Raximova Kizlarxon Ne’matjon qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Tadbirkorlik subektlarida yashil biznes faoliyatini tashkil etish va rivojlantirish masalalari
(Farg‘ona viloyati  ipakchilik sanoati misolida)», 08.00.15 – Tadbirkorlik va kichik biznes iqtisodiyoti.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/Iqt2049.
Ilmiy rahbar: Bo‘taboev Mahammadjon To‘ychievich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan muhandislik-texnologiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Namangan muhandislik-texnologiya instituti, PhD.03/27.05.2020.I.66.03.
Rasmiy opponentlar: Maxmudov Baxriddin Juraevich,  iqtisodiyot fanlari doktori, professor;   Jo‘raxonov Muzaffar Eskandarovich,  iqtisodiyot fanlari falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Namangan davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: tadbirkorlik sub’ektlarida ipakchilikka ixtisoslashgan “Yashil” biznesni tashkil etish va rivojlantirishga doir ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ipakchilik korxonalarini “yashil” biznes toifasiga kiritish bo‘yicha atrof muhitga ta’siri, barqaror amaliyotlar hamda ekologik, «Yashil» sertifikatlashtirish natijalarini kompleks baholashning chegaralari “yuqori” (86 ≤ Yyu. ≤ 100), “o‘rta” (56 ≤ Yoʼr. ≤ 85), “qoniqarli” (26 ≤ Yq. ≤ 55), “quyi” (0 ≤ Yquyi ≤ 25) mezonlari asosida barqarorlik reytingini ishlab chiqish taklif etilgan;
uslubiy yondashuvga ko‘ra “Yashil” biznes tushunchasining iqtisodiy mazmuni tabiat resurslaridan samarali foydalanish, chiqindilarni minimallashtirish, qayta ishlash, qayta tiklanadigan energiya manbalarini qo‘llash kabi ekologik maqsadlar asosiy tamoyil sifatida belgilangan hamda atrof-muhitga salbiy ta’sir ko‘rsatmagan holda aholiga, jamiyatga va mintaqaga foyda keltirishni maqsad qilgan tadbikorlikning zamonaviy-innovatsion turi nuqtai-nazaridan takomillashtirilgan;
Farg‘ona viloyatida “Yashil” biznesni rivojlantirish mexanizmi ipakchilikka ixtisoslashgan tadbirkorlik faoliyatlarini “yashil” iqtisodiyot talablaridan kelib chiqib institusional-huquqiy (BIH = 0,31), ilmiy-tadqiqot (BIT = 0,29), tashkiliy-iqtisodiy (BTI = 0,23), moliyaviy-iqtisodiy (BMI = 0,17) bloklar o‘rtasidagi o‘zaro maqbul nisbatni ta’minlash asosida takomillashtirilgan;
Farg‘ona viloyatidagi ipakchilikka ixtisoslashgan «Yashil» biznesni istiqbolda rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarning ekonometrik modeli asosida 2027 yilga qadar prognoz ko‘rsatkichlari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
«Yashil» biznesni tashkil etish va rivojlantirish yuzasidan ishlab chiqilgan ilmiy-amaliy taklif va tavsiyalar asosida:
ipakchilik korxonalarini «Yashil» biznes toifasiga kiritish bo‘yicha atrof muhitga ta’siri, barqaror amaliyotlar hamda ekologik, «Yashil» sertifikatlashtirish natijalarini kompleks baholashning chegaralari “yuqori” (86 ≤ Yyu. ≤ 100), “o‘rta” (56 ≤ Yoʼr. ≤ 85), “qoniqarli” (26 ≤ Yq. ≤ 55), “quyi” (0 ≤ Yquyi ≤ 25) mezonlari asosida barqarorlik reytingini ishlab chiqish taklifi O‘zbekiston savdo-sanoat palatasi faoliyatiga joriy etilgan (O‘zbekiston savdo-sanoat palatasining 2024 yil 14 noyabrdagi 02-10-33-16674-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifni amaliyotga qo‘llash natijasida «Yashil» biznes toifasiga kiritish bo‘yicha ishlab chiqilgan mezonlar, strategiyalar “Farg‘ona viloyatida “Yashil” ipakchilik tarmog‘ini “Yashil” iqtisodiyot asosida rivojlantirishning hududiy dasturi”ni ishlab chiqishda foydalanilib, taklif etilgan mezonlarga muvofiq ipakchilik korxonalari faoliyatini “Yashil” biznes toifasiga kiritib baho berish bo‘yicha manzilli ishlash imkonini bergan;
uslubiy yondashuvga ko‘ra «Yashil» biznes tushunchasining iqtisodiy mazmuni tabiat resurslaridan samarali foydalanish, chiqindilarni minimallashtirish, qayta ishlash, qayta tiklanadigan energiya manbalarini qo‘llash kabi ekologik maqsadlar asosiy tamoyil sifatida belgilangan hamda atrof-muhitga salbiy ta’sir ko‘rsatmagan holda aholiga, jamiyatga va mintaqaga foyda keltirishni maqsad qilgan tadbikorlikning zamonaviy-innovatsion turi nuqtai-nazaridan takomillashtirishga oid nazariy-uslubiy materiallardan oliy o‘quv yurtlari talabalari uchun tavsiya etilgan “Yashil iqtisodiyot” nomli o‘quv qo‘llanmani tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2023-yil 25-avgustdagi 391-sonli buyrug‘i). Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy etilishi natijasida talabalarda «Yashil» iqtisodiyot tushunchasining mazmun-mohiyati yuzasidan yangi bilim, malaka va ko‘nikmalar shakllantirish imkoni yaratilgan;
Farg‘ona viloyatida «Yashil» biznesni rivojlantirish mexanizmi ipakchilikka ixtisoslashgan tadbirkorlik faoliyatlarini «Yashil» iqtisodiyot talablaridan kelib chiqib institusional-huquqiy (BIH = 0,31), ilmiy-tadqiqot (BIH = 0,29), tashkiliy-iqtisodiy (BIH = 0,23), moliyaviy-iqtisodiy (BIH = 0,17) bloklar o‘rtasidagi o‘zaro maqbul nisbatni ta’minlash asosida takomillashtirish taklifi O‘zbekiston savdo-sanoat palatasi faoliyatiga joriy etilgan (O‘zbekiston savdo-sanoat palatasining 2024 yil 14 noyabrdagi 02-10-33-16674-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida mamlakatimizdagi ipakchilikka ixtisoslashgan «Yashil» biznes faoliyatini tashkil etish va rivojlantirish mavjud qo‘shimcha imkoniyatlar hamda o‘sish nuqtalarini aniqlashga erishilgan va ipakchilik korxonalarining «Yashil» biznes toifasiga o‘tishda iqtisodiy samaradorligini 14,2 foizga oshirish imkoni yaratilgan;
Farg‘ona viloyatidagi ipakchilikka ixtisoslashgan «Yashil» biznesni istiqbolda rivojlanishiga ta’sir etuvchi omillarning ekonometrik modeli asosida 2027 yilga qadar ishlab chiqilgan prognoz ko‘rsatkichlari O‘zbekiston savdo-sanoat palatasi faoliyatiga joriy etilgan (O‘zbekiston savdo-sanoat palatasining 2024 yil 14 noyabrdagi 02-10-33-16674-son ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiy taklifning amaliyotga joriy etilishi natijasida Farg‘ona viloyatida «Yashil» biznes faoliyatini rivojlantirishning istiqbolli dasturini parametrlarini o‘zaro muvofiqligini ta’minlash imkoni yaratilgan.