Расулова Шахноза Расулжановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Вертикал йўналишда ўсиш моиллигин хисобга олган холда дистал тишловни ташхислаш ва даволашни такомиллаштириш», 14.00.21 – Стоматология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD//Tib2286.
Илмий рахбар: Насимов Эльбек Эльхонович, тиббиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти, DSc04/30.12.2019.Тib.59.01.
Расмий оппонентлар: Амануллаев Рустам Азимжанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Аббас Р. Захер, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Миср);
Етакчи ташкилот: Ёнсей университет (Жанубий Корея).
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: жағлар вертикал йўналишда ўсиш моиллигини инобатга олган ҳолда тиш қаторларининг дистал нисбатини ташҳислаш ва ортодонтик даволаш усулларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тиш-жағ тизимининг вертикал, нейтрал ёки горизонтал йўналишда ўсиш моиллигини инобатга олиш (FMA, APDI ва ODI бўйича) дистал тишловни ташҳислашда прогностик аҳамиятга эга бўлиб, беморларнинг 59% саггитал кўрсаткич бўйича ўртача дистал нисбати аниқланган;
дистал тишловли шахсларда юзнинг вертикал скелет параметри билан ишончли корреляцияга эга бўлган тиш-жағ тизими гнатик қисмининг “ҳақиқий” баландлигини (61,77мм) тавсифловчи цефалометрик параметр (True Нeight) аниқланган;
сагиттал муаммони вертикал йўналиш бўйича окклюзион текисликни назорати орқали ташхислаш дистал окклюзияни ортодонтик даволаш натижаларини ўз-ўзини бошқариши ёки унинг зўриқишига олиб келишини башоратлаш имконини бериши илмий жиҳатдан асосланган;
дистал окклюзияни ўсиш моиллигини инобатга олган ортодонтик даволаш бўйича таклиф этилган дифференцирлашган муолажалар тактикаси вертикал параметрларни гипердивергент ўсишда 2,4°, гиподивергент ўсишда эса 4,03° га меъёрлашувига олиб келиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг илмий-тадқиқот ишлари натижаларини амалиётга татбиғи бўйича 2024 йил 25 июндаги 01/01-сонли хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: тиш-жағ тизимининг вертикал, нейтрал ёки горизонтал йўналишда ўсиш моиллигини инобатга олиш дистал тишловни ташҳислашда прогностик аҳамиятга эга бўлиб, беморларнинг 59% саггитал кўрсаткич бўйича ўртача дистал нисбати аниқланганлиги буйича таклифлар Тошкент давлат стоматология институти Эксперт Кенгаши томонидан 2023 йил 9 августдаги 04-р/54-сон билан тасдиқланган“ Совершенствование диагностики дистального прикуса с учетом вертикального компонента роста компьютерным программным продуктом ” хамда 2023 йил 9 августдаги 04-р/55-сон билан тасдиқланган “Совершенствование лечения дистального прикуса с учётом вертикального компонента роста” номли услубий тавсияномалар мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Тошкент шахар Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ортодонтия ва тишларни протезлаш поликлиникаси 2023 йил 7 октябр 59-сон, хамда Тошкент шахар ООО «Nasimov стоматологияси” клиникаси амалий фаолиятига тадбиқ этилган 2023 йил 4 октябр 01-сон буйруги билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: тўлиқ ташхис асосида жағ суякларининг вертикал ўсиши компонентини ҳисобга олган ҳолда дистал окклюзияни ортодонтик даволашнинг оқилона протоколини тузиш мумкин бўлди. Бу ортодонт ишининг эргономикасини оширди, ташрифлар сонини ва ортодонтия қабулига сарфланадиган вақтни 2-3 баробарга камайганлиги хамда керакли кўрсаткич бўйича таҳлил ўтказишнинг анъанавий усули билан ҳисоб-китобларга сарфланган вақт 8,6±0,08 дақиқани ташкил этганлиги, ишлаб чиқилган дастур ёрдамида ҳисоб-китоблар 3,1±0,03 дақиқани ташкил этганлиги изоҳланган. Иқтисодий самарадорлиги: таклиф қилинган тавсияларнинг қўлланилиши битта текширилган беморнинг маълумотларини ҳисоблаш учун 47368 сўм тежаш имконини беради. Хулоса: жағ тизимининг вертикал ўсиш моиллигини инобатга олиш дистал тишловни ташҳислашда, оқилона башоратлашда ва муаммони самарали даволаш тактикаси орқали окклюзион муносабатларни тиклаш имконини, юз параметрларини мониторинги ва даволашга сарфланадиган маблағларни сезиларли камайтириш имконини беради.
иккинчи илмий янгилик: дистал тишловли шахсларда юзнинг вертикал скелет параметри билан ишончли корреляцияга эга бўлган тиш-жағ тизими гнатик қисмининг “ҳақиқий” баландлигини тавсифловчи цефалометрик параметр (True Нeight) аниқланганлиги Тошкент давлат стоматология институти Эксперт Кенгаши томонидан 2023 йил 9 августдаги 04-р/54-сон билан тасдиқланган “Совершенствование диагностики дистального прикуса с учетом вертикального компонента роста компьютерным программным продуктом ” хамда 2023 йил 9 августдаги 04-р/55-сон билан тасдиқланган “Совершенствование лечения дистального прикуса с учётом вертикального компонента роста” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Тошкент шахар Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ортодонтия ва тишларни протезлаш поликлиникаси 2023 йил 7 октябр 59-сон, хамда Тошкент шахар ООО «Nasimov стоматологияси” клиникаси амалий фаолиятига тадбиқ этилган 2023 йил 4 октябр 01-сон буйруги билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самадорлиги тўлиқ ташхис асосида жағ суякларининг вертикал ўсиши компонентини ва жағнинг жойлашишини ҳисобга олган ҳолда дистал окклюзионни ортодонтик даволашнинг оқилона протоколини тузиш мумкин бўлганлиги билан изоҳланган. Иқтисодий самадорлиги: ишончли ташхислашга асосланган вертикал ўсиш компонентини ҳисобга олган ҳолда тактика шакллантишга ва окклюзияни даволаш схемаси ишлаб чиқилганлиги муаммони ривожланишини ва асоратланишини камайишига олиб келган. Ўз вақтида олиб борилган ташхислаш ва даволаш ишлари хар бир бемор ҳисобига 500000 сўм тежаш имконини берган. Хулоса: тадкиқот натижаларига кўра, тўлиқ ташхис асосида жағ суякларининг вертикал ўсиши компонентини ва жағнинг жойлашишини ҳисобга олган ҳолда дистал окклюзионни ортодонтик даволашнинг оқилона протоколини тузиш мумкинлигини ва ўз вақтида олиб борилган ташхислаш ва даволаш ишлари хар бир бемор ҳисобига 500000 сўм тежаш имконини берган;
учинчи илмий янгилик: сагиттал муаммони вертикал йўналиш бўйича окклюзион текисликни назорати орқали ташхислаш дистал окклюзияни ортодонтик даволаш натижаларини ўз-ўзини бошқариши ёки унинг зўриқишига олиб келишини башоратлаш имконини бериши асосланганлиги бўйича таклифлар Тошкент давлат стоматология институти Эксперт Кенгаши томонидан 2023 йил 9 августдаги 04-р/54-сон билан тасдиқланган “Совершенствование диагностики дистального прикуса с учетом вертикального компонента роста компьютерным программным продуктом ” хамда 2023 йил 9 августдаги 04-р/55-сон билан тасдиқланган “Совершенствование лечения дистального прикуса с учётом вертикального компонента роста” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Тошкент шахар Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ортодонтия ва тишларни протезлаш поликлиникаси 2023 йил 7 октябр 59-сон, хамда Тошкент шахар ООО «Nasimov стоматологияси” клиникаси амалий фаолиятига тадбиқ этилган 2023 йил 4 октябр 01-сон буйруги билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: тўлиқ ташхис қўйиш, оқилона прогнозлаш ва дистал тишлов муаммосини самарали даволаш тактикасини танлаш асосида окклюзион нисбатларни тикланиши ва юз параметрларини яхшилаши билан изоҳланган. Иқтисодий самарадорлиги: юзнинг скелет баландлиги ўртасидаги муносабатини баҳолаш орқали ортодонтик даволаш таклиф қилинган тактикаси тавсияларнинг қўлланилиши текширилган бемор учун умумий активациялар сонидан ўртача 3та активацияга тенг харажатнинг 600000 сўмини тежаш имконини берган. Хулоса: сагиттал муаммони вертикал йўналиш бўйича окклюзион текисликни назорати орқали ташхислаш дистал окклюзияни ортодонтик даволаш натижаларини ўз-ўзини бошқариши ёки унинг зўриқишига олиб келишини башоратлаш имконини ва окклюзион нисбатларни тиклаши, юз параметрларини яхшиланиши умумий харажатнинг 600000 сўмини тежаш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: дистал окклюзияли беморларда ўсиш моиллигини инобатга олган ортодонтик даволаш бўйича таклиф этилган дифференцирлашган муолажалар тактикаси вертикал параметрларни гипердивергент ва гиподивергент ўсишда меъёрлашувга олиб келиши исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент давлат стоматология институти Эксперт Кенгаши томонидан 2023 йил 9 августдаги 04-р/54-сон билан тасдиқланган “ Совершенствование диагностики дистального прикуса с учетом вертикального компонента роста компьютерным программным продуктом ” хамда 2023 йил 9 августдаги 04-р/55-сон билан тасдиқланган “Совершенствование лечения дистального прикуса с учётом вертикального компонента роста” номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Тошкент шахар Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ортодонтия ва тишларни протезлаш поликлиникаси 2023 йил 7 октябр 59-сон, хамда Тошкент шахар ООО «Nasimov стоматологияси” клиникаси амалий фаолиятига тадбиқ этилган 2023 йил 4 октябр 01-сон буйруги билан амалиётга жорий этилган. Ижтимоий самарадорлиги: амалга оширилган тадқиқот натижалари дистал окклюзияни шакллантиришда горизонтал ва вертикал параметрларнинг боғлиқлиги, унинг ўзини ўзи бошқариш ёки кучайиши эҳтимолини баҳолашга имкон бергани билан боғлиқлиги изоҳланган. Иқтисодий самарадолиги: гнатик скелет баландлиги ўртасидаги муносабатини баҳолаш орқали ортодонтик даволаш таклиф қилинган тактикаси тавсияларнинг қўлланилиши текширилган беморлар учун умумий активациялар сонидан ўртача 4та активацияга тенг харажатнинг 800000 сўмини хамда қайталаниш холатларини сони камайгани хисобига 1500000 сўм тежаш имконини яратади Хулоса: тадкиқот натижаларига кўра дифференцирлашган муолажалар тактикаси вертикал параметрларни гипердивергент ва гиподивергент ўсишда цефалометрик кўрсаткичлари юз параметрларини мейорлаштириш ва беморларнинг психоэмоционал ҳолатини тикланиши билан изоҳланган. Ўсиш моиллигини инобатга олган ортодонтик даволаш бўйича таклиф этилган дифференцирлашган муолажалар тактикаси бевосита таъсир кўрсатиши ва дистал тишловнинг вертикал ўсиш тури оғир формаси зўриқишини олдини олишини аниқланганлиги беморларга клиник кечишини эрта бошорат қилиш мониторинги ва даволлашга сарфланадиган маблағларни сезиларли камайтириш имконини беради.

Yangiliklarga obuna bo‘lish