Aхмедов Самандар Сайфулло ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертациясиҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тижорат банклари барқарорлигини таъминлашнинг молиявий стратегиялари», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Илмий раҳбар: Ешов Мансур Пулатович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
IK фаолият кўрсатаётган муассаса номи, IK рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Исмаилов Aлишер Aъзамович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент; Норов Aкмал Рўзимаматович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Туронбанк аксиядорлик тижорат банки.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тижорат банклари барқарорлигини та`минлашнинг молиявий стратегияларини такомиллаштириш юзасидан илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тижорат банкларида молиявий фаолиятни бошқариш сифатини баҳолаш рейтинг услубининг “паст” (0 - 50), “ўртача” (50 - 74), “юқори” (75-100) шкаласидан фойдаланиш орқали тижорат банклари барқарорлигини таъминлашнинг молиявий стратегияларини такомиллаштириш таклифи асосланган;
тижорат банкида замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий етиш, тижорат банкларининг бизнес жараёнларини автоматлаштириш ва масофавий банк хизматлари турларини кенгайтириш орқали тижорат банклари барқарорлигини таъминлашнинг молиявий стратегияларини такомиллаштириш таклифи ишлаб чиқилган;
тижорат банклари барқарорлигини таъминлаш талаблари асосида Ўзбекистон тижорат банкларидаги депозитлар ҳамда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларига ажратилган кредитлар қолдиғининг 2030 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган;
Ўзбекистонда тижорат банклари барқарорлигини таъминлашнинг молиявий стратегияларининг устун йўналишларини ҳисобга олган ҳолда улар ривожланишининг 2030 йилгача прогноз сценарийлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тижорат банклари барқарорлигини та`минлашнинг молиявий стратегиялари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
тижорат банкларида молиявий фаолиятни бошқариш сифатини баҳолашнинг рейтинг услуби “паст” (0 - 50), “ўртача” (50 - 74), “юқори” (75-100) шкаласидан фойдаланиш таклифидан “Ўзмиллийбанк” AЖ иқтисодий барқарорлигини ошириш ҳамда ривожлантириш дастурларини ишлаб чиқишда фойдаланилган (“Ўзмиллийбанк” AЖнинг 2024 йил 25 октябрдаги №02/2-6567/07-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий етилиши натижасида “Ўзмиллийбанк” AЖнинг мижозларга ажратилган кредитлар ҳажми 99,4 трлн. сўмни ташкил етиб, ўтган 2022 йилга нисбатан 21 фоизга ошган, депозитлар ҳажми еса 32,9 трлн. сўмни ташкил етиб, ўтган 2022 йилга нисбатан 13 фоизга ошган;
тижорат банкида замонавий ахборот-коммуникация технологияларини кенг жорий етиш, тижорат банкларининг бизнес жараёнларини автоматлаштириш ва масофавий банк хизматлари турларини кенгайтириш бўйича таклифлар “Ўзмиллийбанк” AЖ фаолиятига жорий етилган (“Ўзмиллийбанк” AЖнинг 2024 йил 25 октябрдаги №02/2-6567/07-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий етилиши натижасида “Ўзмиллийбанк” AЖда 2023 йил якуни билан активлар рентабеллиги (РОA) 1,4 фоиз, ўз капитали рентабеллиги 10,0 фоизга йетишига имкон яратилган;
тижорат банклари барқарорлигини таъминлаш талаблари асосида Ўзбекистон тижорат банкларидаги депозитлар ҳамда кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик субъектларига ажратилган кредитлар
қолдиғининг 2030 йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичлари 2020-2025 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилиш стратегиясида фойдаланилган (“Ўзмиллийбанк” AЖнинг 2024 йил 25 октябрдаги №02/2-6567/07-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий етилиши натижасида “Ўзмиллийбанк” AЖни ривожлантиришнинг 2030 йилгача бўлган даврдаги ривожланиш стратегиясини ишлаб чиқишда асосий кўрсаткич ва параметрларни ўзаро мувофиқлаштириш имкони яратилган;
Ўзбекистонда тижорат банклари барқарорлигини таъминлашнинг молиявий стратегияларининг устун йўналишларини ҳисобга олган ҳолда улар ривожланишининг 2030 йилгача ишлаб чиқилган прогноз ссенарийлари “Ўзмиллийбанк” AЖни 2020-2025 йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикасининг банк тизимини ислоҳ қилиш стратегиясида фойдаланилган (“Ўзмиллийбанк” AЖнинг 2024 йил 25 октябрдаги №02/2-6567/07-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий етилиши натижасида “Ўзмиллийбанк” AЖни ривожлантиришнинг 2030 йилгача бўлган даврдаги ривожланиш стратегиясини ишлаб чиқишда асосий кўрсаткич ва параметрларни ўзаро мувофиқлаштириш имкони яратилган.