Muratov Xusan Xolmuratovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Talabalarning mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etish metodikasini takomillashtirish”, 13.00.02 – Ta’lim va tarbiya nazaryasi va metodikasi (tasviriy san’at) (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.1.PhD/Ped1375.
Ilmiy rahbar: Baymetov Botir Boltaboevich, pedagogika fanlari nomzodi, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Chirchiq davlat pedagogika universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Kamoliddin Behzod nomidagi Milliy rassomlik va dizayn instituti huzuridagi ilmiy kengash asosidagi Bir martalik ilmiy kengash, PhD.38/09.07.2020.San.119.01.
Rasmiy opponentlar: Panjiey Qurbonnoiyoz Berdievich, pedagogika fanlari doktori, dotsent; Kobilova Feruza Nasrullaevna, san’atshunoslik fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi bo‘lajak tasviriy san’at o‘qituvchilari uchun qalamsvir va rangtasvir fanlaridan talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyatini tashkil etish metodikasini takomillashtirishga doir taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyatini tashkil etishning pedagogik mazmuni tasviriy san’at fanlarining spesifik xususiyatlari bilan bog‘liq pedagogik determinantlarni vitagen ta’lim integratsiyasini ta’minlashning ustuvor yo‘nalishlariga ergonomik talablarga muvofiq faollashtiruvchi ta’lim metodlari orqali moslashtirish asosida ochib berilgan;
talabalarning tasviriy san’at fanlaridan mustaqil ishlarini tashkil etishning didaktik va metodik ta’minoti mustaqil ta’lim olish faoliyatiga ta’sir etuvchi motivatsion, protsessual, psixologik va ijtimoiy omillarni ta’lim resurslarini tashkil etishning integral tizimlariga o‘quv materiallarini murakkablik darajasiga ko‘ra vertikal va gorizontal integratsiyalash asosida takomillashtirilgan;
talabalarning mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etishning didaktik modeli ta’lim oluvchilarni mustaqil faoliyatga tayyorlash mazmunini mazkur jarayon boshqaruviga an’anaviy usullar, platformalar va dasturiy mahsulotlar vositasida produktiv, reproduktiv va kreativ baholash mezonlariga muvofiq universallik va normativlik tamoyili asosida tizimlashtirish orqali takomillashtirilgan;
talabalarning mustaqil ta’lim faoliyatiga pedagogik rahbarlik qilishning amaliy mexanizmlari raqamli ta’lim platformalarini ishlab chiqishda mobil texnologiyalariga asoslangan ta’lim metodlarini mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etishning individuallik, erkinlik, refleksivlik va kreativlik tamoyillariga zamonaviy pedagogik paradigmalarga muvofiq singdirish asosida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyatini tashkil etish metodikasini takomillashtirish bo‘yicha o‘tkazilgan tadqiqot ilmiy natijalari asosida:
tasviriy san’at fanlarining spesifik xususiyatlari bilan bog‘liq pedagogik determinantlarni vitagen ta’lim integratsiyasini ta’minlashning ustuvor yo‘nalishlariga ergonomik talablarga muvofiq faollashtiruvchi ta’lim metodlari orqali moslashtirish asosida ochib berilgan talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyatini tashkil etishning pedagogik mazmuni, mustaqil ta’lim olish faoliyatiga ta’sir etuvchi motivatsion, protsessual, psixologik va ijtimoiy omillarni ta’lim resurslarini tashkil etishning integral tizimlariga o‘quv materiallarini murakkablik darajasiga ko‘ra vertikal va gorizontal integratsiyalash asosida takomillashtirilgan talabalarning tasviriy san’at fanlaridan mustaqil ishlarini tashkil etishning didaktik va metodik ta’minotiga oid ilmiy-nazariy asoslar “Qalamtasvir” nomli o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdirilgan (Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligining 2019-yil 4-oktyabrdagi 892-sonli buyrug‘i, 892/4-105-raqamli guvohnoma). Natijada, bo‘lajak pedagogik faoliyatda o‘qituvchi uchun zarur bo‘lgan bilim, ko‘nikma, malaka, badiiy-ijodkorlik, san’at asarlarini yaratish imkoniyatlari kengaytirilgan;
ta’lim oluvchilarni mustaqil faoliyatga tayyorlash mazmunini mazkur jarayon boshqaruviga an’anaviy usullar, platformalar va dasturiy mahsulotlar vositasida produktiv, reproduktiv va kreativ baholash mezonlariga muvofiq universallik va normativlik tamoyili asosida tizimlashtirish orqali takomillashtirilgan talabalarning mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etishning didaktik modeliga doir taklif va tavsiyalar “Qalamtasvir” nomli darslik mazmuniga singdirilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 29-maydagi 232-sonli buyrug‘i, 232-601-raqamli guvohnoma). Natijada, talabalar mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etish zamonaviy vositalardan foydalanish samaradorligi o‘sishiga xizmat qilgan;
raqamli ta’lim platformalarini ishlab chiqishda mobil texnologiyalariga asoslangan ta’lim metodlarini mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etishning individuallik, erkinlik, refleksivlik va kreativlik tamoyillariga zamonaviy pedagogik paradigmalarga muvofiq singdirish asosida takomillashtirilgan talabalarning mustaqil ta’lim faoliyatiga pedagogik rahbarlik qilishning amaliy mexanizmlariga oid takliflar hamda oliy ta’lim muassasalarida mustaqil ta’limni tashkil etishda talabalarning ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirish, dars samaradorligini oshirish bo‘yicha ishlab chiqilgan ilmiy-uslubiy tavsiyalardan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining “Mahalla” teleradiokanalidagi “Reportyor” nomli dasturini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining 2023-yil 5-iyundagi 01-14-647-raqamli ma’lumotnoma). “Qalamtasvir” va “Rangtasvir” fanlaridan talabalarning mustaqil ta’lim olish faoliyatini tashkil etishning zamonaviy metodik ta’minoti “Tasviriy san’at (Mustaqil ta’lim)” nomli elektron-o‘quv qo‘llanma hamda mobil ilovada o‘z aksini topgan. Natijada, bo‘lajak tasviriy san’at o‘qituvchilarining mustaqil ta’lim faoliyatini tashkil etish metodikasini takomillashishi va mustaqil bilish faoliyatini rag‘batlantirish hamda raqamlashtirish dasturiy vositalarining ishlab chiqishni ommalashtirish imkonini bergan.