Esonov Munavvarjon Mukimjonovich
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar:
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Pedagogik OTMda geometriya fanini o‘qitishni planimetriya va stereometriyaning maxsus masalalari majmui asosida takomillashtirish”, 13.00.02- Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (matematika) (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.3.PhD/Ped1840.
Ilmiy rahbar: Jarov Valentin Konstantinovich, pedagogika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qo‘qon davlat pedagogika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Farg‘ona davlat universiteti, PhD.03/30.12.2019.FM.05.04.
Rasmiy opponentlar: Karimov Shahobiddin To‘ychibaevich, fizika-matematika fanlari doktori, dotsent; Maxmudova Dilfuza Melievna, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor.
Yetakchi tashkilot: V.I.Romanovskiy nomidagi Matematika instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi pedagogik oliy ta’lim muassasalarida geometriya fanini o‘qitishni planimetriya va stereometriyaning masalalar maxsus majmui asosida takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
geometrik masalalarning tasnifi (ko‘p bosqichli variativ) va mantiqiy tafakkurni rivojlantirish (analogiya, abstraksiya, umumlashtirish)ga yoʻnaltirilgan o‘qitish imkoniyatlari abstrakt masalalarni algoritmik vizuallashtirish usullarni kiritish orqali aniqlashtirilgan;
geometriyadan nazariy materiallarni aniq-induktiv bayon etish algoritmi, mantiqiy tuzilmaviyligi va unga muvofiq masalalarni tizimlashtirish modeli (nazariya va amaliyotni birligi, vizualizatsiya) ko‘p bosqichli masalalarga qo‘yilgan kompetensiyaviy talablarni (variativ, konseptual) kiritish asosida ishlab chiqilgan;
geometriya darslarida tayanch didaktik ishlanmalar va bosqichma-bosqich natijaviylikka erishish ta’limiy jarayoniga ustuvorlik berish asosida bilim va ko‘nikmalarini chuqurlashtirishning (evristik, vizual) izchilligini konstruktiv adaptatsiyada ta’minlashga yo‘naltirilgan planimetrik va stereometrik mazmundagi masalalar maxsus majmui ishlab chiqilgan;
talabalarni obrazli, nostandart fikrlashga o‘rgatishga yo‘naltirilgan ta’limiy faoliyat ko‘rsatkichlari va geometriya o‘qitish metodikasini joriy etish mexanizmi (uslubiy-didaktik ta’minoti, tashkiliy-funksional) imkoniyatlari planimetrik va stereometrik mazmundagi masalalarning differensial darajali maxsus majmuini kiritish orqali takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Pedagogik OTMda geometriya fanini o‘qitishni planimetriya va stereometriyaning maxsus masalalari majmui asosida takomillashtirish bo‘yicha tadqiqot natijalari asosida:
bo‘lajak matematika o‘qituvchilarining zaruriy didaktik va metodik kompetensiyalarini (verbal, obrazli-mantiqiy, mantiqiy-obrazli, tatbiqiy, stereografik, proektiv va matematik) fikrlash qobiliyati turlarini faollashtirish asosida aniqlashga oid tavsiyalar A-1-33-“Oliy ta’lim muassasalaridagi o‘quv fanlarini modulli o‘qitish metodikasi va amaliyoti (“Matematika o‘qitish metodikasi” ta’lim yoʻnalishi misolida)” mavzusidagi amaliy loyihani bajarishda foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022-yil 17-maydagi 02-07-134/04-son dalolatnomasi). Natijada, geometriya kursida tasvirlar nazariyasi va tasvirlash usullarini o‘rgatish muammosining holatini tahlil qilishga erishilgan;
tarixiy tajribalarni umumlashtirish asosida aksiologik integratsiyalash orqali bo‘lajak matematika o‘qituvchilarining didaktik va matematik komponentlar tuzilishiga o‘zgartirish kiritishga doir tavsiyalar YoA-1-22 raqamli “Fanlarni o‘qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalarning modernizatsiyalashgan tizimini ishlab chiqish” nomli grant doirasida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022-yil 17-maydagi 02-07-134/04-son dalolatnomasi). Natijada, geometriya fanini o‘qitish samaradorligini oshirishga erishilgan;
geometriya kursini o‘qitish jarayonidagi muammo va yondashuvlarni takomillashtirishda verbal, obrazli-mantiqiy, mantiqiy-obrazli va matematik (nazariy, tadbiqiy, stereografik, proeksion) fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirishga qaratilgan maxsus masalalar majmuasini ishlab chiqishga doir takliflar A-1-33 - “Oliy ta’lim muassasalaridagi o‘quv fanlarini modulli o‘qitish metodikasi va amaliyoti (“Matematika o‘qitish metodikasi” ta’lim yoʻnalishi misolida)” mavzusidagi amaliy loyihani bajarishda foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022-yil 17-maydagi 02-07-134/04-son dalolatnomasi). Natijada, geometriya fanini o‘qitishning innovatsion metodikalarini takomillashtirishga sharoit yaratilgan;
bo‘lajak matematika o‘qituvchilarini o‘qitishda fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish jarayonining modelini zamonaviy innovatsion texnologiyalar asosida takomillashtirish bo‘yicha ma’lumotlar YoA-1-22 raqamli “Fanlarni o‘qitishda innovatsion pedagogik texnologiyalarning modernizatsiyalashgan tizimini ishlab chiqish” nomli grant doirasida belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universitetining 2022-yil 17-maydagi 02-07-134/04-son dalolatnomasi). Natijada, nazariy materiallarni taqdim etishga yondashuvlarni aniqlashga erishilgan.