Саидназарова Тулганой Махмудовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак технология фани ўқитувчиларининг педагогик лойиҳалаш кўникмаларини ривожлантириш методикаси”, 13.00.02 Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (технологик таълим), (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Ped7525.
Илмий раҳбар: Абдуллаева Насибахон Жўраевна, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02. рақамли илмий кенгаш асосида тузилган бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Абдуллаев Сафибулло Хабибуллаевич, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор; Умаралиева Мухайё Абдугаппаровна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. бўлажак технология фани ўқитувчиларида педагогик лойиҳалаш кўникмасини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак технология фани ўқитувчиларининг педагогик лойиҳалаш коъникмаси мазмунининг таркибий тузилмаси аниқланиб, унда ривожлантиришнинг дидактик шарт-шароитлари (ижодий лойиҳалаш муҳитини яратиш, педагог-талабанинг ҳамкорликда ишлаши ва талабанинг мустақил фаолият олиб бориш), талабалар томонидан амалга ошириладиган лойиҳалаш жараёнининг ўзига хос хусусиятлари, босқичлари (тайёргарлик, ижодий-изланишли, ижодий-амалий ва якуний) аниқлаштирилган;
бўлажак технология фани ўқитувчиларининг педагогик лойиҳалаш коъникмасини ривожлантиришга хизмат қилувчи иккита консептуал компонент (мақсад ва назарий методологик асосини ташкил этувчи) ҳамда амалий-методик кўрсатмалар, ўқитувчиларининг лойиҳалаш коъникмасини ривожлантиришга йўналтирилган аудитория машгʻулотлари ва мустақил таълимни ташкил этишнинг инновацион шакл, метод ва воситалари ҳамда СТЕАМ, Скампер, Смарт таълим технологиялари асосида лойиҳалаш компетенсиялари такомиллаштирилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларини лойиҳалаш таълим муҳитида мотивацион-йўналтирувчи, интеллектуал, амалий-фаолиятли ва рефлексив каби лойиҳалаш компетенсия компонентларини ривожланганлигини диагностика қилиш мезонлари, таксономик кўрсаткичлари ва лойиҳа натижаларини обектив баҳоланиб, белгиланган мақсадга мослик даражалари (юқори, ўрта, ва паст) аниқлаштирилган;
олий таълимда ишлаб чиқариш муҳитини моделлаштириш орқали бўлажак технологик таълим ўқитувчиларининг лойиҳалаш кўникмаларини ривожлантиришда касбий фаолиятга тайёрлашнинг ўқув-услубий таъминоти лойиҳалашдаги муаммоли вазият, касбий ечимлар банки ва аъло, ўрта, паст баҳолаш мезонларини киритиш орқали такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак технология фани ўқитувчиларида лойиҳалаш кўникмасини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бўлажак технология фани ўқитувчиларининг педагогик лойиҳалаш коъникмасини мазмуни модернизациялаштирилган ва таркибий тузилмаси аниқланиб, унда ривожлантиришнинг дидактик шарт-шароитлари, талабалар томонидан амалга ошириладиган лойиҳалаш жараёнининг ўзига хос хусусиятлари, босқичлари аниқлаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан технологик таълим йўналиши талабалари учун “Тикувчилик буюмларини конструксиялаш” номли ўқув қўлланмани ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 17-июлдаги нашр гувоҳномаси). Натижада, бўлажак технологик таълим ўқитувчиларида лойиҳалаш компетенсиясини ривожлантириш мазмунини такомиллаштиришга эришилди;
бўлажак технология фани ўқитувчиларининг педагогик лойиҳалаш коъникмасини ривожлантиришга хизмат қилувчи иккита консептуал компонент ҳамда амалий-методик кўрсатмалар,ўқитувчиларининг лойиҳалаш коъникмасини ривожлантиришга йўналтирилган аудитория машгʻулотлари ва мустақил таълимни ташкил этишнинг инновацион шакл, метод ва воситалари ҳамда СТЕАМ, Скампер, Смарт таълим технологиялари асосида лойиҳалаш компетенсиялари такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсиялардан технологик таълим йўналиши талабалари учун “Тикувчилик буюмларини конструксиялаш” номли ўқув қўлланмани ишлаб чиқишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 17-июлдаги нашр гувоҳномаси). Натижада, бўлажак технологик таълим ўқитувчиларида лойиҳалаш компетенсиясини ривожлантиришнинг ўзига хос хусусиятлари аниқлаштиришга шароит яратилган;
бўлажак технологик таълим ўқитувчиларини лойиҳалаш таълим муҳитида мотивацион-йўналтирувчи, интеллектуал, амалий-фаолиятли ва рефлексив каби лойиҳалаш компетенсия компонентларини ривожланганлигини диагностика қилиш мезонлари, таксономик кўрсаткичлари ва лойиҳа натижаларини обектив баҳолаш ва белгиланган мақсадга мослик даражаларини аниқлаштиришга доир таклифлардан Ўзбекистон халқаро ислом академиясида 2020-2022-йилларда бажарилган ФЗ-202002146 “Марказий Осиё мутафаккирлари асарлари асосида бузгʻунчи гʻояларга қарши маърифий, тарбиявий кураш асосларини ўзида жамлаган мултимедиа дастури ҳамда мобил иловасини яратиш” лойиҳани ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон халқаро ислом академияси 2023-йил 29-апрелдаги 05-613-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларда лойиҳалаш компетенсияларини ривожлантириш самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
олий таълимда ишлаб чиқариш муҳитини моделлаштириш орқали бўлажак технологик таълим ўқитувчиларининг лойиҳалаш кўникмаларини ривожлантиришда касбий фаолиятга тайёрлашнинг ўқув-услубий таъминоти такомиллаштиришга доир таклифлардан Ўзбекистон халқаро ислом академиясида 2020-2022-йилларда бажарилган ФЗ-202002146 “Марказий Осиё мутафаккирлари асарлари асосида бузгʻунчи гʻояларга қарши маърифий, тарбиявий кураш асосларини ўзида жамлаган мултимедиа дастури ҳамда мобил иловасини яратиш” лойиҳани ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб вазирлиги Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика универстетининг 2023-йил 4-сентябрдаги 02-07-3312/04-сон маълумотномаси). Натижада, бўлажак технологик таълим ўқитувчиларининг лойиҳалаш компетенсиясини ривожлантиришга оид тажриба-синив ишларини ташкил этиш имкони кенгатирилган.