Сафаров Жасур Алижон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ёқилғи дистиллятларини олиш учун ишлатилган мотор мойларини қайта ишлаш технологиясини ишлаб чиқиш», 02.00.08 – Нефт ва газ кимёси ва технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.3.PhD/Т2349.
Илмий раҳбар: Ҳайитов Руслан Рустамжонович, техника фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Бухоро муҳандислик-технология институти, DSc.03/28.02.2022.Т101.01.
Расмий оппонентлар: Худайбердиев Абсалом Абдурасулович, техника фанлари доктори, профессор; Тўраев Толиб Бозорович, техника фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қорақалпоқ давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: мотор ёқилғилари дистиллятларини олиш учун ишлатилган чиқинди мотор мойларини қайта ишлаш технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ишлатилган мотор мойини унинг таркибидаги механик заррачалардан гидроциклонда марказдан қочма куч таъсирида тозалашнинг хомашё тезлиги – 15-25 м/с, ҳарорат – 600C, вақт – 90 мин. га тенг бўлган мақбул режими ишлаб чиқилган;
ишлатилган мотор мойидан атмосфера босимида ҳайдаш йўли билан максимум 61% масс. гача ёқилғи дистиллятларини олиш мумкинлиги ва кимёвий таркиби бўйича ёқилғи компонентларидан иборатлиги илмий асосланган;
саноат адсорбенти силикагел КCКнинг ёқилғи компонентлари, яъни ароматик углеводородларга нисбатан адсорбсиялаш сиғими максимум 2,55% га тенглиги аниқланган ва бу адсорбент ароматик углеводородларга нисбатан селективлиги асосланган;
СолидWоркс дастурида ишлатилган мотор мойини атмосфера босимида ҳайдаб, ёқилғи дистиллятларини олиш жараёнининг асосий қурилмаси ректификация калоннасининг лойиҳаси ишлаб чиқилган;
қуввати 40000 т/йил бўлган ишлатилган мотор мойини қайта ишлаб, ёқилғи дистиллятларини олиш технологияси ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ёқилғи дистиллятларини олиш учун ишлатилган мотор мойларини қайта ишлаш технологиясини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ишлатилган мотор мойларини атмосфера босимида ҳайдаш орқали ёқилғи дистиллятларини олиш усули “Бухоро нефтни қайта ишлаш заводи” МЧЖнинг 2024-2026 йиллардаги амалиётга жорий қилинадиган истиқболли режаларига киритилган (“Бухоро нефтни қайта ишлаш заводи” МЧЖнинг 2024 йил 07 октябрдаги 26-26/3960-сонли маълумотномаси). Натижада, ишлатилган мотор мойидан максимум 61% масс.гача ёқилғи дистилляти олиш имконини берган;
ишлатилган мотор мойларини атмосфера босимида ҳайдаш ва қолган қолдиқдан ёқилғи компонентларини адсорбент силикагел КСК ёрдамида ажратиб олиш орқали ёқилғи дистиллятларини олиш технологияси “Бухоро нефтни қайта ишлаш заводи” МЧЖнинг 2024-2026 йиллардаги амалиётга жорий қилинадиган истиқболли режаларига киритилган (“Бухоро нефтни қайта ишлаш заводи” МЧЖнинг 2024 йил 07 октябрдаги 26-26/3960-сонли маълумотномаси). Натижада, ишлатилган мотор мойидан 61% масс. гача ва адсорбент силикагел КСК ёрдамида қолдиқ мойдан яна 8 % масс. гача ёқилғи дистилляти олиш имконини берган.