Джамалходжаева Гулхумор Тахировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Муҳаммад Юсуф достонларининг лингвопоетик тадқиқи”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Fil2331.
Илмий раҳбар: Юлдашев Маъруфжон Муҳаммаджонович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.  
Расмий оппонентлар: Собиров Абдулҳай Шукурович, филология фанлари доктори, профессор; Ҳакимова Муҳайё Каримовна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Муҳаммад Юсуф достонларидаги тил бирликларини лингвопоетик тамойиллар асосида аниқлаш ҳамда уларнинг поетик актуаллашувини асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Муҳаммад Юсуф достонларидаги алоҳида аҳамиятга эга бўлган, муаллифнинг бадиий нияти ва матн бутунлигига хизмат қилган паремиологик бирликлар лингвопоетик аспектда далилланган;
шоир достонларидаги метафора, метонимия, киноя ҳамда перифразаларнинг қўлланиши натижасида матнда намоён бўлган поетик актуаллашув жараёнлари аниқланган;
Муҳаммад Юсуф достонларидаги агнонимик бирликлар даврнинг ижтимоий-сиёсий воқелиги асосида ёритилган ҳамда параллелизм, риторик сўроқ гап, инверсия, градация, оксюморон, антитеза ва ўхшатиш каби синтактик тасвирий воситаларнинг лингвопоетик имкониятлари очиб берилган;
Муҳаммад Юсуф достонларидаги эмоционал-экспрессив имкониятлари ва аниқ сезилиб турадиган поетонимлар аниқланган ҳамда уларнинг поетик фаоллашув даражасига кўра тасниф қилиш механизмлари исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Муҳаммад Юсуф достонларининг лингвопоетик тадқиқи юзасидан олинган натижалар асосида:
Муҳаммад Юсуф достонларидаги алоҳида аҳамиятга эга бўлган, муаллифнинг бадиий нияти ва матн бутунлигига хизмат қилган паремиологик бирликлар лингвопоетик аспектда илмий далиллангани, шоир достонларидаги метафора, метонимия, киноя ҳамда перифразаларнинг қўлланиши натижасида матнда намоён бўлган поетик актуаллашув жараёнларини аниқлашда, уларни луғатларга жамлаш тамойиллари бўйича тавсиялар ишлаб чиқишга оид илмий хулосалардан Ўзбекистон хореография академиясида 2020-2021-йилларда амалга оширилган ФЗ-2019081663 “Ўзбек миллий рақс санъатини тарғиб этишга бағишланган веб-сайт ва мултимедиа маҳсулотлари тўпламини (электрон луғатлар) яратиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон хореография академиясининг 2023-йил 25-январдаги 1/04-37-сон маълумотномаси). Натижада Муҳаммад Юсуф достонларининг лингвопоетик тадқиқи орқали ўзбек миллий рақс санъатини замонавий контекстда ривожлантириш ва фолклор анъаналарини сақлашга қаратилган электрон луғат ва мултимедиа материалларини тайёрлашга хизмат қилган;   
Муҳаммад Юсуф достонларидаги агнонимик бирликлар даврнинг ижтимоий-сиёсий воқелиги асосида ёритилганлигига, шоир асарларидаги параллелизм, риторик сўроқ гап, инверсия, градация, оксюморон, антитеза ва ўхшатиш каби синтактик тасвирий воситаларнинг лингвопоетик имкониятлари очиб берилганлигига доир илмий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020-йил 24-августдаги “Атоқли адиблар ва мутафаккирларимиз ижодий меросини ёшлар ўртасида тарғиб қилиш ҳамда адиблар хиёбонидан самарали фойдаланиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 502-сон Қарори билан Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институтига Ўзбекистон халқ шоири Муҳаммад Юсуфнинг ҳаёти ва ижодини ўрганиш мазмунидаги юклатилган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2024-йил 4-январдаги 03-11-17-11-сон маълумотномаси). Натижада Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2020-йил 24-августдаги 502-сон Қарорида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашга хизмат қилган;   
Муҳаммад Юсуф достонларидаги эмоционал-экспрессив имкониятлари ва аниқ сезилиб турадиган поетонимлар аниқланган ва уларнинг поетик фаоллашув даражасига кўра тасниф қилиш механизмлари исботланган илмий маълумотлардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси томонидан “Ўзбекистон тарихи” телерадиоканалида “Тақдимот” кўрсатуви ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 8-февралдаги 06-31-210-сон маълумотномаси) Натижада кўрсатув мазмуни Муҳаммад Юсуф достонларининг лингвопоетик тадқиқи бўйича назарий маълумотлар билан бойитилган.