Султонов Бобур Қобулжон ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): « Аморф яримўтказгичларнинг оптик ютилиш спектрлари ва электрон ҳолатлар зичлиги » 01.04.10 – «Яримўтказгичлар физикаси» ихтисослиги бўйича фалсафа доктори (PhD) (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйҳатга олинган рақам: B2023.4.PhD/FM615
Илмий раҳбар: Икрамов Рустамжон Ғуломжонович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институт.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/30.11.2022.FM/T.66.04.
Расмий оппонентлар: Зайнабидинов Сирожиддин Зайнабидинович физика-математика фанлари доктори, ЎзР ФА академиги, Расулов Рустам Явкачович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Аморф яримўтказгичларни зоналараро ва экспоненсиал ютилиш спектрлари экспериментал қийматларидан ва Кубо-Гринвуд формуласидан фойдаланиб, уларни ўтказувчанлик зонаси ва шу зонанинг думидаги электрон ҳолатлари зичлиги тақсимотларини  аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор аморф яримўтазгичларни зоналараро оптик ютилиш спектрининг аналитик кўринишидаги пропорсоналлик коеффисиенти ва ҳаракатчанлик тирқишининг энергетик кенглигини тажрибалардан аниқланган зоналараро ютилиш спектрларига мослаштириш орқали аниқлаш кераклигини кўрсатилган;
илк бор  зоналараро ютилиш спектри учун Девис-Мотт яқинлашиш усулига кўра ёзилган Кубо-Гринвуд формуласидан ўтказувчанлик зонасидаги электрон ҳолатлари зичлиги тақсимотини аналитик ифодасини келтириб чиқарилганлиги ва аморф углородни тажрибалардан аниқланган зоналараро  ютилиш  спектри қийматларидан уни ўтказувчанлик зонасидаги электрон ҳолатлари зичлиги тақсимоти аниқланган;
илк бор аморф яримўтказгичларни экспоненсиал ютилиш спектрнинг аналитик ифодасидаги пропорсионаллик коеффисиенти, харакатчанлик тирқишининг энергетик кенглиги ҳамда, валент ва ўтказувчанлик зоналари экспоненсиал думлари эгрилигини аниқловчи параметрларни аниқлаш учун зоналараро ва экспоненсиал ютилиш спектрларининг тажрибалардан аниқланган ва аналитик ифодаларидан ҳисобланган қийматларни солиштириш орқали аниқлаш кераклигини кўрсатилган;
биринчи марта экспоненсиал ютилиш спектри учун Девис-Мотт яқинлашиш усулига кўра ёзилган Кубо-Гринвуд формуласидан ўтказувчанлик зонаси думидаги электрон ҳолатлари зичлигини тақсимотини аниқловчи ифодаларни келтириб чиқарилган;
илк бор аморф селен-олтингугурт қаттиқ қоришмаси учун тажрибадан аниқланган экспоненсиал ютилиш спектрининг қийматларидан ва экспоненсиал ютилиш спектри учун ёзилган Кубо-Гринвуд формуласидан фойдаланиб, шу материални  ўтказувчанлик зонасининг думидаги электрон ҳолатлари зичлиги тақсимоти аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Аморф яримўтказгичларни спектрал характеристикалари ва электрон ҳолатлари зичлигининг тақсимоти, ҳаракатчанлик тирқишининг энергетик кенглигини зоналараро ютилиш спектралини  тадқиқ қилишда олинган илмий натижалар асосида;
аморф яримўтказгичларда зоналараро оптик ютилиш спектридан фойдаланиб ўтказувчанлик зонаси ва о'тказувчанлик зонаси думидаги электрон ҳолатлари зичлиги тақсимотларини ҳисоблашни янги усулларидан «Фотон» акциядорлик жамиятида аморф яримўтказгичли оптоелектрон қурилмалар ишлаб чиқаришда фойдаланилди («Ўзелтехсаноат» акциядорлик компаниясининг 2024 йил 22 февралдаги 04-3/296-cон маълумотномаси). “Фотон” аксионерлик жамиятида олиб борилган илмий изланишларда кўрсатилган натижалар асосида намуналар ишлаб чиқишга эришилган;
аморф яримўтказгичларни спектрал характеристикалари ва электрон ҳолатлари зичлигини тақсимоти натижаларидан Малайзиянинг “Путра ” университети ИОН маркази илмий лабораториясида янги турдаги органик қуёш элементлари (ДССС) нинг фотоелектрик параметрларини ҳисоблашда қўлланилиши мумкинлиги аниқланди. Хисоб-китоблар тажриба натижалари билан мос келиши кузатилди. (Малайзия республикаси “Университи Путра Малайсиа”  2024-йил 16-апрелдаги  Қ.М.С 00794 (Р) сонли маълумотномаси). Натижада аморф яримо'тказгичли қуёш элементларига ташқи мухит тасирини сезиларли даражада камайтириш мумкин эканлиги  аниқланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish