Saidova Nigora Rustam qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Yuguruvchilarning yillik tayyorgarlik mashg‘ulotlar jarayonini boshqarish”, 13.00.04 – Jismoniy tarbiya, sport mashg‘ulotlari, sog‘lomlashtirish va adaptiv jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.1.PhD/Ped4637.
Ilmiy rahbar: Olimov Muxsinbek Sotivoldievich, pedagogika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti.
Ilmiy Kengash faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti, PhD.03/30.12.2019.Ped.28.01.
Rasmiy opponentlar: Isakulova Nilufar Janikulovna, pedagogika fanlari doktori (PhD), professor; Ruzamuhamedov Kamoliddin Faxriddinovich, pedagogika fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Guliston davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi qisqa masofaga yugurish bilan shug‘ullanuvchi sportchilarning mashg‘ulot jarayonlarini majmuali nazorat yordamida boshqarish samaradorligini oshirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
qisqa masofaga yuguruvchilarni yillik tayyorgarlik mashg‘ulotlar jarayonlarini boshqarishda sprinterlarni start reaksiyasini va start tezligini oshirishiga qaratilgan mashqlar kompleksini (startdan chiqish, startdan chiqib yugurish) qo‘llash hisobiga talaba-sportchilarni mashg‘ulotlar va musobaqalar jarayonini boshqarish imkoniyatlari oshirilgan;
qisqa masofaga yuguruvchilarni yillik tayyorgarlik mikrotsikllarida (tortuvchi, hajmli, zarbdor, musobaqa oldi davrlari, musobaqa davrlari uchun) pedagogik nazorat qilish, texnik-taktik rivojlantirish me’yorlarini ishlab chiqish hisobiga ularni musobaqalarga samarali tayyorlash imkoniyatlari kengaytirilgan;
qisqa masofaga yuguruvchilarni funksional tayyorgarligini rivojlantirishda turli shiddat zonalarida (o‘rta, katta, submaksimal va maksimal zonalarda) yuklamalarni to‘lqinsimon bajarish hisobiga sprinterlarda funksional zahira imkoniyatlarini boshqarish va rivojlantirish takomillashtirilgan;
qisqa masofaga yuguruvchilarni yillik tayyorgarligining turli bosqichlarida joriy, oraliq, tezkor, bosqichli mashg‘ulotlar modelini qo‘llash hisobiga sprinterlarni sport musobaqasiga tayyorlash tizimi takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Qisqa masofaga yuguruvchi sportchilarning tezkorlik, jismoniy, funksional oshirish bo‘yicha uslubiyat, tajriba va tadqiqot natijalari asosida:
qisqa masofaga yuguruvchilarni yillik tayyorgarlik mashg‘ulotlar jarayonlarini boshqarishda sprinterlarni start reaksiyasini oshirishiga qaratilgan mashqlar kompleksini (startdan chiqish, startdan chiqib yugurish) qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar O‘zbekiston Respublikasi Sport vazirligi tasarrufidagi tashkilotlar talaba-sportchilar o‘quv-mashg‘ulotlari jarayoniga joriy etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Sport vazirligining 2023-yil 29-dekabrdagi 03-01/04/20/14003-son ma’lumotnoma). Natijada talaba-sportchilari quyidagi natijalarni qayd etishdi: jismoniy tayyorgarlik 2,089 %, tezkor tayyorgarlik 2,045 %, funksional tayyorgarlik 2,013% o‘rtacha o‘sish sur’ati har bir ko‘rsatkich bo‘yicha 2,05% ga o‘sgan;
qisqa masofaga yuguruvchilarni yillik tayyorgarlik mikrotsikllarida (tortuvchi, hajmli, zarbdor, musobaqa oldi davrlari, musobaqa davrlari uchun) pedagogik nazorat qilish me’yorlarini ishlab chiqish bo‘yicha tavsiyalar O‘zbekiston Respublikasi Sport vazirligi tasarrufidagi tashkilotlar talaba-sportchilar o‘quv-mashg‘ulotlari jarayoniga tadbiq etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Sport vazirligining 2023-yil 29-dekabrdagi 03-01/04/20/14003-son ma’lumotnomasi). Natiajada talaba-sportchilarning jismoniy tayyorgarlik darajasi 12,06%ga oshgan;
qisqa masofaga yuguruvchilarni funksional tayyorgarligini rivojlantirishda turli shiddat zonalarida (o‘rta, katta, submaksimal va maksimal zonalarda) yuklamalarni bajarish hamda mashg‘ulotlarini tuzish metodikasi O‘zbekiston Respublikasi Sport vazirligi tasarrufidagi ROSMM sportchilari uchun qo‘llanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Sport vazirligining 2023 yil 29-dekabrdagi 03-01/04/20/14003-son ma’lumotnomasi). Natijada sportchilarning tezkorlik, jismoniy tayyorgarlik hamda funksional ko‘rsatkichlari 12,06% ga yaxshilangan.