Хамроев Гайрат Рустамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Махсус автотранспорт воситаларини товарлар номенклатураси асосида автоматлаштирилган таснифлаш тизимини ишлаб чиқиш», 02.00.09 – Товарлар кимёси, 05.01.08 – Технологик жараёнлар ва ишлаб чиқаришларни автоматлаштириш ва бошқариш (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Т2847.
Илмий раҳбарлар: Каримкулов Курбонкул Мавланкулович, техника фанлари доктори, профессор; Севинов Жасур Усмонович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат университети ҳузуридаги DSc.03/29.10.2021.К/Т.60.05 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Абдуганиев Бахтиёр Ёрмахаматович, техника фанлари доктори, профессор; Темербекова Барнохон Маратовна, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: махсус автотранспорт воситаларини товарлар номенклатураси асосида автоматлаштирилган таснифлаш алгоритмлари ва тизимларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
товарларни расмийлаштириш жараёнида товар коди ва бож ставкаларининг ўзаро мослигини таъминлаш механизмини такомиллаштиришда ТИФ ТНнинг 8704 товар позициясига тегишли бўлган махсус автотранспорт воситаларини таснифлашнинг содда илмий-методологик асослари яратилган ва самарали экспресс усуллари сифатида 3 босқичли тоифалаш усуллари яратилган;
экспорт қилинаётган ташқи иқтисодий фаолиятдаги 8704 товар гуруҳидаги махсус автотранспорт воситалари учун янги халқаро товар код рақами ишлаб чиқилган;
ахборотнинг муҳим белгиларини аниқлашда атама-белгиларнинг пайдо бўлишининг априор эҳтимоли ҳақидаги маълумотларга асосланган лингвостатистик усуллар асосида ТИФ ТН кодини автоматик аниқлашнинг математик ва алгоритмик таъминоти яратилган;
божхона фаолияти тезкорлиги ва иш унумдорлигини ошириш, инсон омили туфайли юзага келадиган хатоларни бартараф этиш имконини берувчи, сунъий интеллект технологиялари асосида махсус автотранспорт воситаларини ТИФ ТН бўйича таснифлашнинг техник ечимлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Махсус автотранспорт воситаларини ТИФ ТН асосида автоматлаштирилган таснифлаш тизимини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
махсус автотранспорт воситалари ТИФ ТНга мувофиқ айрим параметрли бир хил ва аксинча бўлган техник параметрлари бўйича уникал код рақамларини бир-биридан фарқлайдиган мезонлари 3 босқичли тоифалаш усули олий таълим муассасалари амалиётига жорий этилган (Оʻзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 23 августдаги 4/17-23/08-3-сон маълумотномаси). Натижада, товарларнинг оптимал код рақамларини бир-биридан фарқлайдиган 3 босқичли тоифалаш усулида идентификация қилиш имконини берган;
махсус автотранспорт воситаларининг фақат сиқишдан аланган олувчи поршенли ички ёнув двигател (дизел ёки ярим дизел)га эга тўлиқ массаси 20 тоннадан кўп бўлган янги автомобил-самосваллар (йўлсизликда ишлаш учун мўлжалланган автомобил-самосваллардан ташқари) учун – 8704 23 920 3 код рақами божхона амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Иқтисодиёт ва Молия вазирлиги ҳузуридаги Божхона қўмитасининг Марказий божхона лабораторияси 2023-йил 13-июлдаги 17/05-23-0480-сон маълумотнома). Натижада, аланган олувчи поршенли ички ёнув двигател (дизел ёки ярим дизел)га эга тўлиқ массаси 20 тоннадан кўп бўлган янги автомобил-самосвалларни ТИФ ТН боʻйича тоʻгʻри синфлаш имконини берган.