Qayimov Laziz Mirzo o‘g‘lining  
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumot.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmogʻi): “O‘zbek tili darslarida matn ustida ishlashda o‘qib va tinglab tushunish malakalarini takomillashtirish metodikasi”, 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (o‘zbek tili) (pedagogika fanlari).
 Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.2.PhD/Ped5054.
Ilmiy rahbar: Qo‘ldoshev Rustambek Avezmurodovich, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi (muassasalar), IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.09.
Rasmiy opponentlar: Yo‘ldosheva Dilorom Ne’matovna, filologiya fanlari doktori,  professor; Rashidova Umida Mansurovna, filologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Qarshi davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi o‘zbek tili darslarida matn ustida ishlashda o‘qib va tinglab tushunish malakalarini takomillashtirish metodikasiga doir taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
o‘zbek tili darslarida matn ustida ishlashda o‘qib va tinglab tushunish malakalarini takomillashtirishga ta’sir ko‘rsatuvchi motivatsiya, erkinlik, individuallik, ijtimoiylik, badiiy asarni idrok qilishga doir o‘quv, fikrlarini bosqichma-bosqich tizimlashtirish kabi pedagogik-psixologik xususiyatlar muayyan matn asosida aniqlashtirilgan;
matn ustida ishlashda o‘qib va tinglab tushunish malakalarini rivojlantirishning didaktik ta’minoti faol o‘qish modelining turli xil strategiyalari badiiy asar strukturasi, badiiy-tarixiy, biografik, lingvistik bilimlar tizimli integratsiyasi, o‘quvchilarning nutqiy kompetensiyasini shakllantirish grammatik topshiriqlar asosida dalillangan;
o‘quvchilarning o‘qib va tinglab tushunish malakalarini takomillashtirish  jarayoni modelining texnologik bloki ona tilidan o‘quv materiallarini anglab tushunish bosqichlarining motivatsion, shakllantiruvchi, baholash komponentlarini PIRLS xalqaro baholash dasturi talablariga ko‘ra o‘quv materiali topshiriqlarini modifikatsiyalash asosida takomillashtirilgan;
ona tili ta’limi jarayonida o‘quvchilarning o‘qib va tinglab tushunish darajalarini baholash metodikasi badiiy matnlar bilan ishlashga doir ona tilidan o‘quv materiallari muhim belgilarini ajratish, umumlashtirish, aniqlash, anglash, tushunish kabi fikriy operatsiyalardan foydalanishga qaratilgan o‘quv topshiriqlari asosida isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Olingan ilmiy natijalar quyidagi ishlarda joriylangan:
o‘zbek tili darslarida matn ustida ishlashda o‘qib va tinglab tushunish malakalarini takomillashtirishga ta’sir ko‘rsatuvchi motivatsiya, erkinlik, individuallik, ijtimoiylik kabi omillar badiiy asarni idrok qilishga doir o‘quv, fikrlarini bosqichma-bosqich tizimlashtirishga oid xulosalardan Buxoro davlat universitetida bajarilgan OT-F1-002-raqamli “Yoshlarda milliy g‘oya va mafkuraviy immunitetni shakllantirishning psixologik mexanizmlari” mavzusidagi fundamental loyihada foydalanilgan (Buxoro davlat universitetining 2024-yil 18-sentyabrdagi 01-04\5421-son ma’lumotnomasi). Natijada loyihaning nazariy qismining ilmiy xulosalar, dallilar bilan boyitilishiga xizmat qilgan;
matn ustida ishlashda o‘qib va tinglab tushunish malakalarini rivojlantirishning didaktik ta’minoti faol o‘qish modelining turli xil strategiyalari badiiy asar strukturasi, badiiy-tarixiy, biografik, lingvistik bilimlar tizimli integratsiyasi o‘quvchilarning nutqiy kompetensiyasini shakllantirish grammatik topshiriqlardan Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi tasarrufidagi umumiy o‘rta ta’lim maktablarida foydalanilgan (Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazining 2024-yil 18-sentyabrdagi 01/11-1-681-son ma’lumotnomasi). Natijada loyihaning til ta’limi, ona tili va adabiyotini rivojlantirish metodikasi haqidagi fikrlar bilan boyitilishiga erishilgan;
o‘quvchilarning o‘qib va tinglab tushunish malakalarini takomillashtirish  jarayoni modelining texnologik bloki ona tilidan o‘quv materiallarini anglab tushunish bosqichlarining motivatsion, shakllantiruvchi, baholash komponentlarini PIRLS xalqaro baholash dasturi talablariga ko‘ra o‘quv materiali topshiriqlardan foydalanganligi to‘g‘risidagi xulosalardan Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi tasarrufidagi umumiy o‘rta ta’lim maktablarida foydalanilgan (Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazining 2024-yil 18-sentyabrdagi 01/11-1-681-son ma’lumotnomasi). Natijada dars jarayonida “Reyder”, “Esse”, “Fikrlar savati”, “SMS-xabarnoma” kabi interfaol metodlardan foydalanish orqali o‘quvchilarning nutqiy kompetensiyalarini yanada takomillashtirishga erishilgan.