Шарипова Шохсанам Шухрат қизининг
диссертация ҳимоясисиз селекция ютуғи (ихтиро патенти) асосида фалсафа доктори (PhD)
илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Пекин карам (Брассиcа рапа субсп. пекиненсис. Л) турининг янги серҳосил, маҳаллий навини яратиш”, 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Qx963.
Илмий раҳбар: Хуррамов Улуғбек Холмаматович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент.
Илмий-тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/04.03.2022.Qx.13.01.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти: пекин карамининг “Мезон” нави (№ НАП 00397).  
II. Тадқиқотнинг мақсади: пекин карамининг жаҳон коллекциясидан фойдаланган ҳолда республикамиз тупроқ-иқлим шароитига мос, қимматли хўжалик белги ва хусусиятларига эга, серҳосил, эртапишар пекин карамининг янги навини яратиш ҳамда ишлаб чиқаришга жорий этишдан иборат.   
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
пекин карамнинг 35 та нав намуналари морфо-биологик ва қимматли хўжалик белгилар мажмуи бўйича ўрганилган ҳамда олинган натижалар таҳлил этилиб, маълумотлар асосида ахборот базаси яратилган;
географик келиб чиқиши турлича бўлган пекин карам нав намуналарининг эртапишарлиги, ҳосилдорлиги ва товарбоплиги бўйича бошланғич манбалар ажратиб олинган;
пекин карамнинг ҳосилдорлиги юқори, эртапишар ва экспортбоп янги “Мезон” нави яратилиб, Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғига НАП 00397 рақамли патент олинган;
янги яратилган “Мезон” навининг андоза Хибинская навига нисбатан ўсув даври 12 кунга қисқалиги, умумий ҳосилдорлиги 21,5 т/га га ва товарбоп ҳосил миқдори 43,8 % га, рентабеллик даражаси 96 % га юқори эканлиги аниқланган;
янги яратилган “Мезон” навининг биокимёвий таркиби ўрганилиб, андоза Хибинская навига нисбатан қуруқ модда 0,5 % га, оқсил 0,6 % га, қанд 0,7 % га, аскорбин кислота 13,3 мг га юқорилиги ва нитрат миқдори эса аксинча 8,2 мг га камлиги аниқланган ҳамда органолептик кўрсаткичлар бўйича 99 балл билан баҳоланган;
янги яратилган Мезон навининг ўсиши, ривожланиши ҳамда асосий қимматли-хўжалик белгилари таҳлил қилинган ва навдорлиги юқори оригинал уруғлари кўпайтирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Пекин карамнинг жаҳон генофондини комплекс ўрганиш асосида морфобиологик ва қимматли хўжалик белги ва хусусиятларига эга навларни яратиш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
пекин карамнинг эртапишар, ҳосилдорлиги юқори ва экспортбоп янги “Мезон” нави яратилган ва Ўзбекистон Республикаси Интелектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғи сифатида патент (НАП 00397) берилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022-йил 13-декабрдаги № 07/23-9331-сон маълумотномаси). Ушбу нав 2022-йилда Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия этилган қишлоқ хўжалиги экинлари Давлат реестрига киритилган;
пекин карамнинг “Мезон” нави 2021-2022-йилларда Тошкент вилоятининг Қибрай туманида 0,94 га, Самарқанд вилоятининг Ургут туманида 0,5 га, Андижон вилоятининг Асака ва Олтинкўл туманларида 0,73 га ҳамда Жиззах вилоятининг Зарбдор туманида 0,18 га, жами 2,35 га майдонда эртаки ва такрорий экин сифатида жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022-йил 13-декабрдаги № 07/23-9331-сон маълумотномаси). Натижада, гектаридан ўртача 41,4 тонна ҳосил ва 37,8 млн сўм соф даромад олишга эришилган:
пекин карамнинг “Мезон” навини фермер хўжаликларида етиштиришда эртапишарлилиги, серҳосиллиги, товарбоп ҳосил миқдори ва биокимёвий кўрсаткичлари юқори эканлиги аниқланган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022-йил 13-декабрдаги № 07/23-9331-сон маълумотномаси). Натижада, ушбу навда андоза “Хибинская” навига нисбатан 38,8 % юқори ҳосилдорликка ва иқтисодий самарадорликка эришилган.