Abduvaitov Akmal Abdimuminovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar. Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Er osti suvlari kuzatuv tarmog‘ida monitoring yuritish algoritmi va dasturiy majmuasi”, 05.01.04 – “Hisoblash mashinalari, majmualari va kompyuter tarmoqlarining matematik va dasturiy ta’minoti”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.2.PhD/T4628
Ilmiy rahbar: Djumanov Jamoljon Xudayqulovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti.
Ilmiy kengash faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, Ilmiy kengash raqami: Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti, DSc.13/30.12.2019.T.07.01.
Rasmiy opponentlar: Zaynidinov Hakimjon Nasridinovixh, texnika fanlari doktori, professor; Abdumalikov Akmaljon Aduqoloq o‘g‘li, texnika fanlari falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat transport universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi. Axborot-hisoblash tarmog‘i, algoritmi va dasturlari majmuasini ishlab chiqish asosida er osti suvlari gidrogeologik monitoring tadqiqotlarning samaradorligini oshirishdan iborat..
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
signallarni o‘lchash va raqamli ishlov berish asosida gidrogeologik shart-sharoitlarning o‘zgarishlarini real vaqt rejimida kuzatish axborot tizimi infratuzilmasining modeli takomillashtirilgan;
gidrogeologik monitoringda er osti suvlarining gidrogeodinamik va gidrogeokimyoviy holatiga ta’sir qiluvchi omillarning rejim xususiyatlarini o‘zgartirish bo‘yicha dastlabki raqamli ishlov berish algoritmi ishlab chiqilgan;
er osti suvlarining gidrogeologik monitoringini yuritish usuli va geoaxborot texnologiyalari integratsiyasi asosida axborot-tahliliy tizimning arxitekturasi va kognitiv modeli ishlab chiqilgan;
avtomatlashtirilgan o‘lchov va boshqaruv hisoblash mashinalarida er osti suvlari monitoringini yuritishda ma’lumotlarga raqamli ishlov berishning algoritmi va dasturiy majmuasi ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:
Dissertatsiya tadqiqotlari doirasida yer osti suvlari monitoringi tarmoqlarining matematik va dasturiy ta’minotidan foydalanilgan holda:
gidrosferani suvli qatlamlarning tuzilishi, tarkibi va gidrogeologik shart-sharoitlari o‘zgarishini hisobga olgan holda yer osti suvlari monitoringini takomillashtirilgan tarmog‘i hamda yer osti suvlarining gidrogeologik monitoringini yuritishda axborot tahliliy tizimi arxitekturasi va matematik modeli Tog‘ kon sanoati va geologiya vazirligining «O‘zbekgidrogeologiya» DUK Zarafshon gidrogeologik stansiyasi monitoring faoliyatiga joriy qilingan. (O‘zbekiston Respublikasi Tog‘kon sanoati va geologiya vazirligining 2023 yil 17 noyabrdagi 08-4106-son ma’lumotnomasi). Natijada yer osti suvi resurslari holatidagi o‘zgarishlarni bashorat qilish takomillashtirilgan, turli omillar o‘rtasidagi qonuniyatlar va munosabatlar aniqlangan, monitoring samaradorligi 8-10% hamda aniqligini oshirilgan;
gidrogeologik monitoringda yer osti suvlarining holatini aniqlash va baholash usuli, matematik modeli hamda amalga oshirish algoritmi, yer osti suvlari monitoringini axborot-tahliliy tizimi arxitekturasi hamda ma’lumotlargi ishlov berishning texnologik yondashuvlari Samarqand viloyati Qishloq xo‘jaligi boshqarmasi hamda Kadastr agentligining Davlat kadastrlari palatasi Samarqand viloyat boshqarmalarida faoliyatiga joriy qilingan. (O‘zbekiston Respublikasi Tog‘ kon sanoati va geologiya vazirligining 2023 yil 17 noyabrdagi 08-4106-son ma’lumotnomasi). Tadqiqot natijasida monitoring tarmoqlari faoliyatini mukammallashtirish, yer osti suvi resurslarini boshqarishni takomillashtirish, yer osti suv obektlarini muhofaza qilish va ulardan oqilona foydalanish sohasida qarorlar qabul qilish uchun ilmiy va amaliy asos yaratilgan.