-ноябр 03-33-3178-сон маълумотномаси). Натижада, она тили дарсларида ўқувсҳиларнинг эвристик қобилийатини ривожлантиришда этнопедагогикадан фойдаланишга доир методик тавсийалардан фойдаланиш ўқитишнинг самарадорлигини оширишга хизмат қилган.