Хасанова Замирахон Толибжон қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кичик бизнесда маиший хизмат кўрсатиш фаолиятини ривожлантириш масалалари», 08.00.15 – Тадбиркорлик ва кичик бизнес иқтисодиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Iqt3647.
Илмий раҳбар: Рашидов Рахматулло Аъложонович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган муҳандислик-технология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/27.05.2020.I.66.03.
Расмий оппонентлар: Исраилова Дилфуза Каримовна, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент; Ибрагимов Исроил Усманович, иқтисодиёт фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган муҳандислик қурилиш институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: кичик бизнесда маиший хизмат кўрсатиш соҳасини ривожлантириш бўйича илмий асосланган таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “маиший хизмат кўрсатиш” тушунчасининг иқтисодий мазмуни кичик бизнесда маиший хизмат ва унинг ривожланиш қонуниятлари, ижтимоий-иқтисодий жараёнларни тўлиқ ва ишончли тавсифлаш, самарали тартибга солишда маиший хизмат кўрсатувчи кичик бизнес фаолият кўрсаткичларининг ўзига ҳос жиҳати нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
Наманган вилояти маиший хизмат кўрсатиш корхоналари томонидан истеъмолчилар бозор талабининг сифат ва муҳимлилик даражасига мувофиқ хизматлар таркибини белгиловчи асосий параметрларини касбий (4,6 > Ҳкасб <0,1), ҳудудий (4,8 > Ҳҳудуд < 0,08), даромад (5,5 > Ҳдаромад <0,2) мезонлари бўйича миқдорий чегараларига кўра таъминлаш асосланган;
Наманган вилоятида маиший хизмат кўрсатиш соҳасини тартибга солиш, самарали тармоқ сиёсатини амалга ошириш, кичик бизнесда маиший хизмат кўрсатиш корхоналари реестрини яратиш, баҳолаш ва ривожланиш даражасини аниқлашни маиший хизмат кўрсатиш соҳасининг ягона ахборот марказини ташкил этиш орқали такомиллаштириш асосланган;
Наманган вилоятида маиший хизматлар ҳажмига таъсир этувчи омилларнинг эконометрик тренд моделлари асосида 2027 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Кичик бизнесда маиший хизмат соҳасини ривожлантириш йўллари бўйича ишлаб чиқилган таклиф ва тавсиялар асосида:
услубий ёндашувга кўра “маиший хизмат кўрсатиш” тушунчасининг иқтисодий мазмуни кичик бизнесда маиший хизмат ва унинг ривожланиш қонуниятлари, ижтимоий-иқтисодий жараёнларни тўлиқ ва ишончли тавсифлаш, самарали тартибга солишда маиший хизмат кўрсатувчи кичик бизнес фаолият кўрсаткичларининг ўзига ҳос жиҳати олий ўқув юртлари талабалари учун мўлжалланган “Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик” номли ўқув қўлланманини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 29-майдаги 232-сонли буйруғи). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида олий ўқув юрти талабалари ҳамда бўлғуси мутахассисларда маиший хизмат кўрсатувчи кичик бизнес фаолият кўрсаткичларининг ўзига ҳос жихатларини ўрганишнинг назарий асослари бўйича янги билим ва кўникмаларни шакллантириш имкони яратилган;
Наманган вилояти маиший хизмат кўрсатиш корхоналари томонидан истеъмолчилар бозор талабининг сифат ва муҳимлилик даражасига мувофиқ хизматлар таркибини белгиловчи асосий параметрларини касбий (4,6 > Ҳкасб <0,1), ҳудудий (4,8 > Ҳҳудуд < 0,08), даромад (5,5 > Ҳдаромад <0,2) мезонлари бўйича миқдорий чегараларига кўра таъминлаш бўйича таклифлар Ўзбекистон савдо-саноат палатаси томонидан “Наманган вилоятида кичик бизнес корхоналарини 2026 йилгача бўлган даврда ривожлантиришнинг ҳудудий дастури”ни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон савдо-саноат палатасининг 2024 йил 5 июлдаги 9/04-25-11258-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифдан фойдаланиш натижасида ҳудудлардаги маший хизмат кўрсатиш натижаларининг аниқлигини ошириш ҳамда ушбу соҳани ҳудудлар бўйича ривожлантириб бориш имконини беради;
Наманган вилоятида маиший хизмат кўрсатиш соҳасини тартибга солиш, самарали тармоқ сиёсатини амалга ошириш, кичик бизнесда маиший хизмат кўрсатиш корхоналари реестрини яратиш, баҳолаш ва ривожланиш даражасини аниқлашни маиший хизмат кўрсатиш соҳасининг ягона ахборот марказини ташкил этиш орқали такомиллаштириш бўйича таклифлар Ўзбекистон савдо-саноат палатаси томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон савдо-саноат палатасининг 2024 йил 5 июлдаги 9/04-25-11258-сонли маълумотномаси). Таклифдан фойдаланиш натижасида Наманган вилоятида фаолият кўрсатаётган кичик бизнес ва хусусий тадбиркорликнинг 2021-2026 йилларда ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш консепсияси ишлаб чиқишда фойдаланган ҳолда мавжуд имкониятлардан янада самарали фойдаланиш ва ҳудудларда маиший хизмат соҳасининг иқтисодий самарадорлигини 12,0 фоизга ошириш имкони яратилган;
Наманган вилоятида маиший хизматлар ҳажмига таъсир этувчи омилларнинг эконометрик тренд моделлари асосида 2027 йилга қадар прогноз кўрсаткичлари Ўзбекистон савдо-саноат палатаси томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон савдо-саноат палатасининг 2024 йил 5 июлдаги 9/04-25-11258-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида ҳудудларда узоқ муддатли истиқболда маиший хизматлар ҳажми асосий кўрсаткичлари ўртасидаги ўзаро мувофиқликни таъминлаш имкони яратилган.