Valiev Shuxrat Nasimovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Akusherlikda shoshilinch holatlarda optimal jarrohlik yo‘lini tanlash», 14.00.01 – Akusherlik va ginekologiya.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.2.PhD/Tib1851.
Ilmiy raxbar: Negmadjanov Baxodur Boltaevich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajargan muassasa nomi: Samarkand davlat tibbiet universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Samarqand davlat tibbiyot universiteti, DSc.04/30.12.2019.Tib.102.01.
Rasmiy opponentlar: Zokirova Nodira Islamovna, tibbiyot fanlari doktori, professor; Tuksanova Dilbar Ismatovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Respublika ixtisoslashtirilgan Ona va bola salomatligini muhofaza qilish ilmiy-amaliy tibbiyot markazi.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: shoshilinch holatlarda kesarcha kesish jarrohlik amaliyotining natijalarini yaxshilash uchun eng optimal operatsiya kesimini tanlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
shoshilinch kesarcha kesish operatsiyasi o‘tkazilgan ayollarda intraoperatsion (mushaklar va tomirlar shikastlanishi) va operatsiyadan keyingi (subfassial gematomalar, ichak parezi, gipertermiya) asoratlar chastotasi 16,8% ni tashkil etgani aniqlangan;
shoshilinch kesarcha kesish operatsiyasidan oldin homiladorlarda gemostaz tizimidagi dastlabki buzilishlar bilan asoratlar rivojlanishi o‘rtasida to‘g‘ri korrelyasion bog‘liqlik aniqlangan;
ilk bor shoshilinch kesarcha kesish operatsiyalarida subfassial gematomalarning oldini olish maqsadida a. epigastrica superficialis inferiorni bog‘lash orqali laparotomiya jarrohlik amaliyoti takomillashtirilgan;
shoshilinch kesarcha kesish operatsiyasida qo‘llanilgan jarrohlik amaliyotlarining yuqori samaradorligi intra- va operatsiyadan keyingi asoratlar sonini 9,5 marta kamayishi bilan asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Akusherlikda shoshilinch holatlarda optimal jarrohlik yo‘lini tanlash bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
birinchi ilmiy yangilik: shoshilinch kesarcha kesish operatsiyasi o‘tkazilgan ayollarda intra- (mushaklar va tomirlar shikastlanishi) va operatsiyadan keyingi (subfassial gematomalar, ichak parezi, gipertermiya, bachadon subinvolyusiyasi) asoratlar chastotasi (16,8%) aniqlangan va ular bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 17 oktyabrdagi 8n-r/1127-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Abdominal tug‘ruqni olib borish taktikasi” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Samarqand shahar 2-sonli tug‘ruq majmuasida 2023 yil 9 dekabrdagi 962-sonli buyruq va Samarqand viloyat perinatal markazida 2022 yil 25 dekabrdagi 543U-sonli buyruq asosida klinik amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2024 yil 25 sentyabrdagi 6/85-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: operatsiyadan keyingi asoratlarni erta aniqlash va maxsus dastur yordamida xavfni baholash perinatal natijalarni yaxshilashga, asoratlar sonini kamaytirishga hamda ayollarning hayot sifati va tez tiklanish jarayoniga ijobiy ta’sir ko‘rsatish imkoniyatini yaratdi. Iqtisodiy samaradorligi: operatsiyadan keyingi asoratlarni erta tashxislash natijasida davolash yotoq kunlari 3 kunga qisqartirildi, bu esa 1 nafar bemor uchun 519000 so‘m davlat byudjeti mablag‘larini tejash imkoniyatini yaratdi. Shu bilan birga, asoratlarning kamayishi umumiy tibbiy xizmat xarajatlarini sezilarli darajada qisqartirishga yordam berdi.
ikkinchi ilmiy yangilik: shoshilinch kesarcha kesish operatsiyasidan oldin homiladorlardagi gemostaz tizimidagi dastlabki buzilishlar bilan asoratlar rivojlanishi o‘rtasida to‘g‘ri korrelyasion bog‘liqlik aniqlangan va ular bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 17 oktyabrdagi 8n-r/1127-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Abdominal tug‘ruqni olib borish taktikasi” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Samarqand shahar 2-sonli tug‘ruq majmuasida 2023 yil 9 dekabrdagi 962-sonli buyruq va Samarqand viloyat perinatal markazida 2022 yil 25 dekabrdagi 543U-sonli buyruq bilan klinik amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2024 yil 25 sentyabrdagi 6/85-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: gemostaz tizimining dastlabki buzilishlarini erta aniqlash asoratlarni kamaytirish, perinatal natijalarni yaxshilash va tibbiy yordam sifatini oshirish imkoniyatini yaratdi. Iqtisodiy samaradorligi: ushbu ayollarda takomillashtirilgan jarrohlik amaliyotini qo‘llash natijasida qon quyish ehtiyoji 2 marotaba kamaytirildi, bu esa 443000 so‘m davlat byudjeti mablag‘larini tejash imkoniyatini yaratdi.
uchinchi ilmiy yangilik: ilk bor shoshilinch kesarcha kesish operatsiyalarida subfassial gematomalarning oldini olish uchun a. epigastrica superficialis inferior ni bog‘lash orqali laparotomiya jarrohlik amaliyoti takomillashtirilgan va ular bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 04 noyabrdagi 8n-r/1340-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Abdominal tug‘ruqda ratsional kirishdan foydalanish” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Samarqand shahar 2-sonli tug‘ruq majmuasida 2023 yil 9 dekabrdagi 962-sonli buyruq va Samarqand viloyat perinatal markazida 2022 yil 25 dekabrdagi 543U-sonli buyruq asosida klinik amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2024 yil 25 sentyabrdagi 6/85-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: kesarcha kesish operatsiyasida past o‘rta buylama kesimni qo‘llash orqali subfassial gematomalar oldi olingan va asoratlar chastotasi kamaytirilgan. Bu natijada perinatal davr kechishi yaxshilanib, ayollarning tiklanish jarayoni tezlashgan. Bu usul ayollarning hayot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatgan hamda jarrohlik amaliyotidan keyingi davrda to‘liq sog‘ayish imkoniyatini oshirgan. Iqtisodiy samaradorligi: asoratlarning kamayishi natijasida re-laparotomiya va gisterektomiyalarga bo‘lgan ehtiyoj sezilarli darajada pasaytirildi. Har bir gisterektomiya qiymati 655000 so‘mni tashkil qilgan holda, asoratlarni kamaytirish natijasida davlat byudjeti mablag‘larini tejash imkoniyati yaratilgan.
to‘rtinchi ilmiy yangilik: shoshilinch kesarcha kesish operatsiyasida qo‘llanilgan jarrohlik amaliyotlarning yuqori samaradorligi intra- va operatsiyadan keyingi asoratlar sonini 9,5 marta kamayishi bilan asoslangan va ular bo‘yicha takliflar Sog‘liqni saqlash vazirligining 2022 yil 04 noyabrdagi 8n-r/1340-sonli buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Abdominal tug‘ruqda ratsional kirishdan foydalanish” nomli uslubiy tavsiyanoma mazmuniga singdirilgan. Mazkur taklif Samarqand shahar 2-sonli tug‘ruq majmuasida 2023 yil 9 dekabrdagi 962-sonli buyruq va Samarqand viloyat perinatal markazida 2022 yil 25 dekabrdagi 543U-sonli buyruq asosida klinik amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 2024 yil 25 sentyabrdagi 6/85-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: operatsiyadan keyin og‘riq sindromining kamayishi bemorlarning tezroq tiklanishiga, hayot sifati va umumiy ahvolining qoniqarli bo‘lishiga yordam berdi. Bu usul nafaqat bemorlar uchun qo‘shimcha engillik yaratdi, balki tibbiy yordam sifatini sezilarli darajada yaxshiladi. Iqtisodiy samaradorligi: dori vositalarga bo‘lgan ehtiyoj kamaydi va asoratlar kamayishi natijasida umumiy xarajatlar pasaytirilib, davlat byudjeti mablag‘larini tejashga yordam berdi.