Mirzaeva Matluba Akbarali qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Ayollarda metabolik sindrom fonida rivojlangan sut bezi saratonida sitokin profili», 14.00.16 – Normal va patologik fiziologiya, 14.00.14 - Onkologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/Tib4302.
Ilmiy rahbarlar: Iriskulov Baxtiyar Uktyamovich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Alimxodjaeva Lola Telmonovna, tibbiyot fanlari doktori.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent tibbiyot akademiyasi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent tibbiyot akademiyasi huzuridagi DSc.04/30.12.2019.Tib.30.03 raqamli ilmiy kengash asosidagi bir martalik ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Saidov A’lonur Baxtinurovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent; Xasanov Akbar Ibroximovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Abuali ibni Sino nomidagi Tojikiston davlat tibbiyot universiteti (Tojikiston Respublikasi).
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: IL-6 ni saraton uchun biomarker sifatida klinik va diagnostik ahamiyatini baholash orqali metabolik sindromli ayollarda ko‘krak bezi saratonini erta tashhislash va kasallik oqibatini bashoratlash dasturini takomillashtirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
metabolik sindromli bemorlarda ko‘krak bezi saratonining agressiv kechuvchi gistologik va molekulyar-biologik subtiplari 2 barobar ko‘p uchrashi, bemorlarning umumiy va metastazsiz hayot davomiyligi qisqarishi asoslangan;
IL-6 miqdori xavfli o‘smaning hajmiga, gistologik turiga, kasallikning bosqichiga, limfa tugunlarining o‘sma hujayralari bilan zaralanishiga bog‘liq ravishda o‘zgarishi aniqlanib, IL-6 limfa tugunlari zararlanishining bashorat qiluvchi mustaqil prediktori ekanligi isbotlangan;
metabolik sindromli ayollarda SA-15.3 onkomarkerining sezuvchanligining pasayishi aniqlanib, bu holat bemorlarda giperinsulinemiya holati kuzatilishi bilan bog‘liq ekanligi asoslangan;
ko‘krak bezi saratoniga chalingan ayollarda insulin miqdori va insulin rezistentlik ko‘rsatkichi sog‘lom ayollarga nisbatan sezilarli darajada yuqoriligi va insulin miqdori o‘sma hujayralarining proliferativ faolligi ko‘rsatkichi o‘rtasida ijobiy bog‘liqlik aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Metabolik sindromning ko‘krak bezi saratoni rivojlanishidagi roli va IL-6 ning saraton klinik-gistologik xususiyatlarini bashoratlashdagi imkoniyatlarini baholash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
birinchi ilmiy yangilik: metabolik sindromli bemorlarda ko‘krak bezi saratonining agressiv kechuvchi gistologik va molekulyar-biologik subtiplari 2 barobar ko‘p uchrashi, bemorlarning umumiy va metastazsiz hayot davomiyligi qisqarishi asoslanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 25 martda 03-24/280-t-son bilan tasdiqlangan «Ko‘krak bezi saratonini tashhislash va bashoratlashda metabolik mezonlarning o‘rni» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy–amaliy tibbiyot markazining  Xorazm  viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 49a-R son hamda Samarqand viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 19-I-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 15 iyuldagi 03/41-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: joriy qilingan tadqiqot natijalari metobolik sindromli ayollarda ko‘krak bezi saratonini erta tashhislash uchun metabolik sindromli ayollarda xavf guruhlarini aniqlash va ularni dinamik kuzatuvga olish imkonini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 73800 so‘m byudjetdan tashqari mablag‘lari rutin tekshiruvlarni qisqartirish va uning o‘rniga tavsiya etilgan ko‘rsatkichlarni baholash natijasida iqtisod qilinadi;
ikkinchi ilmiy yangilik: IL-6 miqdori xavfli o‘smaning hajmiga, gistologik turiga, kasallikning bosqichiga, limfa tugunlarining o‘sma hujayralari bilan zaralanishiga bog‘liq ravishda o‘zgarishi aniqlanib, IL-6 limfa tugunlari zararlanishining bashorat qiluvchi mustaqil prediktori ekanligi isbotlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 25 martda 03-24/280-t-son bilan tasdiqlangan «Ko‘krak bezi saratonini tashhislash va bashoratlashda metabolik mezonlarning o‘rni» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy–amaliy tibbiyot markazining  Xorazm  viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 49a-R son hamda Samarqand viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 19-I-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 15 iyuldagi 03/41-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: joriy qilingan tadqiqot natijalari metobolik sindromli ayollarda ko‘krak bezi saratonini erta tashhislash uchun metabolik sindromli ayollarda xavf guruhlarini aniqlash va ularni dinamik kuzatuvga olish imkonini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 73800 so‘m byudjetdan tashqari mablag‘lari rutin tekshiruvlarni qisqartirish va uning o‘rniga tavsiya etilgan ko‘rsatkichlarni baholash natijasida iqtisod qilinadi;
uchinchi ilmiy yangilik: metabolik sindromli ayollarda SA-15.3 onkomarkerining sezuvchanligining pasayishi aniqlanib, bu holat bemorlarda giperinsulinemiya holati kuzatilishi bilan bog‘liq ekanligi asoslanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 25 martda 03-24/280-t-son bilan tasdiqlangan «Ko‘krak bezi saratonini tashhislash va bashoratlashda metabolik mezonlarning o‘rni» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy–amaliy tibbiyot markazining  Xorazm  viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 49a-R son hamda Samarqand viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 19-I-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 15 iyuldagi 03/41-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: joriy qilingan tadqiqot natijalari metobolik sindromli ayollarda ko‘krak bezi saratonini erta tashhislash uchun metabolik sindromli ayollarda xavf guruhlarini aniqlash va ularni dinamik kuzatuvga olish imkonini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 73800 so‘m byudjetdan tashqari mablag‘lari rutin tekshiruvlarni qisqartirish va uning o‘rniga tavsiya etilgan ko‘rsatkichlarni baholash natijasida iqtisod qilinadi;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: ko‘krak bezi saratoniga chalingan ayollarda insulin miqdori va insulin rezistentlik ko‘rsatkichi sog‘lom ayollarga nisbatan sezilarli darajada yuqoriligi va insulin miqdori o‘sma hujayralarining proliferativ faolligi ko‘rsatkichi o‘rtasida ijobiy bog‘liqlik aniqlanganligi bo‘yicha takliflar Toshkent tibbiyot akademiyasi muvofiqlashtiruvchi ekspert kengashi tomonidan 2024 yil 25 martda 03-24/280-t-son bilan tasdiqlangan «Ko‘krak bezi saratonini tashhislash va bashoratlashda metabolik mezonlarning o‘rni» nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Respublika ixtisoslashtirilgan onkologiya va radiologiya ilmiy–amaliy tibbiyot markazining  Xorazm  viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 49a-R son hamda Samarqand viloyati filiali bo‘yicha 20.04.2024 yildagi 19-I-son buyruqlari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 15 iyuldagi 03/41-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: joriy qilingan tadqiqot natijalari metobolik sindromli ayollarda ko‘krak bezi saratonini erta tashhislash uchun metabolik sindromli ayollarda xavf guruhlarini aniqlash va ularni dinamik kuzatuvga olish imkonini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: mazkur kasallikni statsionar sharoitida davolash uchun sarflanadigan 73800 so‘m byudjetdan tashqari mablag‘lari rutin tekshiruvlarni qisqartirish va uning o‘rniga tavsiya etilgan ko‘rsatkichlarni baholash natijasida iqtisod qilinadi.