Usmonova Odinaxon Sobirovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Boshlang‘ich sinflarda ona tili va o‘qish savodxonligini o‘rgatishda mnemotexnikadan foydalanishning samarali usullari”, 13.00.02  Ta’lim va tarbiya nazariyasi va metodikasi (boshlang‘ich ta’lim).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.1.PhD/Ped4582
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Farg‘ona davlat universiteti.
Ilmiy rahbar: Zokirova Sohibaxon Muxtoralievna, filologiya fanlari doktori (DSc), dotsent.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa, IK raqami: Farg‘ona davlat universiteti huzuridagi PhD.03/30.11.2021.Ped.05.07 raqamli ilmiy kengash asosidagi bir martalik Ilmiy kengash.
Rasmiy opponentlar: Yusupova Shohidaxon Jaloliddinovna, pedagogika fanlari doktori, professor; Jamolitdinov Mirhojiddin G‘iyosiddinovich, pedagogika fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Namangan davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: boshlang‘ich sinflarda ona tili va o‘qish savodxonligini o‘rgatishda mnemotexnikadan foydalanishning samarali usullariga oid taklif va tavsiyalar ishlab chiqish.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
 mnemotexnikadan foydalanib ona tili va o‘qish savodxonligini o‘rganish jarayonini tashkil etishning metodik asoslari, ta’lim mazmuniga kreativ, kognitiv, kommunikativ va integrativ yondashuvlarga asoslangan topshiriqlarni kiritish orqali asoslab berilgan;
 ona tili va o‘qish savodxonligidagi grammatik qoidalarni va topshiriqlarni
 o‘rganish tezligini va qiziqarliligini oshirishga asoslanadigan mnemotexnikaning lingvistik, akronim, akrostik, zanjir, rang, ritm, mnemorasm, makon singari usullari yordamida aniqlangan;
 ona tili va o‘qish savodxonligini o‘rgatishda nasriy va nazmiy asarlarni (ertak, matn, hikoya, she’r va topishmoqlarni) o‘rganish jarayonini mnemotexnikaning vizuallashtirish, mnemojadval va antiqa hikoya usullari asosida takomillashtirish bo‘yicha ilmiy-amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan;
 o‘quvshilarda xotira imkoniyatlaridan foydalanish ko‘nikmasini shakllantirishda samaradorlikka erishish modeli mnemotexnik kompetentlikka doir o‘quv topshiriqlarini bosqichma-bosqich va intensiv bajarish samaradorligiga ustuvorlik berish asosida takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Boshlang‘ich sinflarda ona tili va o‘qish savodxonligini o‘rgatishda mnemotexnikadan foydalanish masalalari tadqiqoti nazariy takliflari, amaliy tavsiyalari va xulosalari quyidagilarga tatbiq etilgan:
 mnemotexnikadan foydalanib ona tili va o‘qish savodxonligini o‘rganish jarayonini tashkil etishning metodik asoslari, ta’lim mazmuniga kreativ, kognitiv, kommunikativ va integrativ yondoshuvlarga asoslanib ishlab chiqilgan takliflardan “Umumiy pedagogika” nomli darslikni ishlab chiqishda foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligining 2024-yil 3-apreldagi 04/17-953-sonli ma’lumotnomasi) Natijada bo‘lajak boshlang‘ich sinf o‘qituvchilarining mnemotexnik kompetentligini rivojlantirish samaradorligini oshirishga erishilgan;
ona tili va o‘qish savodxonligidagi grammatik qoidalarni va topshiriqlarni o‘rganish tezligini va qiziqarliligini oshirishga asoslanadigan mnemotexnik usullarni aniqlash bo‘yicha ishlab chiqilgan takliflardan T.N.Qori-Niyoziy nomidagi O‘zbekiston pedagogika fanlari ilmiy tadqiqot instituti Qoraqalpog‘iston filialida 2017-2020-yillarda bajarilgan FZ-2016-0908165532 “Qoraqalpoq tilining yangi alfaviti va imlo qoidalariga muvofiq ona tili va adabiyotini rivojlantirish metodikasi” mavzusidagi loyihaning amaliy natijalarini shakllantirishda foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligining 2024-yil 3-apreldagi 04/17-953-sonli ma’lumotnomasi) Natijada o‘quvchilarni mnemotexnika yordamida imlo qoidalarini o‘rganish jarayonida xotirada eslab qolish intensivligi takomilllashtirilgan;
ona tili va o‘qish savodxonligini o‘rgatishda nasriy va nazmiy asarlarni (ertak, matn, hikoya, she’r va topishmoqlarni) o‘rganish jarayoninini mnemotexnikaning vizuallashtirish, mnemojadval va antiqa hikoya usullari asosida takomillashtirish bo‘yicha ishlab chiqilgan ilmiy-amaliy tavsiyalardan “Metodika prepodovaniya rodnogo yazika” nomli darslikni ishlab chiqishda foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi Farg‘ona davlat universitetining 2023-yil 23-sentyabrdagi 01/46-04-sonli ma’lumotnomasi) Natijada o‘quvchilarni mnemotexnika yordamida o‘qitish jarayonining samaradorlik ko‘rsatkichi yuqori bo‘lishiga erishilgan;
o‘quvshilarda xotira imkoniyatlaridan foydalanish ko‘nikmasini shakllantirishda samaradorlikka erishish modeli mnemotexnik kompotentlikka doir o‘quv topshiriqlarini bosqichma-bosqich va intensiv bajarish yuzasidan ishlab chiqilgan takliflardan 1-sinflar uchun yaratilgan ona tili va o‘qish savodxonligi darsliklarini yaratishda foydalanilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha va maktab ta’limi vazirligi huzuridagi Respublika ta’lim markazining 2022-yil 30-dekabrdagi 01/11-02/02-1930-sonli ma’lumotnomasi) Natijada 1-sinf o‘quvchilarini mnemotexnik usullar yordamida ma’lumotlarni sun’iy eslab qolish qobiliyatini rivojlantirishga erishilgan.