Закирходжаева Раънохон Абдунаби қизининг
фалсафа фанлари доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Поликлиника ва шифохоналар ўртасида узвий боғлиқликни такомиллаштиришнинг замонавий ёндашувлари (Тошкент шахар даволаш-профилактика муассасалари мисолида)», 14.00.33 – Жамият саломатлиги. Соғлиқни сақлашда менежмент.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Tib2935.
Илмий раҳбар: Абдурахимов Зохид Абдувасикович, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.31.01.
Расмий оппонентлар: Ризаев Жасур Алимджанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Ибрагимов Азиз Юлдашевич тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Курортология ва реабилитация миллий тиббий тадқиқот маркази (Россия Федерацияси).
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади турли даражадаги даволаш-профилактика муассасалари орасида узлуксизликни ва тиббий хизматни кўрсатиш кетма-кетлигини янада такомиллаштиришнинг асосий масалаларини аниқлаш ва уни такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мулк шаклидан қатъий назар стационарда даволанган бемор хақидаги маълумотни амбулатор-поликлиника муассасаларига етказишнинг узлуксизлик ва кетма-кетлигини таъминлаш мақсадида марказлашган йиғма ахборот тахлил тизими асосида интеграл маршрутлаш хизмати такомиллаштирилган;
стационарда даволангандан кейинги даврда амбулатор шароитда беморларни персоналлашган реабилитацияни мувофиқлаштириш зарурати асосланиб, касалликларни келтириб чикарувчи омилларни олдини олиш ҳамда эрта патронаж хизматига устуворлик берилган холда алгоритмик схемалари такомиллаштирилган;
шошилинч тез тиббий ёрдам чакирувларидан кейин бемор хақидаги маълумотни амбулатор-поликлиника муассасаларига узатишни тезлаштириш зарурати асосланиб, шошилинч тез тиббий ёрдам хизмати ва амбулатор-поликлиника муассасалари орасидаги ўзаро ахборот етказиш шаффофлиги ва патронаж хизмати оптималлаштирилган;
тиббий хизматни кўрсатишнинг узлуксизлик ва кетма-кетликни тамойилларига мультидисциплинар ёндашув асосида пациентларни турли даволаш муассасаларига (стационар-амбулатор-поликлиник-санаторий) енгил ўтказиш ва кузатувни ташкил қилиш самараси исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Амбулатор-поликлиника ва шифохона муассасалари ўртасида узлуксизликни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: мулк шаклидан қатъий назар стационарда даволанган бемор хақидаги маълумотни амбулатор-поликлиника муассасаларига етказишнинг узлуксизлик ва кетма-кетлигини таъминлаш мақсадида марказлашган йиғма ахборот тахлил тизими асосида интеграл маршрутлаш хизматини такомиллаштиришга оид таклифлар “Стационар ва амбулатория даволаш ва профилактика муассасалар ўртасидаги узвийлик ва муносабатларни яхшилаш алгоритмлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган ва илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2023 йил 10 ноябрдаги 479-сонли хати юборилган. Мазкур таклиф Тошкент шаҳар Яккасарой тумани 58-сонли Оилавий поликлиникага (2023 йил 15 ноябрдаги 198 сонли буйруғи) ва 59-сонли Оилавий поликлиникага (2023 йил 17 ноябрдиги 209) буйруқ билан амалиётига жорий этилган (Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2024 йил 1 майдаги 5-сонли Эксперт кенгаши раёсатининг баённомаси). Ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: амалга оширилган тадқиқотни жорий қилиниши соғлиқни сақлашни молиялаштиришнинг янги модели киритиш орқали аҳолига кўрсатиладиган ижтимоий самарадорлигини оширишга олиб келган. Бунда Тошкент шаҳрининг Яккасарой туманида амбулатор-поликлиника муассасаларида тадқиқот гуруҳидаги беморларни стационарда даволангандан кейин Д назоратига олиш кўрсаткичи 2,5 баробар, кардиолог назорати 2 борабар ошириш имконини берди. Натижада даволаш самарадорлиги ошди ва асоратлар сони камайди. Иқтисодий самарадорлиги: Тошкент шаҳар Яккасарой тумани поликлиника ва стационар ўртасида узлуксизликни такомиллаштиришда замонавий ёндашувлар жорий қилиш натижасида ажратилган бюджет маблағлари ўтган йилга нисбатан таққослаганда 112 фоизга ошгани аниқланган;
иккинчи илмий янгилик: стационарда даволангандан кейинги даврда амбулатор шароитда беморларни персоналлашган реабилитацияни мувофиқлаштириш зарурати асосланиб, касалликларни келтириб чикарувчи омилларни олдини олиш ҳамда эрта патронаж хизматига устуворлик берилган холда алгоритмик схемалари такомиллаштирилгани бўйича таклифлар “Стационар ва амбулатория даволаш ва профилактика муассасалар ўртасидаги узвийлик ва муносабатларни яхшилаш алгоритмлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган ва илмий янгиликлами бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2023 йил 10 ноябрдаги 479-сонли хат юборилган. Мазкур таклиф Тошкент шаҳар Яккасарой тумани 58-сонли Оилавий поликлиникага (2023 йил 15 ноябрдаги 198 сонли буйруғи) ва 59-сонли Оилавий поликлиника (2023 йил 17 ноябрдаги 209 сонли буйруғи) амалиётига жорий этилган (Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2024 йил 1 майдаги 5-сонли Эксперт кенгаши раёсатининг баённомаси). Ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: амбулатор шароитда узвий кузатиш тавсияларини беморларнинг ташхиси ва касаллик даражасига қараб жорий қилиниши асосий касаллик билан боғлиқ асосратларни қисқартириш ташхисот муолажаларини ўз вақтида ўтказиш, жумладан тадқиқот гуруҳида ЭКГ муолажаларини 2,5 баробарга, липидларга бўлган текширувни 2 баробар кўп ўтказилган ва ўз навбатида асоратларни олдини олишга имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: стационарда даволангандан кейинги даврда амбулатор шароитда узвий кузатиш тавсияларини беморларнинг ташхиси ва касаллик даражасига қараб жорий қилиниши тадқиқот гуруҳида шифоҳонага қайта мурожаатлар сонини қисқартириш 1,3 баробар қисқартиришга ҳар бир беморни имтёзли даволанишга сарфланадиган бюджет маблағларини 1,1 баробар қисқартиришга олиб келди;
учинчи илмий янгилик: шошилинч тез тиббий ёрдам чакирувларидан кейин бемор хақидаги маълумотни амбулатор-поликлиника муассасаларига узатишни тезлаштириш зарурати асосланиб, шошилинч тез тиббий ёрдам хизмати ва амбулатор-поликлиника муассасалари орасидаги ўзаро ахборот етказиш шаффофлиги ва патронаж хизмати оптималлаштиришга оид таклифлар “Стационар ва амбулатория даволаш ва профилактика муассасалар ўртасидаги узвийлик ва муносабатларни яхшилаш алгоритмлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган ва илмий янгиликлами бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2023 йил 10 ноябрдаги 479-сонли хат юборилган. Мазкур таклиф Тошкент шаҳар Яккасарой тумани 58-сонли Оилавий поликлиникага (2023 йил 15 ноябрдаги 198 сонли буйруғи) ва 59-сонли Оилавий поликлиника (2023 йил 17 ноябрдиги 209 сонли буйруғи) амалиётига жорий этилган (Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2024 йил 1 майдаги 5-сонли Эксперт кенгаши раёсатининг баённомаси). Ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: бирламчи бўғин даволаш-профилактика муассасаларида ахборот-коммуникация технологияларини моделлаш киритиш шифокор қабулининг электрон тизимини ҳамда шошилинч тез тиббий ёрдам муассасаларида дастурий таъминотни ва иловаларни ишлаб чиқиш натижасида беморлар орасида ахборот алмашиши самарадорлигини ошириш имконини беради. Бу ўз навбатида касалликларни профилактикаси, реабилитацияси ва улар орасида ўлим ва ногиронлдикни пасайтиш бўйича керакли чора-тадбирлар ишлаб чиқиш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: шошилинч тез тиббий ёрдам муассасаларида сунъий йўлдошли навигация самарадорлиги жорий қилиниши орқали тиббий хизматларни рақамлаштириш орқали тиббиётда рақабат механизмларини шакллантириш, ўз навбатида бюджетдан ажратиладиган маблағларни тежаш ва хизмат сифатини яхшилашга имкон берди;
тўртинчи илмий янгилик: тиббий хизматни кўрсатишнинг узлуксизлик ва кетма-кетликни тамойилларига мультидисциплинар ёндашув асосида пациентларни турли даволаш муассасаларига (стационар-амбулатор-поликлиник-санаторий) енгил ўтказиш ва кузатувни ташкил қилиш бўйича таклифлар “Стационар ва амбулатория даволаш ва профилактика муассасалар ўртасидаги узвийлик ва муносабатларни яхшилаш алгоритмлари” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган ва илмий янгиликлами бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2023 йил 10 ноябрдаги 479-сонли хат юборилган. Мазкур таклиф Тошкент шаҳар Яккасарой тумани 58-сонли Оилавий поликлиникага (2023 йил 15 ноябрдаги 198 сонли буйруғи) ва 59-сонли Оилавий поликлиника (2023 йил 17 ноябрдиги 209 сонли буйруғи) амалиётига жорий этилган (Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2024 йил 1 майдаги 5-сонли Эксперт кенгаши раёсатининг баённомаси). Ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: турли даволаш-профилактика муассасаларининг ўзаро интеграцияси ва даволаш-профилактика хизматларини ташкил қилишда беморларни даволаш жараёнларида фаол иштирок хронологияси амбулатория-поликлиника муассасалари шифокорларига бўлган юкламани пасайтириш натижасида тиббий хизматга ҳамда зарурий маслаҳатга мухтож бўлганларни кўпроқ эътибор қилиш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: даволаш-профилактика хизматларини ташкил қилишда тиббий хизматни кўрсатишнинг узлуксизлик ва кетма-кетликни тамойилларига мультидисциплинар ёндашув беморларни даволаш жараёнларида фаол иштирок этиши дори-дармонларни 1,15 баробар қисқартиришга имкон берган.